ABD'de yetkililerin batamayacak kadar büyük bankaların risklerini kontrol altına alma sözü vermelerinin üzerinden on yıldan fazla bir süre geçtikten sonra Beyaz Saray yetkililerine bir toplantıda, JPMorgan'ın First Republic Bank'ı hükümet öncülüğünde yapılan bir açık artırmada satın almasına neden izin verildiği soruldu. Cevap Hazine Bakanı Janet Yellen'dan geldi: En yüksek teklifi onlar verdi.
2008'deki mali krizden bu yana ABD'de yaşanan en büyük banka iflaslarıyla gölgelenen bir yılın ardından, ülkenin en büyük kredi kuruluşu, zayıflamış bir rakibini satın alarak, müşterilerini yeniden kazanarak ve bu arada rekor kârlar elde ederek tanıdık bir zeminde ilerliyor.
Yükselen faiz oranları etkiledi
Yine de sektörün çoğu için 2023 kasvetliydi. İlk yarıda, düzinelerce yerel kredi kuruluşu, yükselen faiz oranlarının varlıklarının değerini düşürmesi ve ABD bankalarını 684 milyar dolarlık gerçekleşmemiş zararla karşı karşıya bırakması nedeniyle zor dönemler geçirdi ve bazıları iflas etti. O zamandan beri pek çok firma mevduat sahiplerinin ayrılmasını önlemek için büyük harcamalar yaptı. Bazıları ticari gayrimenkul kredilerinde temerrüt olasılığını artırmaya başladı. Tahvil derecelendirme şirketleri bankaların notlarını gruplar halinde düşürdü.
Bu yıl geliri yüzde 36 artacak
Tüm bu sorunlar Mart ayında ortaya çıkmaya başladığında, gergin mevduat sahipleri JPMorgan'a 50 milyar dolardan fazla para yatırdı. Firmanın yöneticileri net faiz geliri beklentilerini yıl boyunca dört kez yükseltti ve sonunda o kadar çok kazandı ki yöneticiler aşırı kazanç uyarısında bulunmaya başladı. Bu da JPMorgan'ı Amerikan bankacılık tarihindeki en büyük yıllık kârı elde etme yoluna soktu. Sadece ilk dokuz aydaki kazançları bile şirketin şimdiye kadarki en iyi ikinci yılı olacak. Analistler, bu ayın sonunda yıllık net gelirinin geçen yıla göre yüzde 36 daha yüksek olacağını tahmin ederken, en büyük beş bankanın toplam kazancı yaklaşık yüzde 1 artıyor.
Hisseleri rekor kırdı
JPMorgan'ın hisseleri 2023 yılında yüzde 26 değer kazanarak ve tüm büyük rakiplerini geride bırakarak rekor kırdı. 24 üyeli KBW Banka Endeksi ve 50 firmalı KBW Bölgesel Bankacılık Endeksi ise düşüşte.
JPMorgan'ın yönetim kurulunda 33 yıl geçiren petrol uzmanı Lee Raymond, "Diğer bankalarda belli bir düzeyde hayal kırıklığı var. İşler zora girdiğinde, JPMorgan gibi bir banka için satın almak isteyip de alamadığı bazı şeyleri satın almak için bir fırsat doğuyor" dedi.
Federal Mevduat Sigorta Kurumu JPMorgan'ın First Republic ihalesini kazandığını açıkladığında, süreci son derece rekabetçi olarak nitelendirdi. Tüketici Finansal Koruma Bürosu Direktörü Rohit Chopra Senato Bankacılık Komitesi'nde yaptığı konuşmada, "Başka teklif verenler olsa bile batan kurumların tamamını alabiliyorlarsa, bu gerçek sorunları ortaya çıkarır" dedi.
"En iyi banka yöneticisi"
Bankayı 18 aydır yöneten Jamie Dimon'ın rakipleri bile onun başarısını kabul etti. Morgan Stanley CEO'su James Gorman kısa süre önce televizyonda onu dünyanın en iyi banka yöneticisi olarak övdü. JPMorgan'ın yönetim kurulundan 2020'de ayrılan Raymond ise onu Standard Oil baronu John D. Rockefeller ile kıyasladı. Raymond, "Bankacılık sektöründe gördüğüm kadarıyla onunla kıyaslanabilecek kimse yok. JPMorgan'ın yapabildiğini yapabilen başka birini görmek gerçekten çok zor" ifadelerini kullandı.
Bazı bankaların batmak için çok büyük olduğu fikri, 2008 krizi sırasında, yetkililerin çöküşleri küresel finans sistemini çökertecek olan borç verenleri kurtarmanın gerekliliğini vurguladıkları zaman popülerleşti. Bu ifade o zamanlar bir hakaret gibi algılanıyordu ancak büyüklük, belirsizlik zamanlarında müşterileri cezbeden bir istikrar işaretine dönüştü.
Bu, büyüklüğün başarıyı garanti ettiği anlamına gelmez. Citigroup, finansal krize kadar ABD'nin en büyük bankasıydı ve bu krizden sonra vergi mükelleflerinin desteğine rakiplerinden daha fazla ihtiyaç duymaya başladı. Wells Fargo da 2016 yılına kadar ABD'nin en değerli bankasıydı, ancak skandallar silsilesi onu düzenleyicilerin hedef tahtasına oturttu.
Sicili temiz değil
JPMorgan'ın bazı hayranları, sadece devasa olduğu ve beladan uzak durduğu için kazandığını öne sürüyor. Bu teoriyle ilgili bir sorun, bankanın sicilinin lekesiz olmaması. JPMorgan daha bu ay Avrupa Birliği mahkemesinin Euribor ölçütüne hile karıştırdığı gerekçesiyle kestiği 337,2 milyon euro'luk (372 milyon $) cezanın temyizini kaybetti. Geçtiğimiz ay bir yargıç JPMorgan'ın Jeffrey Epstein'ın kurbanlarıyla yaptığı 290 milyon dolarlık anlaşmayı onayladı. Bu, firmanın ilk mahkumiyetinden uzun süre sonra kötü şöhretli taciz suçlusuna finansal hizmetler sağlamaya devam ederken kırmızı bayrakları görmezden geldiği iddialarını çözmek için bu yıl yaptığı iki anlaşmadan biri.
