İsrail ekonomisi, Hamas'a karşı savaşın patlak vermesi, çatışmaların işyerlerini durdurması, tahliyelerin artması ve yedek askerlerin rekor düzeyde çağrılmasının ardındaki tarihteki en derin daralmalardan birini yaşadı. Açıklanan verilere göre gayrisafi yurtiçi hasıla son iki yılda ilk kez üç aylık bir düşüş yaşadı ve geçen yılın son üç ayında yıllık %19,4 oranında geriledi. Bu düşüş, Bloomberg'in analistlerle yaptığı anket tahminlerinden daha kötüydü. Piyasa beklentileri, İsrail'de GSYH'nin yüzde 10 azalması yönündeydi.
İlk resmi sonuç
Verilerin açıklanmasının ardından İsrail para birimi dolar karşısında %0,4 değer kaybetti. Tel Aviv Borsası 35 Endeksi kazançlarını azalttı. Savaş 2023 sonuna doğru ekonominin ivmesini kırsa da GSYH yılın tamamında %2 oranında artarak merkez bankasının tahminiyle örtüştü. İsrail Merkez Bankası'nın 2024 yılı için büyüme tahmini %2 ile aynı iken, Maliye Bakanlığı bu tahmini %1,6 olarak görüyor.
Moody's, bu ay, artan siyasi risk ve savaştan kaynaklanan olumsuz kamu maliyesini gerekçe göstererek İsrail'in kredi notunu düşürmüştü.
Bu değerlendirme, savaşın GSYH üzerindeki etkisinin ilk resmi sonucu. Sonuçlar, Hamas'ın 7 Ekim'deki saldırılarının ardından 520 milyar dolarlık ekonomide meydana gelen bozulmanın boyutunu ortaya koyuyor.
Savaş, işgücünün yaklaşık %8'ini tüketen yedek askerlerin çağrılmasının yanı sıra, Covid-19 salgını sırasında uygulanan kapatmalara benzer kısıtlamalara yol açarak üretimde ani bir çöküşe neden oldu, tüketimi sarstı, okulları, ofisleri ve inşaat alanlarını kısa süreliğine boşalttı.
Etkileri Filistin’de daha yıkıcı
Savaşın ekonomik dalgaları Filistin topraklarında çok daha yıkıcı oldu. Çatışma, Gazze'de ortaya çıkan korkunç insani krize katkıda bulundu. Uluslararası Para Fonu, Akdeniz'deki yerleşim bölgesinde dördüncü çeyrekte ‘faaliyetlerin neredeyse tamamen çöktüğünü’ söyledi ve 2023 yılında Gazze ve Batı Şeria'daki toplam GSYH'nin %6 düştüğünü tahmin etti.
Rezervinden 30 milyar dolar sattı
İsrailli yetkililer tarafından alınan benzeri görülmemiş önlemler, merkez bankasının yerel para birimini desteklemek için rezervlerinden 30 milyar dolar kadar satış yapma sözü vermesiyle savaşın piyasa yansımasını kontrol altına aldı. İsrail'in Gazze'deki kara harekatını genişletmesi ekonomiyi daha derin bir bozulma riski altında bırakıyor.
İsrail Merkez Bankası, çatışmaların İsrail'e 2025 yılı sonuna kadar yaklaşık 70 milyar dolara mal olmasını bekliyor.
