Kelimeler güçlüdür. ABD ekonomisi için hiç kimse Fed Başkanı Jerome Powell'ın sözleri kadar güçlü olamaz. Bloomberg Economics'in 60 binden fazla Fed manşetine dayanan algoritmasıyla desteklenen Fed duyarlılık endeksi Aralık ayında Powell'ın büyük bir dönüş yaptığını gösteriyor. Powell, faiz indirimlerine doğru daha hızlı bir geçişin ipuçlarını vererek, piyasalara destek verdi ve ekonominin bir gerilemeyi atlatmasına yardımcı oldu.
Enflasyon geri adım atmaya zorladı
Buraya kadar her şey yolunda ama bir sorun var. Dört ay sonra, talebin güçlenmesi ve enflasyonun hedefin üzerinde kalması Powell'ı geri adım atmaya zorladı. Bu durum, Uluslararası Para Fonu'nun Nisan ayı toplantılarında "kısıtlayıcı politikanın işlemesi için daha fazla zaman tanımak uygun olacaktır" diyerek faiz indirimi ihtimalini daha da uzaklara itmesiyle başladı.
Bu doğru yönde atılmış bir adımdı. Ancak Bloomberg endeksi, Aralık ayındaki hamlesiyle serbest bırakılan teşviğin yalnızca bir kısmını geri aldığını gösteriyor. Bu da enflasyonu tekrar kontrol altına almak için yapılması gereken daha çok şey olduğu anlamına geliyor. Bunun, getirilerdeki son yukarı yönlü hareketi onaylayan daha şahin sözlerin geleceği anlamına geldiği düşünülüyor, belki de bu haftaki Fed toplantısından hemen sonra.
Bir yıl önce Bloomberg Economics'in görüşü ve piyasadaki fikir birliği enflasyonu kontrol altına almanın bedelinin, muhtemelen 2023 sonundan önce başlayacak bir resesyon olacağı yönündeydi. İşler bu şekilde gelişmedi. 2023'ün ikinci yarısında büyüme hızlı oldu. İlk çeyrek GSYH'si beklentilerin altında kalsa da, ABD şirketlerine ve hane halklarına yapılan satışlardaki yüzde 3,1'lik artış, ekonominin 2024'ün başında da yoluna devam ettiğini gösterdi.
Powell'ın kullandığı dil değişti
Federal Açık Piyasalar Komitesi'nin Aralık ayı toplantısının ardından düzenlenen basın toplantısında Powell belirgin bir şekilde güvercin bir ton kullandı. Piyasaları şaşırtarak, Komite'nin faiz indirimleri için koşulları tartıştığını ve harekete geçmek için enflasyonun yüzde 2'ye ulaşmasını beklemek zorunda kalmayacaklarını kabul etti. Fed politika değişikliğine gitmedi ancak Powell'ı kullandığı dili değişti ve bu önemli bir sinyal gönderdi.
Duke'da profesör ve eski Fed ekonomisti olan Ellen Meade, para politikası sinyallerini ayrıştırmak için veri bilimindeki gelişmeleri kullanmanın ilk öncülerindendi. Miguel Acosta ile birlikte yazdığı 2015 tarihli bir araştırma makalesinde "Analizimiz, doğal dil işlemenin yanlış izlenimleri ortadan kaldırabileceğini ve Federal Rezerv'inki gibi karmaşık iletişimler hakkındaki gizli gerçekleri ortaya çıkarabileceğini gösteriyor" diye yazdı.
Bloomberg Economics, Meade'in ilk görüşlerinden esinlenerek bir Fed duyarlılık endeksi oluşturdu. Bu endeks, Fed konuşmaları ve basın toplantılarıyla ilgili haber başlıklarını okumak ve bunları aşırı şahinden aşırı güvercine kadar bir ölçekte puanlamak üzere eğitilmiş bir doğal dil işleme algoritmasına dayanıyor. Powell'ın basın toplantısını takiben endeks güvercin eğilime geçti ve Fed'in ilk faiz indirimine belirgin bir şekilde yaklaştığını gösterdi.
Piyasalar için Powell'ın sözleri önemli. Beklenenden daha erken bir faiz indirimi beklentisiyle, gösterge niteliğindeki iki yıllık Hazine tahvili getirisi Powell'ın basın toplantısından bir gün önce yüzde 4,7'den Ocak ortasında yüzde 4,1'e kadar düştü. Bu düşük borçlanma maliyetlerinin etkisi ve hisse senedi piyasalarındaki yenilenen ralli, ekonomiye yayılarak büyümeye yeni bir ivme kazandırdı.
Etkisi ne kadar büyük oldu? Michael Bauer ve Eric Swanson tarafından geliştirilen bir modele dayanarak, bunun mevcut döngünün en büyük para politikası şoku olduğunu bulduk. Teşvik dürtüsü, Powell'ın Mart 2023'te Silikon Vadisi Bankası'nın çöküşünün ardından söylediği güvercin sözlerden bile daha büyüktü. Powell Aralık sürprizini yapmasaydı ne olurdu? Bunu kesin olarak söylemek mümkün değil. Ancak Bloomberg'ün görüşü ABD'nin bir resesyona doğru gittiği yönünde.
Powell'ın dönüşü mükemmel bir zamanda gerçekleşti ve aşağı doğru bir sarmalı önlemek için yeterli güçle vurdu. Ne yazık ki şimdi ödenmesi gereken bir bedel var. Büyümeye yeni bir ivme kazandırmak enflasyona da aynı etkiyi yapıyor. Bloomberg, Powell'ın bu hamlesinin yıl içinde enflasyona yaklaşık 0,5 puanlık bir katkı sağladığını tahmin ediyor.
Bloomberg'ün Fed endeksi tondaki değişikliği yakaladı, şahin bir şekilde yükseldi ve ilk faiz indiriminin daha da uzağa çekildiğine işaret etti. Aynı zamanda, Powell'ın Nisan yağmurunun, Aralık ayındaki pivotuyla ortaya çıkan güvercin dürtünün sadece bir kısmını söndürdüğünü gösterdi. Bu da şu soruyu gündeme getiriyor: Fed'in finansal piyasa koşullarını sıkılaştırmak ve dezenflasyonu tekrar rayına oturtmak için daha şahin sürprizler yapması gerekecek mi? Bloomberg'e göre cevap evet. Ve bu süreç çarşamba günkü basın toplantısından itibaren başlayabilir.
