Avrupa Merkez Bankası’ndan (ECB) para politikası kararına ilişkin yapılan açıklamada, Bankanın refinansman, mevduat ve marjinal fonlama faizlerini 25 puanlık düşüşle sırasıyla yüzde 4,25, 3,75 ve 4,50’ye indirdiği belirtildi. Böylece, para politikasına yönelik yılın dördüncü toplantısında hem refinansman faizi hem de marjinal fonlama faizi için Mart 2016'dan, mevduat faizi için ise Eylül 2019'dan bu yana ilk indirim geldi. Eylül 2019'da ECB mevduat faizini yüzde eksi 0,5 ile rekor düşük seviyeye çekmişti. ECB’nin bugünkü kararı bir dönüm noktası olurken, Bankanın ABD Merkez Bankasından (Fed) önce harekete geçerek faiz indirimine gitmesi dikkati çekti.
ABD ile getiri farkı arttı
ECB, ilkbaharda İsveç ve İsviçre'de yapılan faiz indirimleri ile dün temel faiz oranlarını çeyrek puan düşüren Kanada merkez bankasını takip etti. Bankanın bu kararıyla ABD ile arasındaki getiri farkı da arttı. Fed'in enflasyon endişelerinin devam etmesi nedeniyle yakın gelecekte de politika faizlerini yüzde 5,25 ila 5,5 aralığında tutması bekleniyor.
ECB söz konusu kararla, Euro Bölgesi'nde Ekim 2022’de yüzde 10,6 ile zirveye ulaşan yıllık enflasyonun mayısta yüzde 2,6’ya düşmesine tepki vermiş oldu. Orta vadede yüzde 2'lik enflasyon hedefleyen ECB'nin tahminlerine göre bu hedef uzak değil.
Yüksek enflasyonla faizleri artırarak mücadele eden ECB, Temmuz 2022'den bu yana art arda 10 toplantıda faiz oranlarını 450 baz puan artırmıştı. Eylül 2023'teki toplantısında mevduat faizini yüzde 4'e yükselten Banka, ekim, aralık, ocak, mart ve nisan toplantılarında değişikliğe gitmedi. Bu durum tüketiciler için kredi maliyetlerini artırırken, imalat, inşaat ve diğer sektörlerdeki yatırımları daha pahalı hale getirerek ekonomiyi yavaşlatıyordu.
Euro Bölgesi'nde enflasyon 2022 yazında keskin şekilde yükseldiğinde, ECB faiz oranlarını artıran son büyük merkez bankalarından biri olmuştu. Küresel ekonomi Covid-19 salgınından çıkarken enflasyon yükseldiğinde Fed, ECB’nin harekete geçmesinden 4 ay önce Mart 2022'de faizleri artırmaya başladı. Bugün ise Fed faiz indirimi için beklemede kalırken, ECB’nin, büyük merkez bankası olarak faiz indirimine öncülük ediyor olması dikkati çekiyor.
Karar metni
Faiz kararı metninde ECB, Eylül 2023'teki ECB Yönetim Konseyi toplantısından beri enflasyonun 2,5 puandan fazla düştüğü ve enflasyon görünümünde belirgin bir iyileşme görüldüğü belirtildi. ECB’nin uyguladığı para politikasının finansman koşullarını kısıtlayıcı tuttuğuna yer verilen açıklamada, “Bu durum, talebi azaltarak ve enflasyon beklentilerinin iyi bir şekilde çıpalanmasını sağlayarak enflasyonun tekrar aşağı çekilmesine önemli bir katkıda bulunmuştur” ifadesi yer aldı. Çalışan ücretlerindeki artış nedeniyle yurt içi fiyat baskılarının güçlü kalmaya devam ettiğine yer verilen açıklamada, enflasyonun gelecek yıl da ECB’nin yüzde 2’lik hedefinin üzerinde seyredebileceği aktarıldı.
ECB Yönetim Konseyi'nin enflasyonun yüzde 2'lik orta vadeli hedefine yönelik kararlılığının anımsatıldığı açıklamada, konseyin gelecekteki kararlarının, politika faizlerinin gerektiği kadar kısıtlayıcı seviyelerde olmasını sağlayacağı ifade edildi. ECB'nin açıklamasında, "Yönetim Konseyi, uygun kısıtlama seviyesini ve süresini belirlemek için verilere bağlı ve toplantıdan toplantıya bir yaklaşım izlemeye devam edecektir. Özellikle, faiz oranı kararları, gelen ekonomik ve mali veriler ışığında enflasyon görünümüne, enflasyonun ana dinamiklerine ve para politikası aktarımının gücüne ilişkin değerlendirmesine dayanacak. ECB Yönetim Konseyi belirli bir faiz patikası için önceden taahhütte bulunmamakta" yorumu yapıldı.
Açıklamada, Bankanın, Pandemi Acil Varlık Alım Programı (PEPP) kapsamında satın alınan menkul kıymetlerin vadesi gelen anapara ödemelerinin tamamının bu ay sonuna kadar yeniden yatırımına devam edeceği kaydedildi. Banka, PEPP programından elde edilen gelirin yeniden yatırımını 2024'ün ikinci yarısından itibaren ayda 7,5 milyar avro azaltacağını da teyit etti. Bu yıl sonunda ise yeniden yatırımlar tamamen durdurulacak. ECB, sağlıklı bir ekonomi için tüm Euro Bölgesi'nde enflasyonun yüzde 2 olmasını hedefliyor.
Bu yıl için enflasyon tahminini artırdı
Karar metninde Bankanın yeni makroekonomik tahminlerine de yer verildi. Buna göre, ECB bu yıl ve gelecek yıl için enflasyon tahminlerini 0,2 puan yükseltti. ECB tarafından 2024 yılı için beklenen enflasyon oranı (manşet) 0,2 puanlık yükselişle yüzde 2,5’e, 2025 yılı için ise 0,2 puanlık artışla yüzde 2,2’ye çıkarken, 2026 yılı için beklenti yüzde 1,9’da kaldı.
Bankanın Euro Bölgesi büyüme tahmini ise 2024 için yüzde 0,6’dan 0,9’a yükseltilirken, 2025 için yüzde 1,5’den yüzde 1,4’e indirildi. 2026 yılı için de yüzde 1,6'lık büyüme tahmini korundu.
ECB’nin Euro Bölgesi'nin gıda ve enerji hariç tutularak hesaplanan çekirdek enflasyon oranı tahmini 2024 için yüzde 2,7’den 2,8’e; 2025 için de yüzde 2,1’den 2,2’ye yükseltildi. 2026 yılı için de yüzde 2’lik çekirdek enflasyon tahmini sabit kaldı.
Emlak piyasası rahatlayacak
Öte yandan, nominal oranlar mevcut enflasyon oranının üzerinde kalmaya devam edeceğinden, 25 baz puanlık faiz indirimi de pozitif reel faiz oranlarını koruyacak. Düşük faiz oranları, borçlanma maliyetlerini düşürdüğü ve dolayısıyla yatırım ve tüketimi teşvik ettiği için ekonomik büyüme için iyi görünüyor.
Euro Bölgesi’nde alışılmışın dışında yüksek faiz oranları talebi sınırlayarak fiyatları baskılarken, bölge ekonomisi geçen yılın hem üçüncü hem de dördüncü çeyreğinde yüzde 0,1 küçülerek "art arda iki çeyrek daralma" olarak ifade edilen teknik resesyona girmişti. Euro Bölgesi ekonomisi, yılın ocak-mart döneminde ise önceki çeyreğe göre yüzde 0,3 büyüme kaydederek teknik resesyondan çıkmıştı.
Faiz indiriminin aynı zamanda zor durumdaki Euro Bölgesi emlak sektörü için de bir rahatlama getirmesi bekleniyor. Son zamanlarda pay senedi piyasaları da faiz oranlarında geri dönüş beklentisiyle rekor sevilere ulaşmıştı. Bugünkü faiz indiriminin kısmen şirket kazançlarını artırması ve hisse senedi fiyatlarını da olumlu etkilemesi bekleniyor.
"ECB, ekonomik krizle karşılaşmadan faiz indirimine başlıyor"
ING Küresel Makro Araştırma Başkanı ve Almanya Başekonomisti Carsten Brzeski, ECB’nin beklendiği üzere faiz oranlarını 25 baz düşürerek mevduat faizini yüzde 3,75'e çektiğini belirterek, “Bugünkü karar birçok açıdan benzersiz. Sadece ECB'nin Fed'den önce para politikasında değişikliğe gittiği çok az durumdan biri olmakla kalmıyor, aynı zamanda ECB ilk kez bir sıkılaştırma döngüsünün ardından herhangi bir resesyon ya da ekonomik krizle karşılaşmadan faiz indirimine başlıyor” ifadelerini kullandı.
Ücret artışı ve enflasyondaki son artış ile ekonominin bir miktar olumlu ivme kazanmasının faiz indirimine karşı güçlü argümanlar olabileceğini savunan Brzeski, “Aslında, ECB faizleri mecbur olduğu için değil, sadece yapabildiği için düşürmüş gibi görünüyor. Yapışkan enflasyonun ilave faiz indirimleri için alanı sınırlayacağını düşünüyoruz ve ECB'nin açıklaması da Bankanın gelecekteki para politikasında izleyeceği yol konusunda herhangi bir ipucu vermiyor” değerlendirmesinde bulundu.
Fitch Ratings Ekonomi Birimi Kıdemli Direktörü Charles Seville de ECB'nin enflasyon tahminlerini mart tahminlerine kıyasla yükselttiğine dikkati çekerek, “Bununla birlikte, geçtiğimiz yıl boyunca enflasyonun düşürülmesinde ilerleme kaydedilmiştir. Veriler hızlı bir faiz indirimi döngüsünü desteklemeyebilir, ancak bizim görüşümüze göre faizleri kısıtlayıcı seviyelerde tutarken düşürmek için hala yer var” yorumunu yaptı.
