Camilla Hodgson- Alice Hancock / Financial Times
Mısır’daki COP27 İklim Zirvesi toplantı salonlarındaki resmi müzakerelerle devam ederken Ugandalı bir grup yetkili olası petrol arama faaliyetleri için fosil yakıt şirketi yöneticileriyle bir araya geldi.
Uganda Enerji ve Maden Geliştirme Bakanlığı Daimi Sekreteri Irene Batebe “Petrol kaynaklarımızdan sadece yüzde 30-40’ını ortaya çıkarabildik” diye konuştu. Bakanlığın onayladığı Doğu Afrika ham petrol boru hattı ile birlikte Uganda ilk kez petrol üretmeye başlayacak. Batebe “Yeni kaynaklar bulmak için kesinlikle hazırız” ifadelerini kullandı.
Uganda heyeti iklim konferansında güneş, rüzgar ve nükleer enerji şirketleriyle de görüşmeler yaptı. Batebe görüşmelerin “temas kurmak” adına yararlı geçtiğini söyledi. COP27 Zirvesi boyunca özellikle Kızıldeniz kıyısındaki tatil beldesi Şarm el-Şeyh’teki anlaşma ve iş bağlantısı oluşturma faaliyetleri dikkat çekti. Gaz fiyatlarının yükseldiği ortamda enerji sektöründen yöneticiler geniş katılımlı konferansta hükümetlerin üst düzey yetkilileriyle temaslarda bulundu.
Avrupa’nın gözü Afrika’nın fosil yakıtında
Ana konu ise enerji güvencesiydi. Ülkeler gaz tedarikini garanti altına almaya ve yenilenebilir kaynakları ilave ederek enerji yelpazesini çeşitlendirmeye çalışıyor. Özellikle AB, Ukrayna Savaşı'ndan sonra Rusya’dan gaz tedariki yerine gözünü fosil yakıt rezervine sahip Afrika ülkelerine çevirmiş durumda. Bu zorunluluk ve COP27’de fosil yakıt sektöründen rekor sayıda lobicinin varlığı iklim değişikliği uzmanlarında kaygı yarattı. Uzmanlar sektörün enerji güvencesi için ve ulusal ekonomik zorluklara karşı yeni petrol ve gaz girişimlerini teşvik etmesini doğru çözüm yolu olarak görmüyor. Hem resmi program etkinliklerinde hem de yan görüşmelerde gazın “en temiz” fosil yakıt olarak öne çıkarıldığı görüldü. E3G düşünce kuruluşundan BM iklim müzakereleri uzmanı Alden Meyer “Bu seferki zirve kısmen gaz ticaret fuarına dönüştü. Üreticiler gaz ihracat anlaşmaları yaptı” diyor.
Lüks otellerde özel toplantılar
Konferansa katılım için 45 bini aşkın kişi kaydoldu. Kalabalık zaman zaman sorun yarattı; katılımcılar yiyecek almak için bir saat boyunca büfede sıra beklerken bazı günler içme suyu sıkıntısı yaşandı.
Öte yandan özel sektörden gruplar resmi buluşma mekanı yerine lüks otellerde sadece davetlilere açık etkinlikler düzenledi.
COP27’ye katılan sektör liderlerinden biri BP CEO’su Bernard Looney’di. Looney BP’nin ciddi yatırımları bulunan ve zirve sırasında duyurulan bir yeşil hidrojen anlaşması yaptığı Moritanya heyetinde kayıtlıydı. Taraflar offshore gaz üretimi araştırması için ekim ayında bir anlaşma daha imzalamıştı. Enerji ve fosil yakıtlar da dahil birçok sektöre çok taraflı finansörlük yapan OPEC Uluslararası Kalkınma Fonu’ndan bir grup da hazır bulundu. Bir AB enerji güvencesi danışmanı “gaz ithalatı konusunda yan görüşmeler” yapıldığını doğruladı. Zirve sırasında AB Enerji Komiseri Kadri Simson ise ABD’li mevkidaşıyla bir araya gelerek AB’nin grup olarak gaz satın alma planını görüştü. Simson ayrıca Mısır enerji bakanıyla yemek yedi. Şarm el-Şeyh’teki bir Avrupalı diplomat AB’nin “Afrika’dan doğal gaz ithalatı için” karşılıklı anlaşmalara yönelik görüşmeler yapıldığını söyledi: “Afrika da ‘yenilenebilir enerjiye erişimimizi sağlayın’ diyor. Şu anda böyle bir dinamik söz konusu.” Gaz İhraç Eden Ülkeler Forumu ise Cezayirli genel sekreterinin COP27’de yaptığı konuşmanın ardından kurumun güncellenmiş uzun vadeli stratejisi uyarınca “gaz piyasalarına yeni giren ülkelere özellikle dikkat edildiğini, doğal gaz lehine politikaları teşvik etmek için bu hükümetlerle etkileşimin yoğunlaştırıldığını” açıkladı.
Offshore rüzgar enerjisine ilgi
COP27’deki potansiyel anlaşmalar fosil yakıt enerjilerinden ibaret değil. Küresel Rüzgar Enerjisi Konseyi'ne göre Mısır’da ülkelerin yenilenebilir kaynaklara ilgisi geçmiş yıllardakine göre çok daha fazlaydı.
Konseyin enerji dönüşüm direktörü Sepi Golzari-Munro “Yükselen, gelişmekte olan ve gelişmiş birçok ülkeden hükümet temsilcileriyle görüştük. Bu yıl çok daha fazla ülkenin bizimle temas kurmak istemesi dikkat çekiciydi” diye konuştu.
Büyük rüzgar türbini üreticilerinden Siemens Gamesa da şirket yöneticilerinin ABD senatörleriyle, ayrıca Fas, Mısır, Gana ve Senegal gibi ülkelerden yetkililerle görüştüğünü açıkladı. COP27 ayrıca offshore rüzgar enerjisi üretimi için ülkeleri ve şirketleri bir araya getiren Küresel Offshore Rüzgar İttifakı ve yenilenebilir enerji alıcı, satıcı ve finansörlerinden oluşan Asya Temiz Enerji Koalisyonu gibi yeni toplulukların kuruluşuna tanıklık etti. Yenilenebilir enerji ve su kullanılarak üretilen yeşil hidrojene de teşvik söz konusu. Bu enerji türünün gelişiminde üretimi için kredi sağlayan Joe Biden yönetiminin hazırladığı mevzuat itici güç işlevi görüyor. Zirvede Uganda ve Fransa’dan HDF Energy, ayrıca AB ve Mısır da yeşil hidrojen projeleri için mutabakat imzaladı.
Petrol şirketleriyle görüşmeler
COP27’de yeşil hidrojen anlaşması yapan firmalardan olan Baker Hughes petrol sahası hizmetleri şirketinin CEO’su Lorenzo Simonelli ise konferansa “müşteriler, hükümetler ve diğer kuruluşlarla yeni ortaklık yolları keşfetmek” için katıldıklarını söyledi. CEO’ya göre Baker Hughes ayrıca Saudi Aramco ve TotalEnergies gibi büyük petrol şirketlerinin de aralarında bulunduğu müşterilerle “görüşüyor ve onları destekliyor”.
COP27’deki fosil yakıt lobicilerinin varlığının aktivistler tarafından yakından izlenmesi ve AB’nin bu yıl imzaladığı çok sayıda gaz ithalat anlaşmasına ilişkin duyarlılığı sebebiyle Avrupalı hükümetler gaz konusunda kamuoyu önünde konuşmaktan kaçındı.
Şarm el-Şeyh’te yapılan enerji anlaşmaları
- EIB Global ve AllianzGI yenilenebilir enerji projeleri için 100 milyon dolarlık fon oluşturdu. Anlaşma COP27’de karara bağlandı ve duyuruldu.
- Uganda ile HDF Energy ülkenin ilk yeşil hidrojen santrali için mutabakat imzaladı.
- AB ile Mısır yeşil hidrojen geliştirme mutabakatı imzaladı.
- AB ile Namibya yeşil hidrojen ve kritik ham madde konusunda ‘stratejik ortaklık’ mutabakatı imzaladı.
- AB yenilenebilir hidrojen, batarya ve ham madde iş birliği için Kazakistan ile ortaklık anlaşması kararı aldı.
- BP ile Moritanya COP27 resmi görüşmelerinin dışında yeşil hidrojen geliştirme mutabakatı imzaladı.
- Baker Hughes ile Amea Power Mısır’da yeşil hidrojen geliştirme anlaşması imzaladı. Anlaşma COP27’de karara bağlandı.
- ABD, Almanya ve Mısır COP27’de Mısır’daki yeni yenilenebilir enerjilere ve verimsiz gaz santrallerinin kapatılmasına yönelik 500 milyon dolarlık anlaşmayı duyurdu .
- BM Kalkınma Programı COP27 kapsamında İsviçre ile Gana arasındaki türünün ilk örneği olan karbon kredisi anlaşmasının imzalanmasına katkıda bulundu.
COP27 ile aynı günlerde Bali’deki G-20 zirvesinde Endonezya’nın 20 milyar dolarlık ‘adil enerji dönüşümü ortaklığı’ duyuruldu.
©️ The Financial Times Limited
