Maria Varenikova / New York Times
Cephe hattından kilometrelerce uzakta bile, Doğu Ukrayna’da hareket eden her şey bir hedef. Bunun nedeni, Rusya’nın yaz saldırısı hız kazandıkça, Ukrayna toprakları üzerinde kontrol sağlamak için giderek daha fazla her türden insansız hava aracına (İHA) bel bağlaması.
İHA’ların saldırısı altındaki Ukraynalı askerler, Kostiantynivka, Pokrovsk ve Kupiansk kasabaları çevresinde ikmal hatlarını korumakta zorlanıyor. Evlerinde kalan siviller ve onları tahliye etmeye çalışan insani yardım grupları için tehlike daha da büyük. Bazı Rus İHA’ları 38 km menzile kadar saldırı düzenleyebiliyor.
Ayrı Mekanize Tugay sözcüsü Kıdemli Teğmen Yevhen Alkhimov, mevzilere gidiş gelişin artık askerleri için en büyük risk olduğunu söyledi. Geceler bile artık güvenli değil çünkü birçok Rus İHA’sında termal kameralar var. Gerçek siper ve mevzilere ulaşıldığında “genellikle çalışmak mümkün” dedi.
İHA ve hava bombadırmanlarının birleşmesi ölümcül bir tehdide dönüştü
İHA saldırılarının hava bombardımanlarıyla birleşmesi, askerlerin ifadesine göre yıkıcı sonuçlar doğuruyor.
İHA’lar geldiğinde, eğer çevrede yeşillik varsa, askerler saklanıp mevzilerine ulaşabiliyor. Ancak gizlenecek bir yer yoksa, hareket etmek çok zor.
Birçok yaşlı ve engelli sivil hâlâ bu bölgelerde yaşıyor. Yardım görevlileri, bu kişiler yiyecek ve suya erişimini kaybedene kadar evlerini terk etmeye ikna etmenin zor olduğunu söylüyor.
Kupiansk’ta hâlâ yaklaşık 1000 kişinin yaşadığı belirtiliyor. Kharkiv bölgesindeki sivilleri tahliye eden Proliska İnsani Yardım Merkezi başkanı Liana Shcherbyna, bu kişilerin evlerinin sürekli topçu ateşi, hava bombaları ve İHA saldırısı tehdidi altında olduğunu söylüyor.
Shcherbyna “Neredeyse her gün sivil kayıplar yaşanıyor” ifadelerini kullandı.
Mayıs ayında Kupiansk’ta bir tahliye sırasında, ekip başlarının üzerinde uçan İHA’lar duyulduğunda insanlara yere yatmalarını söylemek zorunda kalmış.
Kupiansk’taki evine yapılan tekrar eden saldırılara rağmen, 86 yaşındaki besteci ve Ukrayna Sanatçılar Birliği üyesi Vira Shapka, Mayıs ayında kurtarma ekipleri tekrar geldiğinde ayrılmayı reddetti.
Shcherbyna savaşın yaklaştığı bölgelerden çok sayıda insan tahliye edilmiş olsa da, belirli bir sayıda insanın çeşitli sebeplerle hâlâ orada kaldığını söyledi.
Ukrayna İHA'lara karşı önlem alamıyor
Yollarda, tahliye ekipleri, keşif ve patlayıcı taşıyan birinci şahıs görüşlü (FPV) İHA’lar nedeniyle araçları için artan tehlikeler olduğunu bildiriyor. Ukrayna’nın bu tehditlere karşı yeterli karşı önlemi bulunmuyor.
Bu nedenle Kupiansk’ta, insani yardım araçları seyir halindeyken nadiren duruyor; hedef olmamak için sürekli hareket ediyorlar. Yardım ulaştırırken, patlayıcı İHA’ların sinyallerini bozmak için elektronik cihazlar kullanıyorlar ama bu cihazlar her zaman etkili olmuyor.
Vuhledar kasabasının sakini Rahip Oleg, Rusya’nın Şubat 2022’deki işgalinden bu yana cemaatinin savaşa direnmesine yardım ediyor. Bölgede kalanlara yiyecek, içme suyu, gaz ve hijyen ürünleri götürüyor, gitmek isteyenleri de tahliye ediyor. Oleg, güvenlik endişesi nedeniyle soyadının yayımlanmasını istemedi.
Mümkün olduğunca Rus hatlarına yakın çalışıyor; zırhlı bir araç ve bir İHA karşıtı sistemle donatılmış durumda.
İHA’lara karşı yetkililer, sık kullanılan yolların üzerine ağlar gerilecek uzun direkler kuruyor; bu da bir miktar koruma sağlıyor.
Tahliyeler imkansız hale gelebilir
“En büyük tehdit, tahliye edilenlerle birlikte ölmek — ister hareket halindeyken ister onları alırken” diyen Shcherbyna sözlerini şöyle sürdürdü: “İnsanların şimdi tahliye edilmesi gerektiğine inanıyorum, çünkü durum kritik hale geldiğinde tahliye neredeyse imkânsız olabilir”
Ukrayna’nın başka bölgelerinde, hava savunma sistemleri, Rusya’nın her gün onlarca veya yüzlerce fırlattığı İran yapımı uzun menzilli Shahed İHA’larını durduruyor.
Ancak cephe hatlarına yakın bölgelerde, Batı tarafından sağlanan Patriot gibi pahalı hava savunma sistemlerini konuşlandırmak, bu sistemlerin imha edilme riski nedeniyle uygun değil.
Bu yüzden 59. Taarruz Tugayı gibi birlikler, daha az etkili Sovyet dönemi silahlar olan ZU-23 gibi çekili ağır makineli tüfeklere güvenmek zorunda.
Dronlara yakalanmamak için cephedeki askerler, silahlarını kamuflaj ağlarıyla gizliyor ve siperler kazıyor. Ateş etmeden hemen önce, örtüleri ve ağları kaldırıyorlar. Böylece pozisyonlar sadece silah ateşlendiğinde görülebiliyor.
İHA’lar savaşı daha da acımasız hale getirdi; kayıplar giderek artıyor.
Kısa süre önce, 1. Cumhurbaşkanlığı Tugayı’ndan askerler, malzeme taşırken bir patlayıcı birinci şahıs görüşlü (FPV) İHA’nın hedefi oldu. İHA isabet etmedi ama araçlarına 50 metre mesafede patladı. Aracın bir sinyal bozucu sistemi olmasına rağmen, bu İHA’nın fiber optik kabloyla kontrol edilen bir model olabileceğini düşünüyorlar.
Ertesi sabah saat 5’te, yaralıları tahliye ederken, zırhlı araçları doğrudan isabet aldı.
Tugayın basın servisinden asker Pavlo Yurov “Araç yandı” dedi.
Araçtaki herkes hayatta kaldı ve Yurov “Tüm askerler araçtan indi ve havan ve İHA saldırısı altındaki sığınağa koştu” sözlerini kaydetti.
Başka bir araç gelince de tahliye edildiler.
Yaz saldırısı sürerken, Rus birlikleri her gün doğu şehirlerine biraz daha yaklaşıyor. İHA tehdidi altındaki genişleyen bölgede Ukraynalı askerler ve siviller artık tek bir şey için yaşıyor: Hayatta kalmak.
© 2025 The New York Times Company
