İş verenler Covid-19 sonrası beyaz yakalı çalışanlarını ofise geri çağırmaya başlamışken, benzin fiyatları zirve yapmaya devam ediyor. Rusya’nın Ukrayna işgali sonrası Rus petrolünün dünyada alıcısı kalmadı.
Bütün bunların üzerine, gittikçe ağırlaşan iklim krizi, insanları karbon salınımlarını azaltmaya zorluyor. Ulaşımın küresel emisyonların neredeyse çeyreğinden sorumlu olduğunu düşündüğümüzde, akla elektrikli arabalar geliyor. Peki neredeler?
WIRED’ın ulaştığı araba satış firması Edmunds, hibrit ve elektrikli araba satışlarının geçtiğimiz ay yüzde 40 arttığını söylüyor. Geçen hafta, Doğal Kaynaklar Savunma Konseyi'nin kıdemli bir avukatı, bu ay Ukrayna'da yaşanan korkunç olayların ötesine geçen bir davada, Amerikalıları gazla çalışan araçlarından vazgeçmeye çağırdı: Petro-diktatörlerin kaprislerine çok uzun süre rehin kalındığının altını çizdi. Rus savaşı, Carter döneminin "enerji bağımsızlığı" çağrılarını yeniden canlandırdı.
Ancak bu sıralar maalesef elektrikli araba almak için kötü bir dönem. Bir araba, özellikle de elektrikli bir araba satın almak için çok kötü bir zaman. Pandemi tedarik zinciri sıkıntıları, üretim kesintileri, elektrik sübvansiyonlarının geleceğine ilişkin kongre dedikoduları ve Rusya'nın ekonomik yaptırımlarına bağlı yeni zorluklar...
New College of Florida'dan çevre ekonomisti Mark Paul, “Günümüzde elektrikli araçlara olan talebi karşılamak için yeterli pile ve otomobil üretim kapasitesine sahip değiliz, bu da önemli bir fırsatı kaçırıyor” diyor. Ayrıca, artan benzin maliyetinden en çok sıkışan insanlar için elektriğe yönelmek muhtemelen erişilemez bir durumda. Edmunds'a göre, yeni bir EV için ortalama işlem fiyatı Şubat ayında 60 bin dolardı. Bu rakam tüm yeni araçlara kıyasla neredeyse 15 bin dolar daha yüksek.
ABD’de Covid-19 sonrası halihazırda artan benzin talebine bir de Rus petrolüne uygulanan yaptırımlar eklendi. Örneğin, ABD petrol ihracatının cüzi bir kısmını Rusya’dan alıyor olmasına rağmen, pazartesi günü Kaliforniya’da benzin fiyatları 2008 krizinden beri en yüksek seviyelere ulaştı.
''Elektrikli arabalara geçiş süreci 15 yıl''
Benzin piyasasının yaşadığı zorluklar otomobil dünyasını da vurdu. Güvenlik ve bilgi sistemlerine güç veren çip arzının kısıtlılığı bunlardan sadece bir tanesi. Covid-19’un tedarik zincirlerini parçalaması sonrası üreticiler bu çiplere ulaşmakta daha da büyük sıkıntılar çekiyor. Yalnız çip krizinin, ABD’de bu sene satılacak araçlarda 2 milyon adetlik bir düşüşü tetikleyeceği düşünülüyor. Arzdaki bir başka sıkıntı, Rusya’nın elektrikli arabaların baterilerinde kullanılan nikelin büyük bir üreticisi olması. Uygulanan yaptırımlar nikel piyasasını doğrudan kapsamasa da çatışma fiyatları küresel ölçekte artırdı.
Elektrikli arabaların yaşadığı sorunların zamanlaması talihsiz. Ancak Breakthrough Enstitüsü’nün iklim ve enerji direktörü olan Zeki Hausfather, insanların çoğunluğunun elektrikler arabalara geçmeye zaten hazır olmadığını vurguluyor. Amerikalıların arabalarını 15-20 yıl aralığında kullandığına değinen Hausfather, “Büyülü bir değnek sallayıp bütün benzinli arabaları yasaklasanız bile, geçiş süreci 15 yıl olacaktır” dedi.
