Joseph Goldstein / The New York Times
Bağışçı Ruth Gottesman, Albert Einstein Tıp Fakültesi'nde uzun yıllar profesör olarak çalıştı ve burada öğrenme güçlükleri üzerine çalışma yürütürken, bir tarama testi geliştirip okuryazarlık programları yürüttü. 1 milyar dolarlık bu bağış, Amerika Birleşik Devletleri'nde bir eğitim kurumuna yapılan en büyük bağışlardan biri ve büyük olasılıkla bir tıp fakültesine yapılan en büyük bağış olarak tarihe geçti.
1 milyar dolarını bağışlayan Ruth Gottesman'ın serveti ise Warren Buffett'ın öğrencisi olan ve Buffett'ın kurduğu Berkshire Hathaway'e yatırım yapan merhum kocası David Gottesman'dan geldi.
Bronx: New York'un en sağlıksız şehri
Bağış sadece şaşırtıcı boyutuyla değil, aynı zamanda şehrin en yoksul ilçesi olan Bronx'taki bir tıp kurumuna gidiyor olmasıyla da dikkat çekiyor. Bronx, erken ölümlerin yüksek oranda görüldüğü ve New York'un en sağlıksız ilçesi. Nesiller boyunca bir dizi milyarder, kentin en zengin ilçesi olan Manhattan'daki daha iyi bilinen tıp okullarına ve hastanelere yüz milyonlarca dolar verdi, ancak Bronx hep bir kenarda kaldı.
Gottesman, yaptığı bağışın yeni doktorların kariyerlerine genellikle 200 bin doları aşan tıp fakültesi borcu olmadan başlamalarını sağlayacağını söyledi. Gottman ayrıca bu bağışın, tıp fakültesine gitmeye başka türlü gücü yetmeyecek kişileri de kapsayacak şekilde öğrenci kitlesini genişleteceğini umuyor.
Kocası First Manhattan adlı bir yatırım şirketini yönetirken Gottesman, saygın bir tıp okulu olan Einstein'da uzun bir kariyere sahip oldu ve 1968 yılında psikoeğitim hizmetleri müdürü olarak işe başladı. Uzun süredir Einstein'ın mütevelli heyetinde yer alıyor ve şu anda başkanlık görevini yürütüyor.
Son yıllarda, sağlık sisteminin CEO'su olarak tıp fakültesini ve bağlı hastanesi Montefiore Medical Center'ı denetleyen çocuk doktoru Dr. Philip Ozuah ile yakın arkadaş oldu. Kocasının kendisine bıraktığı parayla ne yapacağını düşünürken bu dostluk ve güven büyük önem taşıyordu.
Yaklaşık üç yıl önce Ozuah, Ruth Gottesman'dan tıp fakültesinin mütevelli heyetine başkanlık etmesini istedi. Bu işi daha önce de yapmıştı ama yaşı göz önüne alındığında şaşırmıştı. Bu jestin kendisine aslan ve fare masalını hatırlattığını söyleyen Ozuah, aslan farenin hayatını bağışladığında farenin ona "Belki bir gün ben de sana yardımcı olurum" dediğini anlattı.
Kocasının hisseleri sessizce kendisine kaldı
Gottesman'ın kocası 2022 yılında 96 yaşındayken öldü. Gottesman, "Bana, benden habersiz Berkshire Hathaway hisselerinden oluşan bir portföy bıraktı" sözlerini kaydederken, bu servetle doğru olduğunu düşündüğü şeyi yapacağını dile getirdi.
Bunu düşünmek çok zordu, bu yüzden ilk başta halı altına süpürdü. Ancak çocukları onu çok fazla beklememesi konusunda cesaretlendirdi.
Gottesman, vasiyete odaklandığında, ne yapmak istediğini hemen anladığını hatırlıyor ve sonrasında "Einstein'daki öğrencilere ücretsiz eğitim alabilmeleri için fon sağlamak istedim" ifadelerini kulllanıyor. "Bunu sonsuza kadar yapmak için yeterli para vardı" demeyi de ihmal etmiyor.
Öğrenciler borç batağında
Gottesman yıllar boyunca düzinelerce Einstein tıp öğrencisi adayıyla görüşmüştü. Öğrenim ücreti yılda 59 bin dolardan fazla ve çoğu öğrenci, tıp fakültesinden ağır bir borçla mezun oluyor. Okula göre, öğrencilerinin yaklaşık yüzde 50'sinin mezun olduktan sonra 200 bin dolardan fazla borcu vardı. New York'taki diğer tıp fakültelerinin çoğunda yeni doktorların yüzde 25'inden azının bu kadar borcu vardı.
Einstein'ın birinci sınıf tıp öğrencilerinin neredeyse yarısı New Yorklu ve yaklaşık yüzde 60'ını kadınlar oluşturuyor. Einstein'daki mevcut tıp öğrencilerinin yaklaşık yüzde 48'i beyaz, yüzde 29'u Asyalı, yüzde 11'i Hispanik ve yüzde 5'i siyah.
Gottesman yaptığı bağışla gelecekteki öğrencilerin borç yükü olmadan kariyerlerine başlayabilmelerinin yanı sıra daha çok sayıda doktor adayının tıp fakültesine başvurmasını bekliyor. Gottesman "Müthiş tıp öğrencilerimiz var ama bu bağış, ekonomik durumu tıp fakültesine gitmeyi düşünemeyecek kadar kötü olan pek çok öğrencinin önünü açacak" dedi.
Gottesman bazen rahmetli kocasının bu kararı hakkında ne düşüneceğini merak ediyor ve bu noktada şu sözleri kaydediyor:
"Umarım kaşları çatık değil de gülümsüyordur. Ama bana bunu yapma fırsatı verdi ve sanırım mutlu olurdu - umarım öyledir"
Einstein, harçları kaldıran ilk tıp fakültesi olmayacak. 2018 yılında New York Üniversitesi tıp öğrencilerine ücretsiz eğitim vermeye başlayacağını duyurdu ve başvurularda bir artış yaşandı.
İsminin duyulmasını istemedi
Gottesman bağışına kendi adını eklemek konusunda isteksizdi. Ozuah onun ilk başta "Kimsenin bilmesine gerek yok" dediğini hatırlıyor. Ancak Ozuah, başkalarının onun hayatını ilham verici bulabileceği konusunda ısrar etti. Ozuah, "İşte kendini tamamen başkalarının refahına adamış ve hiçbir övgüistemeyen biri" dedi.
Ozuah, bir tıp fakültesine ya da hastaneye ismini vermenin bedelinin Gottesman'ın bağışının belki de beşte biri olduğunu belirtti. Cornell Tıp Fakültesi ve New York Hastanesi artık Citigroup'un eski başkanı Sanford Weill'in soyadını taşıyor. New York Üniversitesi'nin tıp merkezinin adı Home Depot'un kurucularından Ken Langone için değiştirildi. Her iki isim de yüz milyonlarca dolar bağışta bulundu.
Ancak Gottesman'ın hediyesinin bir koşulu da Einstein Tıp Fakültesi'nin adını değiştirmemesi oldu. İzafiyet teorisini geliştiren fizikçi Albert Einstein, 1955 yılında açılan tıp fakültesine kendi adını vermeyi kabul etti.
Gottesman, bu ismin rakipsiz olduğunu belirtti. "Lanet olası bir ismimiz var - Albert Einstein'ımız var" dedi.
© 2024 The New York Times Company
