Patrick Kingsley, Aaron Boxerman / New York Times
İsrail Savunma Bakanlığı, Gazze Şeridi’ndeki nüfusun büyük bölümünü, bölgenin güneyinde yer alan küçük ve büyük ölçüde harap olmuş bir alana zorla taşımayı hedefleyen bir planı gündeme aldı. Bu teklif, İsrail ile Hamas arasında yürütülen yeni ateşkes çabalarını baltalama tehdidi taşıyor.
Son haftalarda İsrailli yetkililer, gazetecilere ve yabancı muhataplarına, yüzbinlerce Filistinli sivili Gazze-Mısır sınırına yakın ve İsrail ordusunun kontrolünde olan bir bölgeye zorla yerleştirmeyi öngören belirsiz bir plan hakkında bilgi verdi. Hukuk uzmanları, sivillerin Gazze’nin diğer bölgelerindeki evlerine dönmelerinin süresiz şekilde yasaklanmasının uluslararası hukuka aykırı olacağını ve bu kısıtlamanın bir tür etnik temizlik anlamına geleceğini vurguladı.
İsrail hükümeti henüz bu planı resmen açıklamış ya da hakkında yorum yapmış değil. Ancak Gazze’nin güneyinde yeni bir kamp kurulması fikri, geçen hafta İsrail Savunma Bakanı Israel Katz tarafından ilk kez dile getirildi. Katz, bu öneriyi askeri konulara odaklanan İsrailli gazetecilerle yaptığı bir bilgilendirme toplantısında anlattı. The New York Times, toplantıya katılanların kaleme aldığı notları inceledi. Bazı katılımcılar, hem İsrail hem de Filistin tarafında geniş yankı uyandıran makaleler kaleme aldı.
Katz’ın sözcüsü, haberler hakkında yorum yapmayı reddetti. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ofisi de aynı şekilde sessiz kaldı.
Hamas ise Katz’ın önerisinin olası ateşkesi baltalayacağını söyledi. Bir ateşkes sürecinde, yaklaşık 25 rehinenin serbest bırakılması karşılığında Hamas, İsrail ordusunun Gazze’nin büyük bölümünden çekilmesini talep ediyor. İsrail’in yeni planı, bu sonucu çok daha düşük bir ihtimal haline getiriyor çünkü söz konusu plan, Hamas’ın yeniden kontrol sağlamak istediği geniş bir alanda İsrail askerlerinin kalıcı varlığını öngörüyor.
Hamas’ın üst düzey isimlerinden Husam Badran, son gelişmelerin kırılgan müzakereleri daha da zorlaştıracağını belirtti.
"İsrail'in bu planı kabul edilemez"
Badran, Pazartesi günü gönderdiği yazılı mesajda, “Bu izole edilmiş şehir bir gettoyu andırıyor. Bu tamamen kabul edilemez ve hiçbir Filistinli buna razı olmaz” ifadelerini kullandı.
Geçen hafta Netanyahu’nun Washington’da ABD Başkanı Donald Trump ile yaptığı ve birçok kişinin İsrail’den bir taviz beklediği görüşmelerin ardından, yeni bir ateşkes umudu artmıştı. Ancak Netanyahu İsrail’e bir uzlaşı sağlamadan geri döndü.
Müzakereler hâlâ, ateşkesin kalıcılığı gibi konularda kilitlenmiş durumda: İsrail, yeniden savaşa dönme hakkını saklı tutmak istiyor, Hamas ise ateşkesin kalıcı olmasını istiyor ve Gazze'ye yerleşecek Filistinliler için güvence arıyor. İsrail ayrıca Hamas’ın silahsızlanmayı kabul etmesini istiyor; ancak Hamas bunu kesin olarak reddediyor. Yardımların ateşkes süresince nasıl ulaştırılacağı konusunda da anlaşmazlıklar mevcut.
Toplama kampından farksız
Katz’ın bilgilendirme toplantısından bazı notlara göre, savunma bakanı önerilen yeni kampı ilk etapta en az 600 bin Filistinliyi barındıracak bir “insani şehir” olarak tanımladı. Katz, bu alanın ileride tüm Gazze nüfusuna, yani yaklaşık 2 milyon kişiye ev sahipliği yapacağını söyledi. İsrailli eleştirmenler, kampı modern bir “toplama kampına” benzetti; çünkü burada yaşayanların kuzey sınırının dışına çıkmasına ve evlerine dönmesine izin verilmeyecek.
İsrailli uluslararası hukuk uzmanlarından oluşan bir grup, Katz ve İsrail Genelkurmay Başkanı Korgeneral Eyal Zamir’e hitaben yazdıkları açık mektupta, bunun “zorla yer değiştirme” ve dolayısıyla uluslararası hukuka göre bir suç teşkil edeceğini vurguladı.
Eğer uygulanırsa, “bu plan bir dizi savaş suçu ve insanlığa karşı suç oluşturur ve belirli koşullarda soykırım suçu kapsamına girebilir” ifadelerine yer verildi.
İsrail ordusu, planı uygulama emri alıp almadığı konusunda yorum yapmayı reddetti.
İsrail'in amacı taviz koparmak olabilir
Plan henüz resmen detaylandırılmadığı veya açıklanmadığı için bazı İsrailliler, bunun esasen müzakerelerde Hamas’tan daha fazla taviz koparmak ya da Netanyahu’nun aşırı sağcı koalisyon ortaklarını ateşkese razı etmek için bir taktik olduğu görüşünde.
Gazze’nin boşaltılmasını savunan ve Hamas’la kalıcı ateşkese karşı çıkan aşırı sağcı bakan Itamar Ben-Gvir, yaptığı açıklamada bu yer değiştirme planının muhtemelen hayata geçmeyeceğini, sadece kendisinin ateşkese ikna edilmesi amacıyla kamuoyuna yansıtıldığını söyledi.
Ben-Gvir, “İnsani bir şehir kurma tartışması, pişirilmekte olan anlaşmayı gizlemeye yönelik bir algı operasyonudur. Algı yönetimi mutlak zaferin yerini tutmaz” diye ekledi.
© 2025 The New York Times Company
