Reuters'in bazı enerji santrali geliştiricisi, proje finansmanı bankacısı, analist ve danışmanla yaptığı görüşmelere göre, Avrupa'da ve ABD'nin bazı bölgelerinde öncelikle rüzgar ve güneş enerjisinin kesintili doğasını telafi etmek için kullanılan gaz yakıtlı santrallerin uzun vadeli ekonomisi hızla değişiyor.
Doğal gazın önemi azalıyor
Bazı batarya operatörlerinin halihazırda şebekelere gaz santralleriyle rekabet edebilecek bir fiyattan yedek güç sağladığını, bunun da gazın daha az kullanılacağı anlamına geldiğini söylediler. Bu değişim, uzun vadeli gaz talebine ilişkin varsayımlara meydan okurken doğal gazın enerji dönüşümünde en büyük enerji şirketlerinin öngördüğünden daha küçük bir role sahip olduğu anlamına gelebilir.
ABD merkezli kâr amacı gütmeyen Global Energy Monitor tarafından Reuters'a özel olarak sağlanan verilere göre, yılın ilk yarısında dünya genelinde 68 doğal gaz santrali projesi askıya alındı veya iptal edildi. Son iptaller arasında elektrik santrali geliştiricisi Competitive Power Ventures'ın Ekim ayında ABD'nin New Jersey eyaletinde bir gaz santrali projesinden vazgeçtiğini açıklaması da yer alıyor. Şirket, mali detay vermeksizin düşük elektrik fiyatlarını ve hükümet sübvansiyonlarının yokluğunu gerekçe gösterdi.
Carlton Power, 2016 yılında İngiltere'nin kuzeyindeki Manchester'da 800 milyon poundluk (997 milyon dolar) bir gaz santrali planından vazgeçti. Şirket, bu yıl sahada dünyanın en büyük bataryalarından birini inşa etme planlarını başlattı.
Carlton Power'ın CEO'su Keith Clarke Reuters'a verdiği demeçte, "1990'ların başında gaz santrallerine yoğunlaşıyorduk, şimdi durum değişiyor ve önümüzdeki sekiz ila 10 yıl içinde bu santrallerin oranı yüzde 11- ila 15'e kadar düşecek" dedi.
Şirketlerin ticari açıdan hassas olduğunu söylediği fiyat detaylarını vermeyen Clarke, Carlton'ın planlanan gaz santralini finanse etmekte kısmen elde edeceği gelirler ve kaç saat çalışacağı konusundaki belirsizlik nedeniyle zorlandığını söyledi.
Modeller mercek altında
Analistler, geliştiricilerin artık gaz santrallerinin 20 yılı aşkın ömürleri boyunca sürekli kullanılacağını varsayan finansal modellemeleri kullanamayacağını söyledi. Bunun yerine, modelleyicilerin talebin en yüksek olduğu zamanlarda ne kadar gaz üretimine ihtiyaç duyulacağını tahmin etmeleri ve yenilenebilir kaynakların tahmin edilmesi zor olan kesintili durumunu telafi etmeleri gerekiyor.
Sumitomo Mitsui Banking Corporation'da ticaret ve emtia finansmanı başkanı Nigel Scott, "Süreç daha karmaşık hale geliyor" dedi ve yatırımcıların modelleme üzerinde daha fazla inceleme yaptıklarını da sözlerine ekledi.
Bankalar da stratejisini değiştiriyor
Enerji projelerinin finansmanında görev alan ve basına konuşma yetkileri olmadığı için isimlerinin açıklanmasını istemeyen üç bankacı, bankaların gelirleri garanti altına alınmış tesislerin finansmanına odaklandıklarını söyledi.
Dünya çapında birçok ülke, özellikle de Avrupa'da, kapasite piyasaları aracılığıyla yedek enerji santralleri için ödeme yapıyor. Bu piyasalarda, enerji üreticileri yedek tedarikçi olmak için teklif veriyor.
Sistem, fosil yakıtlara sübvansiyon anlamına gelebileceği gerekçesiyle çevre kampanyacıları tarafından uzun süredir eleştiriliyor. Sistemi savunanlar ise yenilenebilir enerjinin sorunsuz entegrasyonunu sağlamak için gerekli olduğunu ve ödemelerin bataryaları da destekleyebileceğini söylüyor.
Yedek üretim sağlamak üzere seçilenlere, yoğun talebi karşılamak için santralleri kısa sürede devreye girmeye hazır tutmaları veya diğer santrallerdeki kesintileri karşılamaları ya da rüzgar veya güneş enerjisi üretimindeki değişiklikleri telafi etmeleri için ödeme yapılıyor. Bu ödemeler gaz yakıtlı santrallerin ekonomisini iyileştirebilir, ancak uzun vadeli karları garanti etmek için yetersiz.
Carlton Power, İngiltere'de planlanan gaz santrali için bir kapasite ihalesi sözleşmesi imzaladı, ancak projenin gelecekteki gelirlerine ilişkin belirsizlik nedeniyle yatırımın güvence altına alınmasındaki gecikmeler nedeniyle sözleşmeden vazgeçmek zorunda kaldı.
Batarya kullanımının maliyeti düşüyor
BloombergNEF'e göre lityum-iyon bataryaların maliyeti 2016'dan 2022'ye yarıdan fazla düşerek batarya depolamanın kilovat saati başına 151 dolara geriledi.
Aynı zamanda yenilenebilir enerji üretimi de rekor seviyelere ulaştı. Düşünce kuruluşu Ember'in raporuna göre, rüzgar ve güneş enerjisi geçen yıl AB elektriğinin yüzde 22'sini üreterek 2016'ya göre payını neredeyse ikiye katladı ve ilk kez gaz üretiminin payını geçti.
KPMG'nin enerji bölüm başkanı Simon Virley, "İlk yıllarda piyasalara, esnek elektrik arzını sağlayan fosil yakıtlı elektrik santralleri hakimdi" dedi. Virley, artık bataryaların ve elektrik kullanımını değiştiren tüketicilerin de bu esnekliği sağladığını sözlerine ekledi.
Riskler artıyor
İngiliz enerji şirketi SSE'nin İngiltere'nin doğusundaki gaz santrali Keadby 2'nin Mart ayında faaliyete geçmesi, 2023/24'ten itibaren şebekeye yedek elektrik hizmeti sağlamak üzere 2020'de imzalanan 15 yıllık bir hükümet sözleşmesiyle desteklendi. Santralin inşaatı dört buçuk yıl sürdü.
SSE Thermal'in kurumsal ilişkiler ve sürdürülebilirlik müdürü Helen Sanders, böyle bir tesisin ekonomisinin şu anda farklı görüneceğini söyledi. Sanders, "Gelir güvencesinin doğasında var olan risk nedeniyle şu anda bir tür mekanizma aracılığıyla gelir güvencesi olmadan bir yatırım kararı alacağımızı sanmıyorum" dedi.
Karbon emisyonlarını azaltma çabaları, fosil yakıtlı tesislere başka bir maliyet ekleyebilir: İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri gibi ülkeler, işletmecilerin tesisleri karbon yakalama altyapısıyla güçlendirmelerini zorunlu kılmayı düşünüyor.
Ocak ayında yürürlüğe giren Avrupa Birliği kuralları, yeşil finansmana erişmek isteyen gaz tesislerinin karbon yakalama özelliğine sahip olmasını veya 2035 yılından itibaren hidrojen gibi düşük karbonlu gazların kullanımına geçebilmesini gerektiriyor.
Enerji dönüşümü neleri değiştirecek?
Enerji dönüşümü hız kazandıkça, diğer gelişmeler yedek santrallere olan ihtiyacı azaltabilir. İngiliz enerji perakendecisi Octopus Energy geçen yıl, talebin yoğun olduğu dönemlerde hanelere bir saatliğine elektrik kullanımını durdurmaları için küçük bir ücret ödemeyi teklif eden denemeler gerçekleştirdi.
Denemeler, küçük bir gaz santralinin karşılayacağı elektrik talebine eşdeğer bir miktarı ya da Londra'nın yarısından fazlasının bir saatliğine kapatılmasıyla tasarruf edilebilecek miktarı kapsıyordu.
Elektrikli araçlar, talebin zayıf olduğu zamanlarda şarj edilebildikleri ve daha sonra evleri besleyebildikleri veya talebin yoğun olduğu dönemlerde şebekeye geri güç gönderebildikleri için bir başka yıkıcı unsur.
Enerji yazılım platformu Kaluza, Aralık ayında yayınladığı bir raporda, tipik bir elektrikli aracın, ortalama bir modern eve iki gün boyunca yetecek kadar enerji depolayabilen bir batarya ile zamanın yüzde 90'ında park halinde durduğunu belirtti. Kaluza'ya göre, Avrupa'da 2030 yılına kadar 40 milyon elektrikli aracın bölgenin gaz enerjisi kapasitesinin yaklaşık üçte birinin yerini alması bekleniyor.
