İsrail Merkez Bankası Başkanı Amir Yaron, Pazartesi günü gösterge faiz oranını yüzde 4,5'te bıraktıktan sonra gazetecilere yaptığı açıklamada, yetkililerin artık Gazze'de Hamas'a karşı çatışmanın ancak 2025'in başlarında sona ermesini beklediğini söyledi.
Merkez bankasının araştırma departmanı, Nisan ayındaki tahminlere kıyasla bu yıl daha hızlı enflasyon ve daha yavaş ekonomik büyüme öngörüyor. Araştırma personeli bir raporda, "Savaşın süresine ilişkin revize edilmiş varsayım nedeniyle, değerlendirmemiz savaş nedeniyle yükselen risk priminin tahmin ettiğimizden daha kademeli olarak düşeceği yönünde" dedi ve şöyle devam etti:
"Enflasyonun istikrara kavuşması için daha yüksek bir faiz oranı gerekli olacaktır"
Lübnan sınırında topyekun savaş
Şekel, Tel Aviv'de saat 20:50 itibariyle dolar karşısında yüzde 0,1 değer kaybederek 3,68'den işlem gördü. Gazze'de ateşkes görüşmeleri yeniden başlarken, Başbakan Netanyahu'nun hükümeti Lübnan'daki İran destekli Hizbullah ile topyekûn bir savaş olasılığı konusunda uyarıda bulundu.
Hizbullah ile savaşın maliyeti daha yüksek olacak
Savaşçı sayısı ve füze ve roket cephaneliğinin büyüklüğü bakımından Hamas'tan çok daha güçlü olduğu düşünülen Hizbullah'a ilişkin değerlendirmede bulunan Merkez Bankası Başkan Yardımcısı Andrew Abir, faiz kararının ardından verdiği bir mülakatta "Ekonomik etkilerin Gazze'deki mevcut savaşa kıyasla daha büyük ölçekli olacağı açık" dedi.
Hizbullah ile kuzey sınırındaki çatışmaların tırmanması, Mart başından bu yana neredeyse yüzde 3,5 değer kaybeden şekelin daha da değer kaybetmesine neden olabilir. Ayrıca arz kesintilerine ve İsrail için daha büyük bir mali yüke yol açarak enflasyonist baskıları yoğunlaştırabilir. Savaş nedeniyle hükümet harcamaları zaten artmış durumda ve İsrail'i bu yüzyıldaki en büyük bütçe açıklarından birine doğru sürüklüyor.
Pazartesi günü yayınlanan Maliye Bakanlığı verileri, 12 aylık mali açığın Haziran ayı itibariyle gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 7,6'sına yükseldiğini ve hükümetin 2024 takvim yılının tamamı için yüzde 6,6'lık tahmininden daha yüksek olduğunu gösterdi.
Yaron, hükümetin açığı GSYH'nin yaklaşık yüzde 4'üne düşürmek için gelecek yılın bütçesinde toplam 30 milyar şekel (8,2 milyar dolar) tutarında ayarlama yapması gerekeceğini söyledi. Yaron, "Ekonomik istikrarı sağlamak için gerekli adımları atmak hükümetin sorumluluğudur" dedi.
Risk priminde yükseliş yaşanabilir
Bunlar olmadığı taktirde, piyasalar İsrail'in borç yükünün kontrol edilemez bir yolda olduğunu algılayacağı için İsrail'in risk priminde ek bir artış yaşanabilir. Goldman Sachs, İsrail'in ülke risk puanının bu yılın ilk yarısında, özellikle zayıflayan mali durumu nedeniyle, diğer gelişmekte olan piyasalardan daha fazla kötüleştiğini söyledi. Belirsizlik zaten piyasalara yayılıyor ve hükümetin 10 yıllık şekel tahvillerinin getirisi bu ay yüzde 5,2 ile 13 yılın en yüksek seviyesine ulaştı.
Yıllık fiyat artışı şu anda yüzde 2,8 seviyesinde ve resmi hedef aralığında. Ancak fiyat artışı yüzde 3'lük üst sınırı aşma yolunda.
İsrail'in en büyük kredi kuruluşlarından biri olan Bank Hapoalim, önümüzdeki 12 ay içinde enflasyonu yüzde 3,3 olarak görüyor ve Leader Capital Markets ise yüzde 3,4'e kadar hızlanacağına inanıyor. Abir, "Önümüzdeki birkaç ay içinde hedefin dışına çıkmasını ve umarız yıl sonuna doğru veya gelecek yılın başında hedefe geri dönmesini bekliyoruz" dedi.
İsrail 2025'ten önce politikasını gevşetemez
Barclays'a göre, İsrail Merkez Bankası'nın 2025 yılına kadar para politikasını gevşetmeye başlaması pek olası değil. Aralarında Zalina Alborova'nın da bulunduğu kredi kuruluşu ekonomistleri, faiz kararından önce "İsrail Merkez Bankası'nın ihtiyatlı davranmasını ve bu yıl daha fazla faiz indirimi önermemesini bekliyoruz" dedi ve ekledi: "Jeopolitik iyileşme senaryosunda bile enflasyon baskısı bankanın faiz indirimi yapmasını engelleyecektir"
