Yarı iletken teknolojisindeki kıtlık ABD ve müttefik ülkeler için çip diplomasisi çağını başlattı. ABD tarafından Çin’in ileri teknoloji çiplere ve üretimini sağlayan makinelere erişimini engellemek için yürütülen çalışmalar çip sektörünün daha fazla öne çıkmasını sağladı. Üretken yapay zekanın hızlı yükselişi yarı iletkenler için yeni bir alan tanıyor.
Yapay zeka altyapısı için istekliler
Yazılım şirketi Nvidia’nin CEO’su Jensen Huang, tüm Asya’yı dolaşarak firmasının yapay zeka işlemcilerine ve bunları üreten teknolojisine ilgi duyan üst düzey siyasetçilerle görüştü. Görüşmeler arasında Japonya Başbakanı Fumio Kishida da vardı. Nvidia yetkililerine göre ülkelerin yapay zeka altyapılarını oluşturmaya yönelik istekleri var.
Alman düşünce kuruluşu Stiftung Neue Verantwortung'dan Jan-Peter Kleinhans hükümetlerin bu tür toplantılar düzenleyerek yarı iletken tedarik zincirini anladıklarını ve yeniliğe öncelik verdiklerini gösterebileceğini söyledi. Kleinhans, "Aynı zamanda devlet başkanları veya üst düzey yetkililerin son derece yenilikçi şirketlerle ilişkilendirilmesi genellikle iyi bir duygudur" dedi.
Güney Kore ve Hollanda’nın çip ittifakı
Güney Koreli yetkililer bu ay Hollanda’ya ziyaret düzenleyerek çip yapımında kritik öneme sahip olan litografi makinelerinin dünyadaki tek üreticisi olan ASML'nin genel merkezine gitti. Ziyarette ASML müşterisi olan Samsung ve SK Hynix'in başkanları da vardı. Samsung, TSMC ve Intel dünyanın en gelişmiş yarı iletkenlerini üretebilecek konumda olan şirketler olarak görülüyor. Her üç şirket de ASML'nin yeni nesil litografi ekipmanını ilk önce elde eden olmak için yarışıyor. Dört günlük gezide Güney Koreli yetkililer, Hollanda ile çip işbirliğinin bir çip ittifakına dönüştüğünü söyledi. Ticaret bakanı bu işbirliğinin üst düzey çip üretiminde rakiplerine üstünlük sağlayacağını söyledi.
"Hükümetler ve siyaset parçalanmış durumda"
ASML'nin eski CEO'su Peter Wennink katıldığı konferansta devletlerin teknolojiyle ilgilenmesinin faydalı olduğunu söyledi. Ancak çok az ülke çip hedefleri için net, uzun vadeli bir vizyon ortaya koydu. Wennink, "Şu anda dezavantajlı durumdayız çünkü hükümetler ve siyaset parçalanmış durumda" dedi. Çip üreticileri, daha fazla finansman için lobi faaliyeti yürüttükçe, siyasi kesimin ağır temposuna alıştı. ABD, 53 milyar dolarlık Cips Yasasını 2022'de yürürlüğe koydu, ancak bunu denetleyen Ticaret Bakanlığı şu ana kadar yalnızca 35 milyon dolarlık bir hibe yaptı.
Çin'i saf dışı bırakan kürsel iş düzeni
Stiftung Neue Verantwortung raporuna göre, yarı iletkenler ulusal güvenlik ve ekonomik rekabet gücü açısından daha önemli hale geldikçe, hükümetler arasında çiplerle ilgili düzinelerce ortaklık yapıldı. Çip üreticileri, endüstrilerinin jeopolitik tartışmalara dahil edilmesine uyum sağlamak zorunda kaldı. Nvidia dahil bazı büyük çip şirketlerinin bile yakın zamana kadar Washington'da lobi faaliyeti yoktu. Sektör kaynakları bu kadar üst düzey hükümet yetkilisinin ticaret heyetlerinde yer almasını olağandışı karşılıyor. Birçoğu bunu ABD, Japonya, Güney Kore, Tayvan ve Avrupa ülkeleri gibi müttefiklerin Çin'i geçerek birbirlerinin çip endüstrilerini geliştirmeye yardım edeceği küresel iş düzeni olarak görüyor.
Küresel çip savaşıyla ilgili bir kitap yazan Tufts Üniversitesi'nden Chris Miller, "Şirketler için her iki yolu da kapatıyorlar. Yeni düzenlemeler ve kısıtlamalarla karşılaşmak istemiyorlar ancak teşvikler sunulacaksa bundan en iyi şekilde yararlanmak istiyorlar” dedi.
