Derecelendirme kuruluşu Moody's Salı günü Çin'in devlet kredi notlarının görünümünü durağandan negatife indirerek, artan yerel yönetim borçları ve derinleşen emlak krizinin dünyanın en büyük ikinci ekonomisi üzerindeki etkisine ilişkin artan küresel endişelerin son işaretini verdi.
Çin'de riskler büyüyor
Moody's tarafından yapılan açıklamada, not indiriminin, yetkililerin borç yükü altındaki yerel yönetimlere ve devlet şirketlerine daha fazla mali destek sağlamak zorunda kalacağına dair artan kanıtları yansıttığı ve bunun da Çin'in mali, ekonomik ve kurumsal gücü için geniş riskler oluşturduğu belirtildi.
Moody's, Çin'in kredi görünümünü düşürmesine gerekçe olarak "Görünüm değişikliği, yapısal ve kalıcı olarak daha düşük orta vadeli ekonomik büyüme ve emlak sektöründe devam eden küçülme ile ilgili artan riskleri de yansıtmaktadır" ifadelerini kullandı.
Çin'in mavi çipli hisse senetleri Salı günü, ülkenin büyümesine ilişkin endişeler nedeniyle yaklaşık beş yılın en düşük seviyesine gerilerken, Hong Kong hisse senetlerinde kayıplar arttı.
Çinli bankalar dolar satışına başladı
Reuters'ın haberine göre konuyla ilgili bilgi sahibi bir kaynak, gün boyunca yuan para birimini destekledikleri görülen Çin'in büyük devlet bankalarının, Moody's'in açıklamasının ardından ABD doları satışlarını çok güçlü bir şekilde artırdığını söyledi. Yuan öğleden sonra geç saatlere kadar çok az değişti.
Çin'in devlet borcunu temerrüde karşı sigortalamanın maliyeti Kasım ortasından bu yana en yüksek seviyesine çıktı.
Piyasalar emlak krizi ve zayıf büyümeden kaygılı
Hong Kong'daki Mizuho Bank'ın baş Asya döviz stratejisti Ken Cheung, "Şu anda piyasalar kamu borcu riskinden ziyade emlak krizi ve zayıf büyüme ile ilgileniyor" dedi. Çinli şirketlerin ABD'de listelenen hisseleri düşerken, Baidu yüzde 0,5, Alibaba Group Holding yüzde 1,1 ve JD.com yüzde 1,9 değer kaybetti.
Moody's'in bu hamlesi, yavaşlayan büyüme ve artan borç beklentilerini de gerekçe göstererek 2017 yılında notunu bir kademe düşürerek A1'e indirmesinden bu yana Çin'e ilişkin görüşünde yaptığı ilk değişiklik oldu.
Büyüme beklentisi zayıf
Moody's Salı günü Çin'in A1 uzun vadeli yerel ve yabancı para cinsinden kredi notlarını teyit ederken ülkenin yıllık GSYH büyümesinin 2024 ve 2025 yıllarında yüzde 4,0'e gerilemesini ve 2026'dan 2030'a kadar ortalama yüzde 3,8 olmasını beklediğini söyledi.
Moody's'in not indirimi, hükümet danışmanlarının 2024 yılı için istikrarlı bir büyüme hedefi ve daha fazla teşvik çağrısında bulunduğu, Aralık ayı ortalarında yapılması beklenen ve yıllık gündemi belirleyen Merkezi Ekonomik Çalışma Konferansı öncesinde geldi.
Moody's'in kararı küresel fonları etkiler mi?
Analistler A1 notunun yatırım yapılabilir seviyede olduğunu ve not indiriminin küresel fonların zorunlu satışlarını tetiklemeyeceğini belirtiyor. Diğer iki büyük derecelendirme kuruluşu Fitch ve Standard & Poor's, Çin'i Moody's'e eşdeğer olan A+ ile derecelendiriyor. Her ikisinin de görünümü durağan.
Çin Maliye Bakanlığı, Moody's'in kararından hayal kırıklığına uğradığını, ekonominin toparlanmasını ve olumlu eğilimini sürdüreceğini söyledi. Bakanlık ayrıca emlak ve yerel yönetim risklerinin kontrol edilebilir olduğunu belirtti.
Bakanlık, "Moody's'in Çin'in ekonomik büyüme beklentileri, mali sürdürülebilirliği ve diğer hususlara ilişkin endişeleri gereksizdir" dedi.
Çin ayağa beklendiği gibi kalkamadı
Çoğu analist Çin'in büyümesinin hükümetin bu yılki yüzde 5'lik hedefini tutturma yolunda ilerlediğine inanıyor, ancak bu oran Covid-19'un zayıfladığı 2022 yılına kıyasla oldukça dengesiz. Konut piyasasında derinleşen kriz, yerel yönetimlerin borç endişeleri, yavaşlayan küresel büyüme ve jeopolitik gerilimler ivmeyi düşürürken, ekonomi salgın sonrası güçlü bir toparlanma sağlamakta zorlandı.
New York'taki B Riley Wealth'in baş piyasa stratejisti Art Hogan, "Üç yılın büyük bir bölümünü Çin'in pandemiden sonra yeniden açılmasını izleyerek geçirdik ve bu yıl nihayet resmi olarak yeniden açıldıkları yıl oldu. Ancak ekonominin toparlanma hızı hayal kırıklığı yarattı" ifadelerini kullandı.
Çin vites küçülttü
Analistler, Çin'in büyümede vites küçülttüğü konusunda hemfikir. Pek çok kişi Pekin'in ekonomik modelini borçla beslenen yatırımlara aşırı bağımlılıktan, daha çok tüketici talebine dayalı bir modele dönüştürmesi gerektiğine inanıyor.
Geçtiğimiz hafta Çin Merkez Bankası Başkanı Pan Gongsheng, ekonomiyi desteklemek için para politikasını destekleyici olarak tutma sözü verirken, aynı zamanda büyüme için altyapı ve gayrimenkule olan bağımlılığı azaltmak için yapısal reformlar yapılması çağrısında bulundu.
Derinleşen borçlar
Yıllar süren aşırı yatırımlar, arazi satışlarından elde edilen getirilerin düşmesi ve Covid-19 ile mücadele için artan maliyetlerin ardından ekonomistler, borç yüklü belediyelerin artık ekonomi için büyük bir risk teşkil ettiğini söylüyor.
Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) son verilerine göre yerel yönetim borcu 2019'da yüzde 62,2 iken 2022'de 92 trilyon yuana (12,6 trilyon dolar) ulaştı. Diğer bir deyişle yerel yönetim borcu, Çin'in ekonomik çıktısının yüzde 76'sına ulaştı.
Ekim ayında Çin, faaliyeti canlandırmaya yardımcı olmak için yıl sonuna kadar 1 trilyon yuan (139,84 milyar dolar) devlet tahvili ihraç etme planını açıkladı ve 2023 bütçe açığı hedefini gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYH) yüzde 3'ünden yüzde 3,8'ine yükseltti.
Çin'den sermaye çıkışlarında büyük artış
Merkez Bankası da son aylarda sınırlı faiz indirimleri uyguladı ve ekonomiye daha fazla nakit pompaladı. Bununla birlikte, yabancı yatırımcılar neredeyse tüm yıl boyunca Çin'e soğuk baktı. Goldman Sachs'a göre Çin'den sermaye çıkışları Eylül ayında 75 milyar dolara yükselerek 2016'dan bu yana en büyük aylık rakama ulaştı.
