Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro ve siyasi rakiplerinin her ikisi de günü yapılan başkanlık seçimlerini kazandıklarını iddia ederken, ABD ve çok sayıda bölge ülkesi resmi sonuçların diktatör lidere zafer kazandırdığına dair şüphelerini dile getirdi. Ulusal Seçim Konseyi (CNE) tarafından yapılan açıklamaya göre, oyların %80'inin sayılmasıyla Maduro oyların %51'inden fazlasını alarak %44'ünden fazlasını kazanan Demokratik Üniter Platform (PUD) adayı Edmundo González Urrutia'yı geride bıraktı.
Ancak muhalefet sonuçlara ilişkin çok farklı bir tablo çizdi. Muhalefet lideri María Corina Machado düzenlediği basın toplantısında kendi kayıtlarına göre adayları Edmundo González Urrutia'nın Maduro'nun %30'una karşılık %70 oy aldığını söyledi. "Biz kazandık ve bunu herkes biliyor" diyen Machado, muhalefetin "gerçeği savunacağını" da sözlerine ekledi. Machado "Tüm uluslararası toplum Venezuela'da neler olduğunu ve insanların değişim için nasıl oy kullandığını biliyor" diye konuştu.
6 yıl daha Chavismo
Basın toplantısına katılan Gonzalez de seçim sırasında kuralların ihlal edildiğini iddia etti. Maduro'nun göreve gelmesi halinde, 1999 yılında eski başkan Hugo Chavez ile başlayan "Chavismo" iktidarının sürekliliğini temsil eden, üst üste üçüncü altı yıllık dönem başlamış olacak. Maduro, Chavez'in 2013'teki ölümünden bu yana iktidarda.
Oylama, yakın tarihte barış zamanında bir ülkenin yaşadığı en kötü ekonomik çöküşü yaşayan petrol zengini Venezuela için çok önemli bir anda gerçekleşti. Maduro, Venezuela'nın bir "ekonomik savaşın" kurbanı olduğunu söyleyerek rejimine karşı yabancı yaptırımları suçladı.
Bu arada, bu seçim döngüsünde harekete geçen ve Maduro'nun iktidarına yıllardır en büyük tehdidi oluşturan muhalefet, kazanmaları halinde Venezuela'nın demokrasisini restore etme ve ekonomiyi yeniden inşa etme sözü vermişti.
Tezahürat ve tepki
Seçim süreci boyunca, Maduro hükümetinin, herhangi bir seçim hilesi iddiasında nihai hakem olabilecek Yüksek Mahkeme de dahil olmak üzere Venezuela'daki tüm kamu kurumlarını kontrol etmesi nedeniyle muhalefetin adil bir yarışma göremeyeceğine dair endişeler arttı. Hükümet geçmişte de oylara hile karıştırmakla suçlanmış ancak bunu reddetmişti. Seçmenler, Maduro'nun kazanması halinde ülkeyi terk edeceklerini söyleyerek, onun yönetimi altındaki şiddetli baskı ve ekonomik çöküşe işaret etti.
Seçim yetkilileri tarafından açıklanan sonuçlar başkent Caracas'ta karışık duygularla karşılanırken Maduro destekçileri başkanın resmi konutunun dışında tezahürat ve kutlamalar yaptı. Muhalefet destekçileri ise sokaklarda ağlarken ve kucaklaşırken görüldü.
Oy kullanmaya engel
İnsan hakları örgütü Laboratorio de Paz'a göre, seçim kampanyası sırasında çoğunluğu muhalefete bir şekilde hizmet veren en az 71 kişi keyfi olarak gözaltına alındı ve ülke içinde bir düzine çevrimiçi medya kuruluşu engellendi. Hükümet ayrıca yurtdışındaki Venezuelalıların oy kullanması için, geniş ölçüde ulaşılamaz pasaport ve ikamet şartları da dahil olmak üzere önemli engeller yarattı.
Birçok ülke sonucu tanımıyor
Seçim kurulunun Maduro'nun kazandığını açıklamasının ardından ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken "açıklanan sonucun Venezuela halkının iradesini ya da oylarını yansıtmadığına dair ciddi endişelerini" dile getirdi. Oyların adil ve şeffaf bir şekilde sayılmasının "kritik" olduğunu da sözlerine ekleyen Blinken, oy tablolarının yayınlanması çağrısında bulundu.
Sonuçlar bölge genelinde de karışık tepkilerle karşılandı. Peru, Şili, Guatemala, Kosta Rika, Arjantin ve Uruguay devlet başkanları sonuçları ya kınadı ya da şüpheyle karşıladı ve birçoğu Maduro'nun galibiyetini tanımayacaklarını söyledi. Seçim öncesinde pek çok Latin Amerikalı lider Maduro'yu kaybetmesi halinde istifa edeceğini taahhüt etmeye çağırmıştı. Ancak aralarında Bolivya, Honduras ve Küba devlet başkanlarının da bulunduğu Venezuela'nın bazı ortakları Maduro'yu zaferinden dolayı kutladı.
Pazar gecesi erken saatlerde Venezüella Dışişleri Bakanı tarafından internette paylaşılan bir hükümet açıklamasında seçimlere yönelik dış "müdahale" kınandı ve Arjantin, Paraguay, Kosta Rika, Ekvator, Guatemala, Peru ve daha fazlası dahil olmak üzere sonuçları eleştiren bir dizi ülkeye işaret edildi.
Dünyadan farklı sesler yükseliyor: Kabul etmeyeceğiz
İspanya: ABD Dışişleri Bakanı Blinken’ın ‘seçim tabloları yayınlanmalı’ çağrısının ardından İspanya Dışişleri Bakanı José Manuel Albares de, hükümetinin Maduro'nun galibiyetini tanımadan önce sonuçların dökümünü görmek istediğini söyledi. Albares İspanya'nın Cadena Ser radyosuna verdiği demeçte "Venezuela halkı dün demokratik bir şekilde ve çok büyük sayılarda oy kullandı. Tam bir şeffaflık istiyoruz ve bu yüzden sonuçların sandık sandık yayınlanmasını istiyoruz. Bizim bir adayımız yok - sadece şeffaflık garantisi istiyoruz. Sonuçların doğrulanabilmesi için sandık bilgilerinin yayınlanması kilit önem taşıyor” dedi.
Şili: Devlet Başkanı Gabriel Boric de bir tweet attı: "Maduro rejimi yayınladığı sonuçlara inanmanın zor olduğunu anlamalıdır... Şili doğrulanabilir olmayan hiçbir sonucu tanımayacaktır."
Peru: Dışişleri Bakanı Javier González-Olaechea hükümetinin sonucu reddettiğini söyledi. "Peru, Venezüella halkının iradesinin ihlal edilmesini kabul etmeyecektir" diye tweet attı.
Kosta Rika: Hükümet "hileli" olarak nitelendirdiği sonucu kategorik olarak reddettiğini açıkladı.
Uruguay: Devlet Başkanı Luis Lacalle Pou sayımın "açıkça kusurlu" olduğunu söyledi. Pou, "Bir zaferi, onu elde etmek için kullanılan biçim ve mekanizmalara güvenmiyorsanız tanıyamazsınız" dedi.
