BBC’nin Haziran ayında ABD’de başlattığı genişleme süreci, beş ay sonra büyük bir krizin ortasında. Başkan Donald Trump, kuruma 5 milyar dolarlık tazminat davası açmakla tehdit ediyor; bağımsız basına uzun süredir mesafeli hükümetler BBC'ye karşı daha sert adımlar atacaklarını söylüyor; BBC Haber Direktörü Deborah Turness ise istifa etti.
Kriz, BBC’nin “Panorama” programında geçen yılki ABD başkanlık seçimlerinden önce yayımlanan bir bölümde Trump’ın 6 Ocak 2021’deki konuşmasının kesilip birleştirilerek şiddeti teşvik ediyormuş gibi gösterildiğinin kabul edilmesiyle patladı. BBC özür diledi; Genel Direktör Tim Davie ve Turness görevden ayrıldı. Ancak hata, Trump ve destekçilerinin uzun süredir yönelttiği “ana akım basın önyargılı” söylemine yeni bir cephane sağladı.
Reuters'ın aktardığına göre, dünyanın en geniş İngilizce dijital haber servislerinden biri olan BBC, 43 dilde 64 ülkede yayın yapıyor. Kurum, II. Dünya Savaşı’nda Nazi işgali altındaki bölgelere, Soğuk Savaş döneminde Demir Perde’nin ardına haber ulaştırmış; bugün de basın özgürlüğünün tehdit altında olduğu birçok bölgede “yaşam hattı” yayıncılığı olarak görülüyor.
Tepkiler sertleşiyor
ABD yönetimi BBC’yi “%100 sahte haber” ve “propaganda makinesi” olarak nitelendirdi. Hindistan’da hükümete yakın bir yetkili, BBC’nin etik vurgusunu bir daha gündeme getirmesi halinde Panorama hatasını hatırlatacaklarını söyledi. Rusya, BBC’nin “yalnızca propaganda aracı” olduğunu savundu.
G20 üyesi, Batı’ya mesafeli bir ülkenin diplomatı ise Reuters’a, “Eğer İngiltere’nin müttefiki Trump dava açabiliyorsa, biz de açabiliriz” dedi.
Eski BBC çalışanları ve medya analistleri, krizin aşılabileceğini ancak kurumun Trump karşısında geri adım atmaması gerektiğini vurguluyor. BBC Yönetim Kurulu Başkanı Samir Shah, olası davaya karşı mücadele edeceklerini açıkladı.
Güvenilirlik yüksek, kaynaklar daralıyor
BBC hâlâ Britanya’da en güvenilen haber markası. YouGov’un 2025 ABD araştırmasına göre de ülkede en çok güvenilen ikinci haber kurumu oldu. Ancak kurumun lisans ücretiyle finanse edilen yapısı, İngiltere içinde yoğun tartışma konusu. Gazze savaşıyla ilgili “İsrail karşıtı önyargı” iddiaları da son dönemde baskıyı artırdı.
Gelirlerinin 2010’dan bu yana reel olarak yılda 1 milyar sterlin azaldığını belirten BBC, bütçe kısıtları nedeniyle Dünya Servisi’nde personel ve yayın kesintilerine gitti. Ulusal Denetim Ofisi, bu durumun 2022/23’ten beri izleyici-kitle oranında yüzde 14 düşüşe yol açtığını bildirdi.
Kurum, ticari faaliyetlerini artırmak için ABD pazarına daha fazla yöneldi ve yıl içinde BBC.com’a bir ödeme duvarı ekledi.
Trump yönetimi baskıyı artırabilir
Columbia Journalism School’dan Emily Bell, ABD’de tarafsız habercilik talebinin yüksek olduğunu, BBC’nin bu açığı doldurabileceğini söylüyor. Ancak Trump’ın davayı sürdürmesi halinde, Basın Brifing Odası’na erişimden regülasyon denetimlerine kadar çeşitli baskı araçlarının devreye girebileceğini belirtiyor: “Asıl soru, Trump ne kadar baskı uygulamak isteyecek?”
Geçen hafta ABD Federal İletişim Komisyonu (FCC), BBC’ye “aldatıcı davranış” gerekçesiyle yazı gönderdi ve NPR ile PBS’ye söz konusu görüntüleri yayınlayıp yayınlamadıklarını sordu.
Hindistan’da vergi baskınları ve para cezalarıyla karşılaşan BBC için destekçiler, hükümetin kurumu savunması gerektiğini dile getiriyor. Eski Dünya Servisi yöneticisi Mary Hockaday, “Tek bir hata, BBC’nin tüm itibarını tanımlamaz” diyor.
Kriz, BBC’nin küresel güvenilirlik iddiasının en büyük sınavlarından biri olarak görülüyor. Kurumun şimdi hem siyasi baskılarla hem de kamuoyunun güveniyle aynı anda mücadele etmesi gerekiyor.
Kaynak: Gazete Oksijen
