Edward White
Çin’in dev Bir Kuşak Bir Yol Projesi, onlarca alt ve orta gelirli ülkenin sırtına 385 milyar dolara varan “gizli borç” yüklüyor. Yeni bir araştırmaya göre, birçok ülke Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in bu büyük dış politika projesiyle bağlantılı finansal borçlarını yıllardır sistematik biçimde eksik bildirmiş. Bu eksik raporlama “gizli borçların”, yani hükümetlerin ödemek zorunda kalabileceği, miktarı açıklanmayan yükümlülüklerin doğmasına yol açmış durumda. Söz konusu bulgular, Virginia’daki College of William & Mary’de bulunan uluslararası kalkınma araştırmaları laboratuvarı AidData’nın yayınladığı yeni rapordan. AidData’nın çalışması, 2017’ye kadar olan dönemde 18 yıl boyunca 165 ülkede gerçekleştirilen ve değeri 843 milyar doları aşan 13 bin “yardım projesini” ve borçla finanse edilen projeyi kapsıyor. AidData tahminlerine göre, Çin’den alınan paralardan oluşan mevcut borçlar, kredi derecelendirme kuruluşlarının ve denetim sorumluluğuna sahip diğer hükümetlerarası organizasyonların sandığından “çok daha büyük.” AidData ekibi direktörü Brad Parks, Financial Times’a yaptığı açıklamada, “385 milyar rakamını ilk gördüğümüzde gerçekten nefesim kesildi” diye konuştu. Bir Kuşak Bir Yol projesi için verilen borçlar son iki yılda yavaşlamaya başladı. Bu yıl, Pekin’in uluslararası kalkınma finansmanı alanındaki egemenliğine karşı koymak için ABD öncülüğünde bir G7 çalışması başlatıldı. Ancak AidData raporu, Şi’nin 2013 yılında Bir Kuşak Bir Yol projesine start vermesinden bu yana görülen keskin değişimin kalıcı etkileri olabileceğine vurgu yapıyor. Eskiden Çin çoğunlukla merkez bankaları gibi resmi kurumlara borç verirken, şimdilerde Çin’in dış borcunun yaklaşık yüzde 70’i kamu iktisadi teşekküllerine, kamu bankalarına, özel maksatlı kurumlara, ortak girişimlere ve özel sektör kuruluşlarına gidiyor. AidData’nın tahmini rakamlarına göre, alt ve orta gelirli 40 civarı ülkenin Çin’e olan borçlarının oranı, GSYİH’lerinin yüzde 10’undan fazla.
