Citigroup bankacısı Alexander McWhorter'ın Kiev'deki ofisinin duvarında bir Rus füzesine ait şarapnel parçası asılı. McWhorter bunu savaşın başlarında fabrikası vurulan bir müşterisinden, uzun ilişkilerinin ve yeniden inşa etme planlarının bir simgesi olarak almış. Ukrayna savaşında iki yılını geride bırakan Citigroup, bazen tehlikeli olabilen bölgede çalışan tek ABD bankası. Bankanın ülkedeki en üst düzey yöneticisi olan McWhorter, McDonald's ve Unilever gibi dev şirketlerin açık kalmasına yardımcı olma rolüyle Citi'nin personelini hayatta tutmayı deniyor.
Rakipleri boy ölçüşemiyor
Citigroup'un kimliği küresel bir banka olmasına dayanıyor. Dünyanın en büyük şirketleri, para depolamak ve çalışanlarına ödeme yapmak için ona başvuruyor. Çok az rakibi Citi'nin faaliyet gösterebildiği ülke sayısıyla (yaklaşık 160) boy ölçüşebilir ve bu erişim, CEO Jane Fraser'ın bankayı güçlendirme planlarının merkezinde yer alıyor. Bu erişim alanı Citigroup'u bazen savaş ve kargaşaların, diktatörlerin ve felaketlerin, ekonomik patlama ve çöküşlerin ortasında bırakıyor.
Banka kasasına sığınıyorlar
Bugün Ukrayna tehlikeli bir noktada ve Citigroup da öyle. Banka çalışanlarının hepsi hayatta kalmayı başardı ancak sürekli Rus saldırısı riskiyle karşı karşıyalar ve düzenli olarak Kiev'deki bir banka kasasına sığınıyorlar. Kârları sıkıyönetim nedeniyle ülke içinde hapsolmuş durumda. Amerikan desteği siyasi bir tartışmaya dönüştü, ancak Temsilciler Meclisi 60 milyar dolarlık yeni yardım gönderilmesini öngören bir tasarıyı kabul etti.
Ukrayna'nın Rusya'yı püskürtme şansı giderek azalıyor ve bu yardım Ukrayna'nın savunması için hayati önem taşıyor. Rusya ilerleme kaydediyor ve kazanılacak bir zafer Citigroup'un tüm operasyonlarını kaybetmesine neden olabilir ve bankayı Rusya'da olduğu gibi alacaklarını silmeye ve ülkeyi terk etmeye zorlayabilir. Aynı zamanda, savaş sonrası Ukrayna'nın yeniden inşası için tahmini 1 trilyon dolara ihtiyacı olacak ve Citigroup uluslararası bir hat rolü üstlenecektir. Ukrayna Avrupa Birliği ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'ne katılmayı başarırsa, küresel yatırımlar yeni korunan bu taze fırsatlar ülkesine akın edebilir. Savaştan önce küresel yatırımları yavaşlatan yolsuzluk şöhretini temizlemek için Ukrayna'da bir gayret var.
Citigroup yöneticileri için burada kalıp müşterilerine yardım etmekten başka seçenek yoktu. Rusya Şubat 2022'de işgal ettiğinde Citi'nin Avrupa başkanı olan David Livingstone, "Hiçbir zaman 'herkesi dışarı çıkarın, kapıyı kapatın' diye bir şey olmadı. Bir saniyeliğine bile" dedi. Deutsche Bank, Crédit Agricole ve BNP Paribas dahil olmak üzere diğer yabancı bankaların Ukrayna'da operasyonları var, son ikisi Citi'nin yönetmediği tüketici bankalarını da içeriyor. Bunların hepsi de açık kalmaya devam ediyor.
Yardım kuruluşları yeni hesaplar açıyor
Citi'nin yöneticileri tahminlerde bulunmaktan çekiniyor ve pek çok Ukraynalı gibi savaşın sonsuza kadar sürmesine hazırlanıyor. Ancak müşterilerinin Ukrayna'ya yatırım yapmak için zemin hazırladıklarını söylüyorlar. Bankacılar, aralarında çocuklara odaklanan bir Hıristiyan yardım kuruluşu olan World Vision International'ın da bulunduğu çok sayıda hükümet dışı kuruluş ve hayır kurumunun Ukrayna'ya girmek ve ülkenin yeniden inşasına yardımcı olmak için yeni hesaplar açtığını anlatıyorlar.
Ukrayna Citigroup için nispeten küçük bir ülke. Bankanın burada tüketici operasyonları yok ve sadece büyük kurumsal müşterilere ve çoğu yabancı merkezli olan kamu kuruluşlarına hizmet veriyor. Savaştan önce, yaklaşık 1 milyar dolarlık toplam riske sahipti, bu da 2.4 trilyon dolarlık bir bankanın büyük şemasında fazla bir şey değil.
Seferberlikten muaf tutuldular
Savaşla birlikte Citigroup çalışanları zor bir yaşama başladılar. Hiçbir Citigroup çalışanı savaşta hayatını kaybetmedi. Bazıları Polonya'da mülteci olarak yaşıyor, aile üyeleri cephede, bazılarının evleri füzelerle vuruldu. Bankacılar hükümet tarafından temel işçiler olarak kabul edildi ve ilk seferberliklerden muaf tutuldu. Bu istisnalar azaltıldı ancak şu ana kadar hiçbir çalışan askere çağrılmadı. İşgalden bu yana her tatil iptal edildi. Direnişin bir parçası olarak çalışmaya başladılar. Çalışanlar vardiyalı olarak Kiev'e girip çıkıyorlar. Hava saldırısı sirenleri çaldığında, genel müdürlüğün bodrum katındaki banka kasasına sığınıyorlar. Banka, ofisteki kişi sayısını, kasada güvenle saklanabilecek kişi sayısıyla sınırlı tutuyor.
Maliyetler artıyor
Ekonomik sonuçları ise karışık. Ukrayna ekonomisi savaşın ilk yılında yüzde 30 gerilemiş olsa da, bu düşüşten sonra yeniden yükselişe geçti. Bombalar havada uçuşmaya devam ettiği sürece yatırımlar nadiren yapılıyor. Krediler azaldı ve defterlerdeki krediler daha sorunlu. Citigroup 2022'de kredilerin yüzde 6'sını, yani yaklaşık 28 milyon doları tahsil etmeyi artık beklemediğini söyledi ve bankanın başvuruları savaşın kötüleşmesi halinde daha fazla kayıp yaşanabileceği uyarısında bulunuyor. Bankayı açık tutmak, çalışanların barınması için bankanın ödediği yıllık milyonlarca dolar da dahil olmak üzere maliyetleri artırıyor.
Ukrayna Merkez Bankası, sıkıyönetim uygulamalarının bir parçası olarak ülke dışına para çıkarılmasına sıkı kısıtlamalar getirdi. Bu da müşterilerin normalde yurtdışına gönderecekleri nakit paraya fazlasıyla sahip oldukları, dolayısıyla bankadan borç almaya çok az ihtiyaç duydukları anlamına geliyor. Ancak tüm bu sıkışmış para Citi'nin kasasını doldurdu: Mevduatlar savaşın başlangıcından bu yana yüzde 90 arttı. Ve banka, müşterilerine sermaye kurallarına uyma konusunda danışmanlık yapmak üzere yeni ekipler kurdu. McWhorter, "Herkes iyi durumda değil ama hepsi ayakta ve çalışıyor. Vazgeçmiyorlar. İşlerini bırakıp gitmeye çalışmıyorlar. Bu işi yürütmeye çalışıyorlar" dedi.
