David Yaffe-Bellany / The New York Times
Chris Chapman kripto dünyasının en değerli parçalarından birine sahipti: Uzay giysisi giymiş, diken saçlı bir maymunun benzersiz dijital görüntüsü. Chapman, geçen yıl Bored Ape Yacht Club geniş çapta pazarlanıp bir dijital koleksiyon fenomeni haline geldiğinde NFT’yi satın aldı. Aralık ayında Bored Ape'ini en büyük NFT pazarı OpenSea'de satışa sundu ve fiyatı yaklaşık 1 milyon dolar olarak belirledi. İki ay sonra kızlarını hayvanat bahçesine götürmeye hazırlanırken OpenSea ona bir bildirim gönderdi: Maymun kabaca 300 bin dolara satılmıştı.
Tazminat teklifini reddetti
Teksas'ta bir inşaat işletmesi işleten Chapman, bir kripto dolandırıcısının parçayı değerinden çok daha düşük bir fiyata satın almak için OpenSea'nin sistemindeki bir kusurdan faydalandığını söyledi. Geçen ay OpenSea ona yaklaşık 30 bin dolar tazminat teklif etti. Ancak Chapman daha büyük bir ödeme için pazarlık yapma umuduyla bu teklifi reddetti.
OpenSea mercek altında
35 yaşındaki Chapman, şirketin birçok aptalca hata yaptığını belirterek "Gerçekten ne yaptıklarını bilmiyorlar" diye konuştu. Chapman insanların milyonlarca NFT'ye göz atabileceği, görüntüleri satın alabileceği ve kendilerininkini satışa çıkarabileceği eBay benzeri site OpenSea’yi sorgulayan birçok kripto meraklısından biri. OpenSea son 18 ayda baskın NFT pazarı oldu ve en yüksek profilli kripto girişimlerinden biri haline geldi.
Şirket, yatırımcılardan 400 milyon dolardan fazla para topladı ve buna 13.3 milyar dolarlık şaşırtıcı bir değer biçti. Ayrıca Meta ve Lyft gibi teknoloji devlerinden yöneticileri işe aldı.
Ancak OpenSea büyüdükçe hırsızlığı ve sahtekarlığı önlemekte zorluklar çekti. Chapman'ın maymununa mal olan aksaklık aylarca suçlamalara yol açtı ve start-up NFT tüccarlarına 6 milyon dolardan fazla ödeme yapmak zorunda kaldı.
NFT satışları yüzde 90 düştü
Müşteriler, OpenSea'nin çalınan NFT’lerin satışını engellemekte yavaş kalmasından da şikayetçi. Parçaları çalan bilgisayar korsanları kısa sürede büyük karlarla NFT’leri ellerinden çıkarabiliyor. Öte yandan intihallerin sitede çoğalmasının ardından bir zamanlar NFT'leri ana gelir olarak gören sanatçılar öfkelendi. Şirket, alıcılardan en az dört dava ile karşı karşıya. Ayrıca eski yöneticilerinden biri bu ay NFT'ler hakkında içeriden bilgilendirme ticaretiyle suçlandı.
Kripto piyasasındaki çöküş de etkiledi
Kripto para fiyatlarındaki çöküş ile NFT'lere talebin soğuması da OpenSea’nin sorunlarını artıyor. Endüstri veri izleyicisi NonFungible'a göre NFT satışları eylül ayından bu yana yaklaşık yüzde 90 düştü. OpenSea ayrıca Coinbase gibi yerleşik kripto şirketleri tarafından kurulan daha yeni pazar yerlerinin rekabetiyle de mücadele ediyor.
web3’ün hayal kırıklıkları
Şirketin kullanıcılarla çatışmaları, dev teknoloji şirketleri yerine sıradan insanların kontrol ettiği daha demokratik bir internetin ütopik vizyonunu baz alan web3'ün bazı temel sorunlarını gösteriyor. Pek çok kripto platformu gibi OpenSea de çoğu müşterisinin ismini toplamıyor. Kendisini gevşek bir şekilde düzenlenmiş bir pazara ağ geçidi olarak tanıtıyor. Ancak kullanıcılar şirketin dolandırıcılık mağdurlarını tazmin edip hırsızlığı ortadan kaldırarak, giderek daha fazla geleneksel bir işletme gibi davranmasını istiyor.
"Eksiklerimizi gideriyoruz"
OpenSea yöneticileri üç röportajda sorunların boyutunu kabul etti. Şirketin güveni ve güvenliği artırmak için adımlar attığını söyledi. Merkezi New York'ta olan OpenSea, tüm şikayetlere 24 saat içinde yanıt vermek amacıyla daha fazla müşteri hizmetleri personelini işe aldı. Şirket çalınan NFT listelerini donduruyor ve intihal edilmiş içeriğin platformda dolaşmasını önlemek için yeni bir tarama süreci geliştirdi. 31 yaşındaki OpenSea CEO'su Devin Finzer "Her teknoloji şirketi gibi eksiklerinizi giderdiğiniz bir dönem var. Alana gelen yepyeni kullanıcıları karşılamak için elinizden gelen her şeyi yapmaya çalışıyorsunuz" dedi.
Bir önceki start-up’ı, kişisel finans uygulamasını finansal teknoloji şirketi Credit Karma'ya satan Brown Üniversitesi mezunu Finzer ve eski yazılım firması Palantir mühendisi Alex Atallah, OpenSea’yi dört buçuk yıl önce kurdu. Forbes'a göre ikili şu anda dünyanın en zengin kripto milyarderleri arasında. Onların iş modeli basit. OpenSea platformundaki her NFT satışından yüzde 2,5'lik bir pay alıyor. Geçen yıl NFT'ler kültürel bir sansasyon haline geldikçe, bitcoin ve diğer kripto para birimlerinin değeri fırladıkça platformun işleri de arttı.
OpenSea’ye açılan davalar
Bazı kullanıcılar, şirketin çalıntı malların satışını kısıtlamamasını her NFT satışından pay almasına yoruyor. Bu yıl Nevada’lı yatırımcı Robert Armijo, NFT'lerinden birkaçını çalan bilgisayar korsanının bunlardan birini platformda satması üzerine OpenSea'ye dava açtı. OpenSea'nin avukatları, şikayeti “umutsuz bir girişim” olarak nitelendirdi ve şirketin çalınan diğer NFT'lerin satılmasını durdurmak için derhal harekete geçtiğini söyledi. Şubat ayında eski teknoloji yöneticisi Eli Shapira bir link’e tıklayınca bilgisayar korsanının NFT'lerini depoladığı dijital cüzdana eriştiğini söyledi. Hırsız, Shapira'nın en değerli iki NFT'sini OpenSea'de toplam 100 bin dolardan fazlaya sattı. Shapira saatler içinde saldırıyı bildirmek için OpenSea ile iletişime geçti. Ancak şirket hiçbir zaman harekete geçmediğini iddia ediyor. O zamandan beri NFT'lerine el koyan hesabı izlemek için halka açık verileri kullandı. Bilgisayar korsanının OpenSea'de muhtemelen çaldığı diğer NFT’leri sattığını gördü. Shapira, "Bu bilgisayar korsanlarının bir hesap açması, çaldıkları her şeyi hemen takas etmesi veya satması çok kolay. Bu insanların güvenliği artırması gerekiyor" diyor.
The New York Times, OpenSea'ye geçen hafta davayı sorduktan sonra, şirket Shapira'ya yanıt verdi ve çalınan NFT'lerin gelecekteki satışlarını dondurdu. OpenSea'nin müşteri destek çabalarını denetleyen Anne Fauvre-Willis, şirketin hırsızlık ihbarlarına yanıt verme sürelerini iyileştirmek için çalıştığını söyledi.
Fauvre-Willis ”Hızlanmak önemli. Bu, bugün yatırım yaptığımız bir şey ve ileriye dönük büyük yatırımlar yapmaya devam edeceğiz" diye konuştu.
İntihal sorunları
OpenSea’de ayrıca intihal parçalarda oldukça yükseldi. Satıcılar geleneksel sanat eserlerini NFT'lere dönüştürüp orijinal yaratıcıyı tazmin etmeden satılık görüntüleri platformda listeliyor. Web geliştirme firması Wix'e ait sanatçı kolektifi DeviantArt, üyelerinin çalışmalarından çalınan görüntüleri tespit etmek için her gün milyonlarca NFT'yi tarayan bir yazılım yarattı. Yazılım, OpenSea ve diğer NFT pazarlarında 290 bini aşkın intihal vakası tespit etti.
NFT sayısı azaltılacak
DeviantArt'ın pazarlama müdürü Liat Karpel Gurwicz "Neredeyse hiçbir sorumluluk yok" diyor.
OpenSea, özgünlüklerinin blok zinciri adı verilen halka açık bir deftere kaydedildiği, normal görüntüleri birkaç tıklamayla NFT’lere dönüştüren bir araç sunuyor. Şirket ocak ayında kullanıcıların araçla yapabilecekleri NFT sayısını sınırlayacağını söyledi. Ancak NFT hayranlarından gelen bir tepkinin ardından OpenSea rotayı tersine çevirdi. OpenSea, yeni NFT’lerin birçoğunun "intihal eserler, sahte koleksiyonlar ve spam’ler” olmasına rağmen bu sınırı ortadan kaldıracağını söyledi. Çalışmaları OpenSea'de kopyalanıp satılan Teksaslı sanatçı Aja Trier, "NFT'lerin ne olması gerektiği kavramını mahvettiler. Piyasayı sulandırıyorlar” dedi.
"İntihal karşıtı çalışmalar çoğaltılıyor"
OpenSea mayıs ayında intihalin önüne geçmek için görüntü tanıma teknolojisini kullandığını duyurdu. Ancak tarama hizmeti, yeni yüklenen görüntüleri yalnızca OpenSea'de listelenen diğer NFT'lerle karşılaştırıyor. Yani diğer web sitelerinden çalınan sanat eserlerini algılamak pek mümkün değil.
OpenSea'nin ürün ekibinde çalışan, Meta ve Spotify'ın eski başkan yardımcısı Shiva Rajaraman, şirketin intihal karşıtı mekanizmalarını genişletmeyi umduğunu söyledi. Rajaraman “Orijinal çalışmaları bulmak için diğer insanlarla ortaklıklar üzerinde çalışacağız” diye konuştu.
© 2022 The New York Times Company
