Ben Hubbard / New York Times
Geçtiğimiz günlerde İsrail ordusu uçaklarla Gazze Şeridi’ne Hamas liderinin nerede olduğuna dair ipucu isteyen broşür dağıttı. Arapça olarak “Hamas’ın sonu yakındır” yazan broşürlerde Gazze’ye yıkım getirenlerin yakalanmasına yardımcı olanlara büyük ödüller verileceği vaat ediliyordu. Gazze’deki Hamas Lideri Yehia Sinvar, 400.000 dolar ödül karşılığında İsrail’in en çok arananlar listesinde ilk sırada yer alıyor. Bu ödül Gazze’deki ortalama bir maaşın 1500 katından daha fazla.
İsrail'in savaştaki hedefi, Gazze'yi yöneten ve 7 Ekim'de İsrail'e saldıran Hamas’ı yok etmek. Ancak Gazze'de yaklaşık 20.000 kişinin ölümüne neden olan ve tüm yetleşim yerlerini harabeye çeviren askeri harekata rağmen İsrail, 7 Ekim saldırısının planlayısı olarak gördüğü Sinvar ve diğer üst düzey Hamas yetkililerinin yerini henüz tespit edemedi.
"Çok sert ve acımasız bir adam"
İsrailli yetkililer, Sinvar'ın 7 Ekim'de yaklaşık 1.200 kişinin ölümüne yol açan saldırının merkezinde yer aldığını ve yaklaşık 240 İsrailli esirin götürüldüğü Gazze’de saklandığını düşünüyor. 50’li yaşlarda olan Sinvar, 1980'lerin sonunda Hamas'ın kurucu üyesiydi ve İsrail için casusluk yaptığından şüphelenilen Filistinlileri cezalandırmasıyla kötü bir ün kazandı. Gazze'deki El-Ezher Üniversitesi'nde siyaset bilimi doçenti olan Mkhaimar Abusada, "O çok sert ve acımasız bir adam" dedi. Abusada, Sinvar'ın Hamas’ın İslamcı ideolojisine sıkı sıkıya bağlı olmasının kolaylıkla yıkılamayacak bir durum olduğunu düşünüyor.
"Eğer öldürülürse cennete gidecek. Canı pek umurunda değil" diyen Abusada, Sinvar'ın düşünce yapısını şu şekilde tarif ediyor: İsrail, Sinvar'ın teslim olacağını ya da beyaz bayrak çekeceğini düşünürse yanılır.
İsrail ayrıca Sinvar'ın kardeşi Muhammed'i de arıyor. Savaş başladığından beri ortalıkta görünmeyen Sinvar'ın Hamas tarafından bu hafta yayınlanan bir videoda ortaya çıktı. İsrail ordusu, Sinvar'ın Gazze'deki bir yeraltı tünelinden arabayla geçerken görüldüğünü söyledi.
Gazze havadan bırakılan broşürlerde Sinvar’ın yakalanmasını sağlayacak bilgi için 300 bin dolar ödül teklif ediliyordu. Broşürlerde ayrıca Hamas'ın askeri komutanlarından Rafi Salameh ve Hamas'ın silahlı kanadı Kassam Tugayları'nın lideri olan Muhammed Deif'in de adı geçiyordu. İsrail, Salameh hakkında bilgi karşılığında 200.000 dolar ve Deif için 100.000 dolar teklif etti.
Ancak analistler ve İsrailli yetkililer, İsrail'in Hamas'a vurabileceği en büyük sembolik ve operasyonel darbenin Yehia Sinvar'ı öldürmek olacağını söylüyor. Hamas'ın Gazze'deki altyapısının büyük bir kısmının yok edilmesine rağmen Sinvar hala grubun operasyonları üzerinde bir miktar kontrole sahip. Geçen ay gerçekleşen insani arada İsrailli esirleri teslim etti.
Sık sık konuşmalara katılıyor
Bu savaş başlamadan önce bile gölgede kalan çoğu Hamas figürünün aksine Sinvar sık sık etkinliklere katılıp konuşmalar yaparak Filistinliler ve İsrailliler arasındaki profilini yükseltiyor. Sinvar’ın öldürülmesi sadece Hamas operasyonlarını zora sokmakla kalmayacak, aynı zamanda moralleri de bozacaktı.
Hamas'ın üst düzey isimlerinin kayıplara karışması Netanyahu hükümetini Hamas'ı yok etme hedefine doğru ilerlediğini gösterecek somut kanıtlardan mahrum bırakıyor. Son 10 gün içinde Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun yaklaşık üçte ikisi acil ateşkes çağrısında bulunan kararı onayladı. İngiltere, Fransa ve Almanya ateşkes çağrısında bulundu. Biden yönetimi üst düzey yetkilileri Hamas'a odaklanan taktiksel görev için İsrail’e baskı yapıyor.
Ancak Netanyahu savaşmaya devam edeceğini söyledi. İsrailli yetkililer önümüzdeki yıl boyunca yoğun bombardıman ve kara harekatı içeren bir plan önerdi. İsrailli yetkililer, Hamas’ın inşa ettiği geniş tünel ağının bazı kısımlarını yok ederek Hamas'ı geriletme konusunda ilerleme kaydettiklerinde ısrar ediyor.
İsrail hapse attı
Gazze’deki üst düzey Hamas liderlerinin şimdiye dek bulunamamış olması, savaş bittikten sonra Hamas’ı yeniden canlandırma ihtimallerinin var olduğunu gösteriyor. İsrail yıllar boyunca Sinvar'ı savaş alanından uzaklaştırmaya yarayacak birçok fırsatı kaçırdı.
İsrail mahkeme kayıtlarına göre, Sinvar 1988 yılında tutuklandı ve İsrail için casusluk yaptığından şüphelenilen dört Filistinliyi öldürmekten yargılandı. İsrail'de yirmi yıldan fazla bir süre hapiste kaldı. Bu süreçte İbranice öğrendi, çok okudu ve Filistinli mahkumlar arasında bir lider oldu. Sinvar’ın eski hapishane arkadaşı Sofyan Abu Zaydeh, "İnatçı ve iyi bir müzakereci olduğuna şüphe yok" dedi. Abu Zaydeh, Sinvar'ı son derece ideolojik olarak tanımladı. 1993'te diğer Filistinli gruplar İsrail ile Oslo Anlaşmaları olarak bilinen, İsrail'in var olma hakkını tanıyan ve Filistin Yönetimi'ni kuran geçici barış anlaşmaları imzaladı. Hamas İsrail'i yok etme taahhüdüne bağlı kalarak bu anlaşmaları reddetti ve Sinvar daha ılımlı olan Filistin Yönetimi temsilcileriyle görüşmeyi reddetti.
Takasla serbest kaldı
Sinvar çok sayıda müebbet hapis cezasına çarptırılmıştı ancak 2011 yılında Hamas tarafından esir alınan İsrail askeri Gilad Şalit'e karşılık 1.026 Filistinlinin takas edilmesiyle serbest bırakıldı.İsrail Cezaevi Hizmetleri İstihbarat Bölümü eski başkanı Yuval Bitton, İsrail'in diğer mahkumlar yerine Sinvar'ı serbest bırakmaya karar verdiğini çünkü ellerinde İsrail kanı olmadığını söyledi. İsraillileri öldüren Filistinli mahkumların takas edilmesi İsrail kamuoyunda oldukça tepki çeken bir konu olduğundan nadiren gerçekleştiriliyor. Bitton, Sinvar'da diğer mahkumları ve hatta hapishane dışındaki olayları etkileme kabiliyetini gördüğünü ve bu nedenle Sinvar'ın serbest bırakılmasına karşı çıktığını söyledi. Ancak reddedildi.
Nerede olduğu halen bilinmiyor
2017'de Sinvar Gazze'de Hamas'ın başına geçti. Filistinlileri İsrail'le savaşmaya çağıran ateşli konuşmalar yaptı. Sinvar'ın yeri gizemini korumaya devam ediyor. Ancak onunla tanışanlar, Gazze'deki siviller için ne anlama geldiğine bakmaksızın, savaşı durdurmak için teslim olacağına dair umutlarının boşa çıktığını söylüyor. Abusada, "Sonuna kadar savaşacak. Ne yazık ki bu böyle devam ettikçe Filistinli sivil halk daha çok kaybediyor” dedi.
