Kripto para piyasasının temel taşı olan Bitcoin, bir önceki zirvesinden iki yıldan fazla bir süre sonra yeni bir rekor değere ulaştı. Salı günü, dijital varlık Kasım 2021'deki 69 bin doların biraz altındaki bir önceki zirvesini geçti ancak daha sonra 64 bin dolara geriledi. Bitcoin şu anda yaklaşık 1,3 milyon dolar değerinde ve toplam 2,6 milyon dolarlık kripto para piyasasının önemli bir bölümünü oluşturuyor. İşte son canlanmasının ardındaki faktörler:
Bitcoin nedir?
Bitcoin 2008 yılında, çevrimiçi ödemelerin bir finansal kurumdan geçmeden doğrudan bir taraftan diğerine gönderilmesine olanak tanıyan dijital bir para birimi konseptini oluşturan Satoshi Nakamoto tarafından yaratıldı. Birisinin dijital bir coini çoğaltması ya da tahrif etmesiyle ortaya çıkan "çifte harcama" sorunu işlemlerin blok zinciri adı verilen evrensel olarak erişilebilir bir deftere kaydedilmesiyle çözülüyor.
Tüm bunlar, işlemlerin genel/özel anahtar şifrelemesi adı verilen bir şifreleme biçimiyle korunduğu kriptografi ile güvence altına alınıyor. Bu, bir işlemin arada bir finans kurumu olmadan gerçekleşmesini sağlıyor.
Bitcoin neden bu kadar popüler oldu?
Bitcoin'in cazibesinin önemli bir yönü anti-otoriter duruşu. Yani süreci denetleyen ve ücret talep eden bir finansal kurum olmadan finansal işlemler gerçekleştirebilme yeteneği. Bir kripto para sektörü yorumcusu olan Tim Swanson bunu "sansüre dayanıklı dijital nakit" olarak tanımlamıştı.
Ayrıca Bitcoin, 2008 mali krizinden bu yana uzun süredir devam eden bir ekonomik eğilim olan düşük faiz ortamından da faydalandı ve bu durum bazı yatırımcıları daha iyi finansal getiri arayışıyla kripto para birimleri gibi riskli varlıklara itti. Aynı zamanda altın gibi bir enflasyondan korunma aracı olarak görülüyor, yani bir merkez bankasının daha fazla basmasıyla değeri düşürülemiyor, çünkü bitcoin sınırlı sayıda birime sahip olacak şekilde tasarlandı: Tam olarak 21 milyon.
Sussex Üniversitesi İşletme Fakültesi'nde finans profesörü olan Carol Alexander, insanların Bitcoin'i piyasa oynaklığı ve enflasyona karşı altın benzeri güvenli bir liman olarak görmelerinin yanlış olduğunu savunuyor. Alexander, "Altın gibi Bitcoin de hisse senedi piyasalarıyla ilişkisiz olarak görülüyor ancak bu şekilde değerlendirilemeyecek kadar değişken bir varlık" dedi. Bitcoin'in popüler olmasındaki diğer önemli etken ise çeşitli dönemlerde gösterdiği performans. Örneğin Mayıs 2017'de fiyatı tek başına yüzde 70 arttı, zaman zaman aşırı yüksek getirileri etrafındaki tanıtımdan etkilenen insanları da kendine çekti.
Bu sefer fiyatı neden yükseldi?
Bitcoin'in yılbaşından bu yana yükselişindeki en önemli etkenlerden biri, Ocak ayında ABD mali düzenleyicisi tarafından bitcoin fiyatını takip eden borsa yatırım fonlarının (ETF'ler) onaylanması oldu. Araştırma firması Chainalysis'in stratejik girişimler direktörü Jeff Billingham'a göre ETF duyurusu, kripto para piyasasında artık kurumsal olgunluk olduğunu gösteriyor. Billingham, "Daha önceki kripto para boğa koşularında piyasada bu tür bir altyapı ve güven görmemiştik" dedi.
Kripto para piyasasının istikrarına ilişkin devam eden şüpheler, Kasım 2022'de dünyanın en büyük kripto borsalarından biri olan FTX'in çökmesi ve ardından kurucusu ve CEO'su Sam Bankman-Fried'ın yargılanması ve mahkum edilmesiyle arttı. Piyasanın en etkili ismi, dünyanın en büyük kripto para borsası Binance'in kurucusu Changpeng Zhao da ABD'de federal kara para aklama ihlallerinden suçunu kabul ettikten sonra bir süre hapis yatmakla karşı karşıya kaldı.
Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) başkanı Gary Gensler, bir mahkeme kararıyla bitcoin ETF'lerini istemeyerek de olsa onaylamasına rağmen piyasaya şüpheyle yaklaşmaya devam ediyor. ETF'lerin onaylandığını duyuran bir açıklamada, "Bitcoin öncelikle kara para aklama, yaptırım kaçakçılığı ve terör finansmanı gibi yasadışı faaliyetler için de kullanılan spekülatif, değişken bir varlıktır" dedi.
Bankacılık grubu ING'nin baş uluslararası ekonomisti James Knightley, geçtiğimiz ay ABD'den gelen yüksek enflasyon rakamlarının, kripto para birimini yükselen fiyatlara karşı bir sigorta poliçesi olarak gören bitcoin alıcılarını cesaretlendirdiğini, teknoloji hisselerindeki genel patlamanın ise yatırımcıları bitcoin gibi daha riskli varlıklara bakmaya yönlendirdiğini söyledi.
Son yükseliş sürdürülebilir mi?
Aracı kurum Finalto'nun baş analisti Neil Wilson, ivmenin bir noktada azalması gerektiğini belirtti. Wilson, fiyatların dramatik bir şekilde yükseldiği piyasa hareketlerinin kendi içinde asla sürdürülebilir olmadığını ifade etti. Wilson, "Elbet bu yükseliş tükenecektir Ancak bu daha yükseğe çıkamayacağı anlamına gelmiyor, sadece arada bir tür konsolidasyon veya düzeltme muhtemel görünüyor" dedi.
