Recep Tayyip Erdoğan'ın Mayıs ayındaki Cumhurbaşkanlığı Seçimleri'ni kazanmasından sonraki süreçte Türk lirası hızla değer kaybetse de finansal piyasalarda bazı kısımlar oldukça iyi performans gösterdi. Reuters, hem borsa rallisi hem de dünyanın en kötü performans gösteren para birimlerinden birine neden olan değişiklikleri ve yatırımcıların bundan sonra nelere dikkat ettiğini yazdı.
Liradaki düşüş
Erdoğan'ın zaferini garantilemesi ve yeni Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan'ın para birimine daha fazla alan tanımasından bu yana lira yüzde 25 değer kaybetti. 2023'ün tamamında lira yüzde 30'un üzerinde düşerek sadece dünyanın en kötü performans gösteren para birimleri olan Nijerya naira'sı ve Arjantin peso'sunun arkasında kaldı. Ancak değer kaybı hızı giderek artıyor ve bu da tersine bir gelişme olmazsa liranın yakında bu ikisini de geride bırakabileceği anlamına geliyor. Birçok yatırımcı bunun ancak faiz oranlarının yatırımcıların vazgeçemeyeceği kadar yüksek seviyelere çıkması halinde gerçekleşeceğini düşünüyor.
Avrupa'nın en büyük fon yöneticilerinden AXA IM'den Mikhail Volodchenko, "Faizi artırmak için çok mu geç kaldılar diye merak ediyorsunuz. Bir tür dramdan kaçınmak için pek çok şeyin doğru gitmesi gerekiyor" dedi.
Borsa
Lira değer kaybetmiş olabilir ama borsa yükseldi ve bunun tek nedeni paralarını enflasyondaki yeniden yükselişten korumak isteyen yerli yatırımcılar değil. Merkez Bankası verilerine göre yabancı yatırımcılar 7 Temmuz'a kadar olan haftada 231 milyon dolar değerinde Türk hissesi satın aldı.
Daha da etkileyici olanı, dolar cinsinden olan ve bu nedenle liranın sıkıntılarını hesaba katan MSCI Türkiye endeksinin seçim sonrası gösterdiği üstün performans patlaması oldu. Dinamik Yatırım Baş Ekonomisti Enver Erkan, "Döviz kurunu istikrara kavuşturacak politikaların uygulanması, enflasyon endişelerinin giderilmesi ve ekonomik koşulların iyileştirilmesi yatırımcı güvenini olumlu yönde etkileyebilir ve iyimserliğin devam etmesine yol açabilir" dedi.
Daha ortodoks ekonomi politikalarına dönüş, yatırımcıların ABD Hazine tahvilleri yerine Türkiye'nin dolar cinsinden devlet tahvillerini satın almak için talep ettikleri alış-satış farkı Covid-19'un patlak vermesinden bu yana en düşük seviyeye indirdi. Bu hareket, tahvillerin bu yıl gelişmekte olan piyasa borçları için dünya çapında bir ölçüt olan JPMorgan EMBI Global Diversified endeksinden daha iyi performans gösterdiği anlamına geliyor.
Başka yardımlar da oldu. Erdoğan geçen hafta beklenmedik bir şekilde İsveç'in NATO teklifine yeşil ışık yaktı. Sadece bir gün sonra, AB'nin güçlü kredi kolu olan ve uzun süredir Türkiye'ye kredi verme yasağı bulunan Avrupa Yatırım Bankası, 6 Şubat depremi sonrası yeniden inşa çabalarına yardımcı olmak için 400 milyon euro (448 milyon dolar) bir paketi onayladı.
Çarşamba günü Erdoğan, zengin Körfez Arap ülkelerine yaptığı turun ilk duraklarından birinde Birleşik Arap Emirlikleri'nden 50 milyar dolar değerinde anlaşma yaptı. İsviçre merkezli fon yöneticisi Vontobel'in sabit gelirler müdürü Simon Lue-Fong, yatırımcı pozisyonuna atıfta bulunarak "Kimse Türkiye'ye gerçekten fazla ağırlık vermiyor. Ancak işler değişiyor gibi görünürse o zaman işler iyiye gidebilir" dedi.
Yerel sorunlar
Dolar cinsinden tahvillerin aksine, Türkiye'nin lira cinsinden tahvilleri şok etkisi yarattı. Yüksek faiz oranları ve liranın çöküşünün birleşmesi, dünyanın ana yerel para birimi borç endeksi JPMorgan GBI EM'deki yüzde 11'lik kazanca karşılık dolar bazında yüzde 38'lik büyük bir kayıp anlamına geliyor. Lira denklemden çıkarılsa bile tahviller Erdoğan'ın seçimleri kazanmasından bu yana hala yüzde 13 civarında değer kaybetmiş durumda. Aegon Asset Management'ın gelişmekte olan piyasa borçları başkanı Jeff Grills, "Bu yıl hem tahvillerin hem de para biriminin zayıfladığı dünyadaki tek yerel piyasa burası" dedi.
Enflasyon
Yatırımcıların en büyük şikayetlerinden biri, Türkiye'nin yüksek enflasyonun para birimini vurduğu ve bunun da gıdadan yakıta kadar her şeyin ithalat fiyatını yükselttiği bir döngü içinde olması. Analistler enflasyonun bir yıl daha yüzde 40'ın üzerinde kalacağını tahmin ediyor. State Street Global Markets'ten Michael Metcalfe, internetteki anlık fiyatların şimdiden enflasyonun tekrar yükseldiğini gösterdiğini söylüyor. Metcalfe, "Bu muhtemelen son iki ayda lirada yaşanan çöküşe doğrudan bir tepkiyi yansıtıyor" dedi ve verilerin aylık enflasyon oranının yüzde 4'ün üzerine doğru keskin bir şekilde yeniden hızlandığına işaret ettiğini ekledi.
