İsrail, Hamas'ın son organize taburlarını yok etmek için Gazze Şeridi'nin Refah kentine saldırması gerektiğini defalarca söyledi. Bu şimdiye kadarki en riskli operasyonu olabilir. Ordusu bir şekilde uluslararası öfkeyi alevlendirecek, ABD ile olan kritik ilişkisini daha da bozacak ve orada tutulduğuna inanılan İsrailli rehinelerden bazılarını öldürecek kadar çok zarar vermemekle Hamas'ı bozguna uğratacak ve kendi askerlerini riske atacak kadar yumuşak davranmamak arasında ince bir çizgi çizmek zorunda kalacak. Orta Doğu'daki dengeleri yeniden düzenleme umuduyla Subudi Arabistan'la ilişkileri normalleştirme çabası da denklemin içinde.
Tel Aviv merkezli Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü'nün yönetici direktörü Tamir Hayman, Hamas'ın Refah'taki varlığını yok etmenin faydalarını görüyor. İsrail'in, Hamas'ın silah kaçakçılığı yapmasına olanak sağladığını söylediği yeraltı tünellerini yok ederek Mısır sınırını kapatması gerekiyor. Ayrıca orada yalnız bırakılırsa Hamas askeri yeteneklerini yeniden geliştirebilir ve 7 Ekim'de İsrail'in güneyinde bin 200 kişinin öldüğü ve 240 kişinin rehin alındığı saldırıya benzer bir operasyon tehdidini yeniden oluşturabilir. Hayman, "Burası Hamas'ın Gazze Şeridi'nin geri kalanında askeri kabiliyetini yeniden kazanmaya çalışabileceği bir güzergah olacak" dedi.
"Faydaları çok az"
Yine de, özellikle Suudi Arabistan'la ilişkileri normalleştirme ve İran'a karşı denge unsuru olabilecek bölgesel bir ortaklık kurma fırsatı söz konusuyken, taktiksel faydaların maliyetlerden daha ağır basacağını düşünmüyor. Hayman, "Faydaları çok az, özellikle de olumsuz etkileriyle karşılaştırırsanız" dedi. İsrailli rehinelerin serbest bırakılması için olası bir ateşkes anlaşması görüşmeleri kritik bir aşamaya girerken Refah'a girilip girilmeyeceği sorusu keskinleşiyor. Müzakereciler bu hafta sonu Kahire'de ABD'nin yoğun baskısı altında bir anlaşmaya varmak üzere bir araya geliyor. Arap arabulucular, Hamas'ın Gazze şefi Yahya Sinvar'ın mevcut teklifin grubun taleplerine en yakın teklif olduğunu ancak bir dizi uyarıda bulunduğunu söyledi.
"Zafere ulaşmanın tek yolu olarak görüyor"
Pek çok ayrıntı üzerinde anlaşmaya varılmış olsa da Hamas'ın kalıcı bir ateşkese giden yolu hedeflemesi ile İsrail'in gerekirse Refah da dahil olmak üzere savaşmaya devam etme hakkını elinde tutma ısrarı arasındaki denge ana anlaşmazlık noktası olmaya devam ediyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu bir anlaşma olmazsa Refah'a girme tehdidinde bulundu. Ancak anlaşma olsun ya da olmasın bir işgalin gerçekleşeceğini de söyledi. Refah operasyonundan vazgeçmesi siyasi bekasını tehdit edebilir. Bunu savaşta zafere ulaşmanın tek yolu olarak defalarca lanse etti ve iktidardaki koalisyonunun aşırı milliyetçi üyeleri onu bunu yapmaya teşvik ediyor.
Refah'ı ele geçirmesi, İsrail'in Hamas'ı yok etme hedefine ulaştığını ilan etmesini sağlayabilir ki bu da yeni seçimlere giderken ihtiyaç duyacağı bir zaferdir. Ancak bunun uluslararası siyasi maliyeti yüksek olabilir. Yedi ay süren savaşın ardından dünyanın 7 Ekim saldırısına duyduğu sempati azaldı. Onun yerine, Filistinli sağlık yetkililerine göre 34 binden fazla olan ve kaçının savaşçı olduğunu belirtmeyen Filistinli ölü sayısına ilişkin artan bir hayal kırıklığı var.
ABD'nin onay olmadan yönetim zorlanabilir
ABD İsrail'i, sivilleri tehlikeden uzaklaştıracak gerçekçi bir plan olmadan Refah'a yapılacak herhangi bir saldırıya karşı uyardı. Dışişleri Bakanı Antony Blinken, ABD'nin hala böyle bir plan görmediğini ve İsrail'e devam etmemesi için baskı yaptığını söyledi. Biden yönetimi İsrail'e askeri yardımın kesilmesi ya da Birleşmiş Milletler'de veto gibi sonuçlar dayatma konusunda isteksiz davranıyor. ABD'nin onayı olmadan yapılacak bir Refah operasyonu yönetimi zorlayabilir.
İsrail'in Mısır ile zaten gergin olan ilişkileri de daha fazla zarar görebilir. Gazze'nin en güney ucunda yer alan Refah, Gazze ile Mısır arasında bir tampon bölge olan Philadelphi Koridoru'na ev sahipliği yapıyor. İsrail, Hamas'ın yıllardır bölgeye silah ve diğer yasadışı malları sokmasına olanak sağlayan geniş bir tünel ağına sahip olduğunu söylüyor. Mısır birliklerinin yakınlarda konuşlandığı bölgede savaşmak karmaşık olacaktır.
Bu arada kuşatılmış bir sivil nüfusun etrafındaki çatışmalar, Mısır'ın Sina Yarımadası'na kitlesel bir Filistinli akınına neden olabilir. En kötü senaryo ise iki ülke arasındaki 1979 tarihli barış anlaşmasını tehdit edebilir. Biden yönetiminin savaşı sona erdirmek ve Gazze'yi yeniden inşa etmek için kapsamlı bir anlaşmanın parçası olarak zorladığı Suudi Arabistan ile normalleşme anlaşması en azından yakın vadede masadan kalkabilir. Bir operasyon aynı zamanda İsrail'in Birleşik Arap Emirlikleri gibi Arap ortaklarının Gazze'ye para pompalamasını ve yeniden inşasına yardımcı olmasını sağlama fırsatını da kaybetmesi anlamına gelebilir.
Refah'ta devam edecek herhangi bir plan ABD ve Mısır'la yoğun bir koordinasyon gerektirecektir ki her ikisi de bunu onaylamaya yakın görünmüyor. Ayrıca bu kadar çok insanı tehlikeden uzak, barınak, su ve yiyecek olan bir yere taşımanın gerçekçi olup olmadığı da belirsiz.
