Andrew E. Kramer/The New York Times
Esir düşmüş bir düzine Rus asker, cumartesi günü bir Ukrayna haber ajansının konferans odasına oturdu ve zırhlı birlikleri pusuya düşürüldükten sonra nasıl yakalandıklarını anlattılar.
"Bütün Askeri Kolon Yandı"
Bir Rus tank birliğinde savaşan Teğmen Dmitry Kovalensky, kısa süre önce kuzeydoğu Ukrayna'daki Sumy yakınlarındaki yolda silahlı bir insansız hava aracı ve omuzdan fırlatılan tanksavar füzelerinin ateşi altında kaldığını söyledi.
Bu sırada birkaç mil ötede, Kiev'in batı ucundaki terk edilmiş bir binada bulunan derme çatma bir Ukrayna askeri üssünde, Ukraynalı askerler Kovalensky'nin birliğini ortadan kaldıran pusuların yenilerine hazırlanıyorlardı.
Ukraynalı Teğmen Yevgeny Yarantsev, ülkesinin askerlerinin Ruslardan farklı savaştığını vurguladı. Komutası altındaki birlikler, Rus tanklarının hantal kolonlarına gizlice girip pusu kurabilecek küçük, çevik birimler halinde örgütleniyor. Doğu Ukrayna'da daha önce gönüllü bir grupla Rusya'ya karşı savaşan Yarantsev, "Onların çok tankı var, bizim çok sayıda tanksavar silahımız var. Şehirde savaşmak daha kolay ama açık alanda eşitleneceğiz” yorumunda bulunuyor.
Aynı rütbede ancak farklı ülkeleri temsil eden iki genç subay, 10. günü geride bırakan savaşta ortaya çıkan çatışmalar hakkında nadiren ulaşılabilen ilk elden bilgileri aldı. Rus asker, ağır silahlı Ukraynalı güvenlik görevlilerinin gözetimi altında konuşan bir savaş esiriydi. Ukraynalı ise ABD’den yeni gelen, gelişmiş silahları sergilerken konuşuyordu.
Her iki taraftaki askerlerin anlatımları, savaşın kuzeyde Kiev çevresinde nasıl yürütüldüğüne dair küçük bir fikir veriyor. Rus birliklerinin güneyde ilerlemesine rağmen, büyük ölçüde pusu taktikleri uygulayan Ukrayna kuvvetleri başkenti kuşatmak ve ele geçirmeyi amaçlayan Rusya’yı yavaşlattı.
Kovalensky ve diğer Rus esirler, Ukrayna'nın önemli sayıda Rus askerini ele geçirdiği iddiasını desteklemek amacıyla düzenlenen bir basın toplantısında teşhir edildi. Tutuklular konuşmalarında, ülkelerinin liderliğine yönelik kınamalara ve savaşın ilk çatışmaları hakkındaki ayrıntılara yer verdi. Askerlerin dedikleri samimi gözüküyordu.
Cenevre Sözleşmeleri’nde savaş esirlerine yönelik muameleyi düzenleyen kurallara göre, hükümetler bir savaş esirini “kamusal merak” hâline gelmekten korumalı. Bu kavram bazen, savaş esirlerinin kamusal alanda gösterilmemesi olarak yorumlanıyor. Rus askerleri bitkin bir izlenim veriyordu ama kötü muamele gördüklerine dair hiçbir belirti yoktu.
"Rus askerler nereye gittiğini bilmiyordu"
Mahkumların yorumları ve yakalandıkları gerçeği, Batılı askeri analistler ve hükümetlerin Rusya’nın saldırıda ciddi aksiliklere uğradığına dair açıklamalarını destekledi. Ancak Rus ordusunun üstün sayıları ve teçhizatı bu eğilimi tersine çevirebilir.
Rus asker Dmitry Gagarin gazetecilere verdiği demeçte, “27 Şubat'ta günün sonuna doğru, kolonumuza saldırı düzenlendi” dedi: “Komutanım yandı ve öldü. Bense ormana koştum ve daha sonra yerel halka teslim oldum”.
Kovalensky, Rusya'nın Ukrayna'yı işgal edeceğini tank birlikleri hareket etmeye başlamadan önceki akşam öğrendiğini, çavuş ve daha düşük rütbeli askerlere sınırı geçene kadar nereye gittiklerinin söylenmediğini belirtti.
Bütün esirler, zırhlı kolonları yollarda pusuya düşürüldükten sonra yakalandıklarını söyledi. Tanıklıkları, Ukrayna ordusunun ABD yapımı Javelin füzesi gibi Batı tarafından sağlanan tanksavar silahlarından faydalandığı yönündeki iddialarını destekledi. Ancak bağımsız analistler, Rus ordusu için daha sıradan sorunlardan da bahsediyor. Lojistik sıkıntılar ve yakıt eksikliği bunlardan iki tanesi.
"Askerler internetin çalıştığı bir yerde olmak istiyor"
Yarantsev, Kiev’in batısında Ruslarla çatışıyor. Yaklaşık 500 askerden oluşan, hareketli bir grup olarak tanımladığı birliği komuta ediyor. Grubun umutlarının üç gün önce, ABD’den Barrett 50 kalibreli keskin nişancı tüfeklerinin sevkiyatını aldıklarında arttığını söyledi.
Şık ve siyah, namlularının uzunluğu neredeyse mızrak gibi görünen tüfekler paketlerinden çıkarılıyor ve denetleniyordu. Adını vermeyi reddeden bir keskin nişancı, Kiev'in eteklerinde bir çatışmada bu tüfeği ateşlediğini söyledi.
Yarantsev askerlerin tarlalar veya ormanlardan ziyade, binalarda garnizon kurma konusunda daha rahat olduklarını söyledi. Yarantsev aryıca “Savaşla ilgili bir şey fark ettim. Askerler cep telefonlarının çalıştığı ve internetin olduğu bir yerde olmak istiyor” dedi.
Askerlerin garnizon olarak yerleştirildiği bina, şehrin yemyeşil bir yerleşim bölgesinde, mühimmat kutuları ile dolup taşıyordu. Kanepenin yanında yerde iki el bombası duruyordu. Askerlerin elektrikli su ısıtıcısı vardı ve kahve ikram etti. Koridorda bir asker ise Kalaşnikof tüfeğini yağladı.
Çatışmalar başkente yaklaşıyor. Ukrayna Savunma Bakanı Oleksii Reznikov cumartesi günü yaptığı açıklamada, Rus güçlerinin, etrafını sarıp ısıtma ve elektriğini kestiği Mariupol gibi şehirlerde izledikleri taktiği takiben, birincil amacının Kiev'i kuşatmak olduğunu söyledi.
Kiev çevresindeki çatışmaların çoğunluğu koşulların ağır olduğu, kuzeybatıdaki iki uzak kasaba Irpin ve Bucha'da yaşanıyor. Bucha'daki merkezi bir caddede, pusuda yok edilen Rus zırhlı personel taşıyıcılarının yanmış kabukları gözüküyor.
Irpin'de telefonla ulaşılan bilgisayar programcısı Stanislav Bobrytsky, salı gününden beri dairesinden çıkmadığını söyledi: “Patlamalardan bütün pencereler titriyor, çok korkutucu”.
Kiev'in merkezinde, yakalanan Rus esirlerle düzenledikleri basın toplantısında, mevcut Ukraynalı güvenlik yetkilileri konuşmayı reddetti. Bir moderatör mikrofonla dolaşarak gazetecilerin mahkumlara soru sormasına fırsat verdi.
Kovalensky, Rus liderinin ordunun subaylarını savaşın amaçları konusunda aldattığını ve bir işgale hazırlanmak için askeri tatbikat kisvesini kullandığını söyledi. Rus halkını ayağa kalkıp Devlet Başkanı Vladimir Putin'i devirmeye çağırdı.
Tutuklular, basın toplantısından sonra kendilerine ne olacağını bilmediklerini söylediler. İyi muamele gördüklerini söyleseler de, yakalandıktan günler sonra duş alıp almadıkları ya da temiz giysiler teklif edilip edilmediği belirsizdi.
© 2022 The New York Times Company
