Alice Hancock / Financial Times
Shell, ExxonMobil ve Hollanda hükümeti Gröningen’deki doğal gaz sahasından 429 milyar euro kazandı ancak yürütülen meclis soruşturmasına göre binlerce yöre sakininin evinde çatlaklar oluştu ve halk sağlık sorunları yaşıyor.
Hollanda parlamentosunun geçen cuma yayınladığı raporda Avrupa’nın en büyük doğal gaz rezervine sahip Gröningen’deki sondaj çalışmalarından kaynaklanan jeolojik dengesizliğin 1.594 depreme ve 85 bini aşkın binada hasara yol açtığı kaydedildi.
Gröningen deprem bölgesi değil ama sondaj faaliyetleri Richter ölçeğine göre 3.9 büyüklüğünü bulan sarsıntılara yol açıyor. Hareket yüzeye doğal depremlerden çok daha yakın noktalarda gerçekleştiğinde hissedilen büyüklük 5 ve üzeri seviyelerde.
Rapora göre iki enerji devi buradaki doğal gaz çıkarma faaliyetlerinden 60 yılda 66 milyar euro kar ederken en çok kar eden 363 milyar euro gelirle Hollanda hazinesi oldu. Soruşturmayı yöneten Yeşiller partisinden Tom van der Lee Financial Times’a şöyle konuştu: “Devlet ve şirketler bir sürü para kazandı ama doğal gaz çıkarma faaliyetleri ile depremler arasındaki ilişkiye dair sinyalleri görmezden geldiler. Bağlantılı oldukları kanıtlanınca da depremlerin ciddiyetini hafife aldılar. Ağır ağır ilerleyen bir felaketle karşı karşıyayız. Bunun son derece ciddi sonuçları var ama hükümetimizin harekete geçme konusundaki beceriksizliğinden dolayı mağdurlar yıllardır bekleyişte ve yaşamına devam edemez hale geldi.”
Gröningen aslında deprem bölgesi değil ama sondaj faaliyetleri Richter ölçeğine göre 3.9 büyüklüğünü bulan sarsıntılara yol açıyor. Normalde bu seviyedeki depremler son derece küçük sayılır.
Ancak doğal gaz çıkarma işleminin doğası sebebiyle titreşim hareketleri doğal depremlere kıyasla yüzeye çok daha yakın olduğu için hissedilen büyüklük 5 ve üzeri seviyelerde.
Mağdurlara para gitmiyor
Rapora göre en az 11 bin 880 binanın güvenli hale getirilmesi gerekiyor.
Van der Lee yöre sakinlerine tazminat ve bina güçlendirme çalışmaları için 10 milyar euro harcandığını ama halka giden her bir euro’ya karşılık 70 sentin bürokrasiye gittiğini söylüyor.
Halk uykusuzluk ve kalp çarpıntısı gibi sorunlar yaşarken bir araştırma raporu bölgede yaşayanların erken ölüm riski taşıdığını ortaya koydu.
Gröningen’de 450 milyar metreküp çıkarılabilir gaz bulunduğu düşünülüyor. Bu rakam Ukrayna işgali öncesi AB’nin Rusya’dan ithal ettiği miktarın yaklaşık üç katı.
Rusya’dan gaz akışındaki düşüş Hollandalı yetkililer üzerindeki baskıyı artırdı. Alternatif kaynak arayan AB ülkeleri Gröningen’deki tesisin açık tutulmasını istiyor.
Buna karşın ekim ayında Hollanda Gröningen’deki üretimi yılda 2.8 milyar metreküp ile sınırladı. 2014’te bu rakam 42.5 milyar metreküptü. Ayrıca doğal gaz çıkarma faaliyetinin bu yıl sonlandırılacağı açıklandı. Üretimin artırılıp artırılmayacağına dair karar haziran ayında alınacak.
İş birliği sözü
Shell Hollanda Başkan ve Direktörü Marjan van Loon “Gaz üretiminin yükünün büyük bölümünü sırtlayan Gröningen halkı bu işten çok az pay alıyor” diye konuştu.
Direktör Van Loon “Shell de dahil olmak üzere taraflardan hiçbiri evlerinin uğradığı hasarı ve gaz üretiminin güvenlik risklerini dile getiren Gröningen halkına kulak vermiyor. Buradan çıkarmamız gereken çok ders var” ifadelerini kullandı.
Exxon ise soruşturma ile “tam iş birliği” içinde olduklarını, “bütün raporu ve içindeki önerileri dikkatle incelediklerini” açıkladı: “Raporun Gröningen bölgesinin ve halkının durumuna açıklık getirmesini umuyoruz.
@ The Financial Times Limited 2023
