İlk verilere ve üst düzey bankacılara göre yetkililerin geçen ay bir U dönüşüyle Kur Korumalı Mevduat (KKM) programını sonlandırmak için adım atmasının ardından mevduat sahiplerinin çoğu birikimlerini dolara çevirdi. Ekonomi politikaları değiştirerek faiz oranlarını keskin bir şekilde yükselten yeni ekonomi ekibi, KKM hesaplarında tutulan yaklaşık 130 milyar dolar değerindeki lirayı azaltma hedefi belirledi.
Merkez Bankası, tarihi bir döviz çöküşünü durdurmak için 2021'in sonlarında kabul edilen KKM kapsamında mevduatları değer kaybından koruyor. Ancak o zamandan bu yana, Türk lirası değerinin yüzde 50'sini kaybetti. Bu durum programın maliyetlerini artırdı. İngiliz haber ajansı Reuters'a konuşan iki üst düzey bankacı, seçimden bu yana Merkez Bankası'nın KKM hesaplarını kapatanların talebini karşılamak için bankalara döviz satmaya devam ettiğini söyledi. Bankacılardan birine göre başlangıçta dövizden liraya çevrilen KKM hesaplarının yüzde 20'si Ağustos ayında kapatıldı. Üç bankacıya göre, bunların yaklaşık üçte ikisi tekrar dövize dönerken, geri kalanı lira hesaplarına geçti.
"KKM'de kalmak korkutucu geldi"
Adının açıklanmasını istemeyen eski bir KKM sahibi, artık değerli görünmediği için hesabını kapattığını söyledi. Bu kişi, "Bir süre sonra hiçbir şey kazanmadım ve KKM'de kalmak korkutucu geldi, bu yüzden tüm paramı çıkardım ve dolara geri döndüm" dedi. Merkez Bankası, lirada yaşanan değer kaybı ve yükselen enflasyonun ardından daha ortodoks ekonomi politikalarına dönüşe öncülük ediyor. Parasal aktarım mekanizmasının etkinliğini keskinleştirmek için KKM hacmini azaltmak istiyor.
Yüksek faiz beklentisi
BDDK verilerine göre bu hesapların hacmi 25 Ağustos'a kadarki haftada yüzde 1,1 yani 40 milyar lira azalarak 3,37 trilyon liraya geriledi ve sekiz ay sonra lira bazında ilk kez düşüş gösterdi. Dolar bazında KKM hesap hacmi 127,6 milyar dolar ile rekor seviyede. Reuters'a konuşan bankacılar, bazı kredi kuruluşlarının KKM'deki fonlarını lira mevduata çevirenlere yıllık yüzde 45'e varan oranlarda faiz ödediğini, üç aya kadar vadeli mevduat oranının ise son bir haftada yaklaşık 10 puan arttığını söylediler. Ancak mevduat sahiplerinin, faizlerin daha fazla yükseleceği beklentisi nedeniyle henüz fonlarını lira mevduat hesaplarına taşıma konusunda temkinli davrandıklarını söylediler. Bu gerçekleştiğinde daha fazlasının dolar yerine lira hesaplarına kayacağını da eklediler.
Merkez Bankası'nın net uluslararası rezervleri Haziran başındaki negatif seviyelerden keskin bir yükseliş gösterdi. Ancak bu eğilim, daha fazla KKM hesabının kapatılmasıyla Ağustos ayında 15,7 milyar doların üzerinde bir zirvede durdu. Son üç haftada Merkez Bankası'nın net döviz rezervleri 1,4 milyar dolar düşerek 14,3 milyar dolara geriledi. Ayrıca, bazı bankaların ilk yarı bilanço verilerine ve ekonomistlerin hesaplamalarına göre, KKM sisteminde tutulan 127,6 milyar doların dörtte üçü başlangıçta lira yerine dövizden çevrilmişti.
