Bizde kısa çalışma ödeneği, ABD’de Nusret’e 6.8 milyon dolar

Türkiye’nin en uzun kapanmaya gittiği bugünlerde, durumu en sıkıntılı sektörlerin başında yeme içme geliyor. Türk yeme-içme sektörü, pandeminin Türkiye’ye ulaştığı 2020 yılı Mart ayından bu yana oldukça sıkıntılı durumda. 17 günlük kapanmanın da yüküyle sektör ve çalışanları iyice köşeye sıkıştı. Kısa çalışma ödeneği ve düşük cirolu işletmelere yönelik kira yardımı sektöre ilaç olmaktan çok uzak.  Yeme içme sektöründe dünyanın en büyüğü ABD. ABD’de yeme içme sektörünün büyüklüğü 2019 yılında 900 milyar dolar seviyesindeydi. Pandeminin etkisiyle toplam ciro 2020’de 240 milyar dolar azalarak 660 milyar dolara kadar geriledi. ABD yönetimi yeme içme sektörüne 2020 ve 2021’de iki kez maddi kaynak sağladı. Hibe kredi şeklinde verilen bu kaynaklar, çalışan sayısı, kira, elektrik faturası gibi kriterlere dayanılarak verildi. 2008 yılında kurulan propublica.org adlı araştırmacı gazetecilik portalı ABD’de yeme içme sektörüne yapılan yardımların tam listesine ulaşılmasını sağlıyor. propublica.com’un verilerine göre ABD’de sandviç büfelerinden Nusret’e kadar pek çok lokanta devlet katkısından yararlandı.  İlk örnek ünlü Türk markası Nusret. Pandemi öncesinde yıllık vergi öncesi karının 70 milyon dolar, piyasa değerinin ise 1 milyar dolar civarında olduğu söylenen Nusret Miami ve New York’taki şubeleriyle toplamda 4 kez yardımdan faydalanmış. Nusret Miami Nisan 2020’de 1 milyon 335 bin dolar destek almış. Bunun 1 milyon 68 bin doları lokantanın 96 çalışanı için ödenmiş. Faturalar için 20 bin dolar, sağlık yardımı kapsamında 40 bin dolar, kira yardımı olarak da 207 bin dolar ödenmiş. Aynı işletme Mart 2021’de 1 milyon 842 bin dolar yardıma hak kazanmış. Kayıtlara göre bunun tamamı 95 çalışan için ödenmiş. Nusret’in New York şubesi ise Nisan 2020’de aldığı 1 milyon 622 bin dolarla yaralarının bir kısmını sarabilmiş. Sam Amca, Nusret’e faturalar için 20 bin, sağlık yardımı olarak 53 bin, kira yardımı kapsamında 175 bin dolar ödemiş. Kalan 1 milyon 374 bin dolar da Nusret çalışanları için verilmiş. Mart 2021’de ise 120 çalışanı karşılığında Nusret New York’a 2 milyon dolar destek sağlanmış. Böylece Nusret New York ve Miami şubeleri için 2020 ve 2021’de devletten toplam 6 milyon 800 milyon dolar destek almış. Türkiye’de de şube açma hazırlıklarını sürdüren Nobu dünyanın en gözde lokantalarından. ABD’nin pek çok yerinde şubeleri var. İşte Robert de Niro’nun da ortakları arasında bulunduğu Nobu’nun aldığı destekten bazı örnekler: Nobu Malibu 5 milyon 115 bin dolar; Nobu New York 7 milyon 567 bin dolar, Nobu LA 1 milyon 45 bin dolar, Nobu DC 765 bin dolar, Nobu Hawaii 640 bin dolar, Nobu Newport Beach 1 milyon 220 bin dolar. Ünlü Fransız şef Eric Ripert’in New York’taki Le Bernardin’i 2 milyon 628 bin dolar. Varlıklı Türk turistlerin sık gittiği yine New York’taki Le Bilboquet 2 milyon 431 bin dolar. Sadece çok pahalı restoranlar değil, mütevazı pizzacı ve sandviç zincirleri de yardım aldı ABD devletinden. Örneğin; California Fair Oaks’taki bir Subway sandviç şubesi 4 bin 405 dolar alırken, Teksas Longwiew’de bünyesinde birden fazla Subway şubesi bulunan bir şirket 435 bin 179 dolara layık görülmüş. New York Roslyn Heights’deki bir Domino’s Pizza şubesinin hanesine 19 bin 668 dolar düşerken, California Santa Rosa’daki büyük bir işletme 156 bin dolarla yaralarını biraz sarmış.