Azerbaycan’dan Türkiye’ye gelmek için havalanan Türk Hava Kuvvetleri’ne ait C-130 tipi askeri kargo uçağı, Gürcistan-Azerbaycan sınırında önceki gün düştü. Kazada 20 asker şehit oldu. Şehitlerin, Kayseri 12. Hava Ulaştırma Üssü ile F-16 savaş uçaklarından oluşan Tunç Filo’nun bulunduğu Merzifon 5. Jet Ana Üssü personeli olduğu belirtildi.
C-130, dünya genelinde en yaygın kullanılan askeri nakliye uçaklarından biri olmasına rağmen, kazaya karışma oranı oldukça düşük bir model olarak biliniyor. Bu nedenle yaşanan olayın nedeni, uluslararası kamuoyunun da dikkatini çekti. İngiliz basınına ait The Independent, kazaya ilişkin kapsamlı bir analiz yayımlayarak olası teknik sebepleri ve uzman görüşlerini değerlendirdi.
The Independent'ın analizi şu şekilde:
'Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Çarşamba günü yaptığı açıklamada, uçağın kara kutusunun Gürcistan’ın Kakheti bölgesine bağlı Sighnaghi belediyesinde bulunduğunu açıkladı.
Türkiye’den 46 kişilik bir ekip, Gürcü yetkililerle birlikte arama kurtarma çalışmalarına katıldı. Ancak olay hala gizemini koruyor. Ankara, kazanın nedenine dair henüz resmi bir açıklama yapmadı. Uzmanlar, özellikle eski bir İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri (RAF) pilotunun da aralarında bulunduğu havacılık uzmanları, uçağın bu kadar hızlı bir şekilde parçalara ayrılmasının ardındaki nedeni sorguluyor.
C-130 Hercules hakkında kısa bilgiler
Gürcistan’da düşen C-130 Hercules, 57 yaşında bir askeri nakliye uçağıydı ve düzenli olarak görev uçuşları yapıyordu.
Dünyanın birçok ülkesinin hava kuvvetleri tarafından kullanılan model, dört motorlu turboprop bir askeri nakliye uçağı olup, hazırlıksız pistlerde dahi iniş-kalkış yapma kapasitesine sahip.
FlightRadar24 ve iki Türk savunma analistine göre, kazada düşen uçak 2010 yılında Türk Hava Kuvvetleri envanterine girmişti.
Uçağın havada parçalara ayrılması soru işareti yarattı
Kaza görüntülerinde, uçağın parçalarının Gürcistan’ın dağlık bir bölgesine dikey olarak düştüğü görülüyor. Bu durum, uçağın neden bu şekilde kontrolden çıktığına dair ciddi soruları gündeme getirdi.
Kaza, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, yaklaşık 10 ay önce Kazakistan’da düşen bir Azerbaycan Havayolları uçağının Rus hava savunma sistemleri tarafından yanlışlıkla vurulduğunu itiraf etmesinden sadece birkaç hafta sonra yaşandı. Putin'in açıklamasının tarihi 9 Ekim 2025 günüydü.
Şu ana kadar Rusya’nın bu olaya karıştığına dair herhangi bir işaret veya iddia bulunmuyor.
'Yardım çağrısı yapamadılar'
Mevcut verilere göre, olayın çok kısa sürede geliştiğine dair güçlü emareler var.
Flightradar24 Havacılık İçerik Uzmanı ve eski pilot Daniel Gustafsson, “Elde ettiğimiz bilgilere göre, mürettebatın yardım çağrısı yapmaya zamanı olmadı. Acil durum çağrısı veya transponder sinyali de tespit edilmedi. Uçak serbest düşüşe geçtiğine göre, olay çok ama çok hızlı gelişti” ifadelerini kullandı.
Eski RAF pilotu Scott Bateman da benzer şekilde, bu tür bir düşüşün son derece nadir görüldüğünü söyledi ve ekledi:
'Uçağın bu şekilde, üç parçaya ayrılmış halde düşmesi olağanüstü nadir bir durum. Uçağın ön kısmı kanadın önünden, arka kısmı ise kanadın arkasından kırılmış. Bu, çok yıkıcı bir olayın sonucu. Ne olduğunu tahmin etmek istemem, çünkü bu kadarını daha önce hiç görmedim'
Havada patlamış olabilir mi?
The Independent'ın haberine göre, bazı güvenlik uzmanları havada bir patlama yaşanmış olabileceğini öne sürdü. Bağımsız düşünce kuruluşu, Avrupa Komşuluk Konseyi Direktörü ve güvenlik uzmanı Samuel Doveri Vesterbye 'Deneyimli pilotlar ve uçak mühendisleri, internetteki kaza videosunu inceledi. Uçağın yere çarpmadan önce parçalanması oldukça tuhaf, bu da havada bir patlama olabileceğini düşündürüyor' ifadelerini X hesabından paylaştı.
Scott Bateman ise bu iddiaya sıcak bakmadığını belirterek şunları söyledi:
'Bir uçak havada patlarsa, genellikle patlamanın olduğu bölgeden kırılır. Buradaysa hem ön hem arka kısım kopmuş, orta bölüm ise büyük ölçüde sağlam kalmış gibi görünüyor. Bu da klasik bir patlamaya benzemiyor'
'Normal bir kaza değil'
Gustafsson da benzer şekilde, olayın doğasının “normal” bir kazadan çok farklı olduğunu belirtti:
Elimizdeki veriler, uçağın beklenmedik şekilde spiral bir düşüşe geçtiğini gösteriyor. Bu, kesinlikle olağan bir durum değil. Bir parça kopmuş olabilir ve düşüş sırasında aerodinamik kuvvetler diğer bölümleri de parçalamış olabilir. Ancak olayın tam nedeni hala belirsiz. Bu tür ani kazalarda mekanik bir arıza olasılığı da yabana atılmamalı. Böyle durumlarda her şey çok hızlı gelişir'
Uçağın yaşı etkili olmuş olabilir mi?
Bateman’a göre, C-130 Hercules, dünyada en uzun süredir kesintisiz üretimi yapılan askeri uçak modeli konumunda. C-130'ların oldukça güvenilir bir uçak olduğunun altını çizen Bateman sözlerini şöyle noktaladı:
'Bu uçaklar arabalar gibi yaşlanmaz. Sürekli güncellenir, modernizasyonlardan geçer ve bugünün uçuş standartlarına uyumlu hale getirilir. C-130 çok dayanıklı, basit ve güvenilir bir uçaktır. Savaş dışı görev kayıtlarına bakıldığında son derece güvenli bir model konumunda'
Kaynak: Gazete Oksijen
