Washington, savaşta Moskova için hayati önem taşıyan ABD bağlantılı donanımın Rusya'ya ihracatını azaltmaması halinde bu durumun 'sonuçları' olacağı konusunda Türkiye'yi uyardı. Hassas teknolojiyi Amerika'nın düşmanlarından uzak tutma çabalarına öncülük eden Ticaret Bakan Yardımcısı Matthew Axelrod, yasadışı ticareti durdurma çabalarının bir parçası olarak geçtiğimiz günlerde Ankara ve İstanbul'da Türk yetkililer bir araya geldi. Üst düzey bir ticaret bakanlığı yetkilisine göre, Türkiye'nin Amerikan menşeli çiplerin ve Moskova'nın Ukrayna'daki savaşı için çok önemli olan diğer yedek parçaların ticaretini engellemek için daha fazla çalışması gerektiği mesajını verdi.
'Yaptırımdan başka çaremiz kalamayacak'
Axelrod "ABD teknolojisinin Rusya'ya yasa dışı akışını durdurmak için Türkiye'nin yardımına ihtiyacımız var. Türk makamları ve endüstrisinin hızlı bir şekilde ilerleme kaydettiğini görmemiz gerekiyor, aksi takdirde ihracat kontrollerimizden kaçanlara yaptırım uygulamaktan başka çaremiz kalmayacak" dedi.
Washington'un uyarısı, Türkiye'nin Rusya ile güçlü ticari bağlarını sürdürme kararının iki NATO müttefiki arasındaki ilişkileri nasıl zedelediğinin son işareti. ABD, AB ve diğer batılı ortaklar, 2022'de Ukrayna'yı geniş çaplı işgal etmeye başlamasından bu yana Rusya'ya kapsamlı yaptırımlar uygularken, Türkiye bu kısıtlamalardan kaçındı ve savaşın patlak vermesinden bu yana bu ülkeyle ticaretini arttırdı.
Türkiye Rusya için en büyük 2'nci kaynak
ABD, Türkiye'nin batı yapımı elektronik cihazların ihracat kontrollerine aykırı olarak Rus füzelerine ve insansız hava araçlarına gittiği önemli bir merkez haline gelmesinden endişe duyuyor. Makine aletleri de bir diğer önemli endişe kaynağı. ABD Hazine Bakanlığı'nın terörizm ve mali istihbarattan sorumlu müsteşarı Brian Nelson geçen yılın sonlarında Türkiye'ye yaptığı bir ziyaret sırasında Türkiye'nin askeri bağlantılı mal ticaretinden duyduğu rahatsızlığı dile getirmişti. Ticaret Bakanlığı yetkilisine göre Türkiye, Çin'in ardından Rusya'ya gönderilen ABD menşeli yüksek öncelikli malların dünyadaki en büyük ikinci kaynağı. Yetkili, Axelrod'un Türk hükümetine bu ticaretin "acil bir sorun" olduğunu söylediğini ve Ankara'ya ABD kontrolündeki ürünlerin Rusya'ya aktarılmasına yasak getirmesi çağrısında bulunduğunu söyledi. Yetkili, Moskova'nın ABD parçalarına erişmek için Türkiye'nin ticaret politikasını istismar etmeye çalıştığını da sözlerine ekledi.
18 Türk şirketi listede
Ticaret Bakanlığı bu ticaret nedeniyle 18 Türk şirketini listeye eklemiş durumda; bu da Amerikan şirketlerinin bu grupların hassas parçalarını satmak için nadir bulunan lisanslar almasını gerektiriyor. Hazine Bakanlığı, Rusya'nın askeri-endüstriyel kompleksine tedarik sağladığı iddiasıyla çok sayıda Türk şirketine ayrı ayrı yaptırım uyguladı.
Hayalet ticaret
Türk gümrük verilerine dayanarak yapılan hesaplamalara göre, bu yılın ilk altı ayında 85 milyon dolar olan Rusya ihracatı, 2022'nin aynı dönemindeki 27 milyon dolardı. Bu akışların büyük bir kısmı, kaybolan ve sözde varış noktalarının pazarlarına hiç girmeyen 'hayalet ticaretin' bir parçası olabilir. Türkiye'nin Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan'a hassas mal ihracatındaki büyük artış, bu ülkelerde bildirilen bu tür malların ithalatında bir artışa yol açmadı. Ticaret yetkilisine göre, sertleşen tutum Rusya'nın Türkiye'den ABD menşeli malları ithal etmek için ödemesi gereken maliyetleri de keskin bir şekilde artırdı.
