Adam Rasgon - Hwaida Saad - Edward Wong - Damien Cave / The New York Times
ABD ve İsrail Gazze Şeridi'ndeki ateşkes anlaşmasının kaderinin Hamas'ın elinde olduğu konusunda ısrar ederken, grubun siyasi kanadının lideri Perşembe günü yaptığı açıklamada İsrail'in son önerisini ılımlı olarak incelediklerini ve yakında yüz yüze görüşmelere döneceklerini söyledi.
Yaklaşık yedi ay süren yıkıcı savaşın ardından gelen teklif, Hamas'ın elindeki rehinelerin ve İsrail'deki Filistinli tutukluların serbest bırakılmasını ve sivillerin Gazze'nin büyük ölçüde boşaltılmış kuzey kesimine geri dönmesini içeriyor. Ayrıca olası bir ateşkes, bölgeye daha fazla yardım ulaştırılmasına da olanak tanıyacak.
Görüşmeler Mısır'da yapılacak
Perşembe günü Hamas lideri İsmail Haniye Mısırlı bir yetkiliye teklifi incelediklerini söyledi. Gruptan yapılan açıklamaya göre bir Hamas heyeti kendilerinin taleplerini gerçekleştirecek ve saldırganlığı sona erdirecek bir anlaşma için görüşmeleri sürdürmek üzere yakında Mısır'a gidecek.
Bir günden kısa bir süre önce Hamas sözcüsü Usame Hamdan Lübnan televizyonuna yaptığı açıklamada "Mevcut müzakere belgesine ilişkin tutumumuz olumsuzdur" demişti. Ancak Hamas basın ofisi daha sonra Hamdan'ın bu yorumunun açık bir ret olmadığını söyledi. Ofis, Hamas'ın kabul etmesi için bazı değişikliklerin yapılması gerektiğini söyledi, ancak ayrıntı vermedi.
İsrail'de, konuyla ilgili olarak medyayla iletişim kurma yetkisi olmadığı için isminin açıklanmasını istemeyen İsrailli bir yetkiliye göre, savaş kabinesinin Perşembe akşamı ateşkes müzakerelerini ve İsrail'in Gazze'nin en güneyinde yer alan ve yaklaşık 1 milyon kişinin sığındığı Refah'a yapmayı planladığı saldırıyı görüşmek üzere toplanması planlanıyordu.
Blinken Hamas'ı işaret etti
Çarşamba günü İsrail'e bir ziyarette bulunan Dışişleri Bakanı Antony Blinken, İsrail'in önerisini kabul etme sorumluluğunu doğrudan Hamas'a yükledi ve "Rehineleri eve getirecek bir ateşkesi hemen sağlamaya kararlıyız. Bunu başaramamızın tek nedeni Hamas'tır" ifadelerini kullandı.
Ancak İsrail muhalefet lideri Yair Lapid, İsrail Başbakanı Netanyahu'nun hızlıca anlaşma yapmamak için hiçbir siyasi mazereti olmadığını söyledi.
Hamas doğrudan muhatap alınmıyor
Karmaşık müzakereler aylarca sürdü ve her bir pazarlık görüşmesi diğerlerini de yerinden oynattı. İsrail ve ABD'nin terör örgütü olarak gördükleri Hamas'la doğrudan görüşmemeleri, Katar ve Mısırlı yetkililer aracılığıyla iletişim kurmaları işleri daha da karmaşık hale getiriyor.
İsrail'in Refah'a düzenlemeyi planladığı kara harekâtı ise belirsizliğini koruyor. Hamdan, Çarşamba günü yaptığı açıklamada "Düşman Refah operasyonunu gerçekleştirirse müzakereler durur" dedi ve sözlerine şöyle devam etti: "Direniş, ateş altında pazarlık yapmaz"
Biden'dan İsrail'e baskı
Biden yönetimi İsrail hükümetine kente yönelik büyük bir işgal fikrinden vazgeçmesi ve bunun yerine Hamas liderlerini ve savaşçılarını öldürmek ya da yakalamak için özel operasyonlar yapması için yoğun baskı yaptı.
Ancak İsrailli yetkililer sürekli ve kesin bir dille saldırının gerçekleşeceğini söyledi. Netanyahu'nun koalisyonundaki aşırı sağcı partiler, Netanyahu'nun taarruzu durdurması halinde koalisyondan ayrılabileceklerini ima ettiler ki bu da hükümetin çökmesine ve yeni seçimlere gidilmesine neden olabilir.
Netanyahu Salı günü yaptığı açıklamada "Refah'a gireceğiz ve orada Hamas taburlarını -anlaşmayla ya da anlaşmasız- ortadan kaldırarak tam zafere ulaşacağız" dedi.
Altı haftalık ara kalıcı olarak savaşı bitirebilir
Hamas, herhangi bir anlaşmanın çatışmaları geçici olarak durdurmakla kalmayıp sonunda kalıcı bir ateşkesi sağlayacağı konusunda ısrarcı olurken, İsrail ise Hamas'ın bu tutumunu kendisini bir yönetim ve askeri güç olarak yeniden kurmak için zaman kazanma oyunu olarak değerlendirdi. Biden yönetimi savaşa altı haftalık bir ara verilmesinin çatışmaların kalıcı olarak sona erdirilmesine yönelik ilk adım olabileceği umudunu taşıyordu.
İsrail bu hafta sert duruşundan geri adım attı. Ateşkesin ilk aşamasında Filistinlilerin Gazze'nin kuzeyine toplu halde dönmelerine izin vermeyi kabul etti. İsrail daha önce geri dönenlerin taranması ve geçişlerinin sınırlandırılması konusunda ısrar etmişti.
İsrail ayrıca Hamas'ın 40 rehineyi (kadın siviller ve askerler ile hasta ya da yaşlı olanlar) serbest bırakması talebinden, Hamas'ın bu kategorilerde 40 rehinesi olmadığını belirtmesi üzerine geri adım attı. Son teklif bu rakamı 33'e indiriyor. İsrail'in karşılığında serbest bırakmayı teklif ettiği Filistinlilerin sayısı ise belli değil.
İsrail hükümetine göre, 7 Ekim'de Hamas öncülüğünde İsrail'e yapılan saldırıda yaklaşık 250 kişi kaçırıldı ve Gazze'ye geri götürüldü. Kasım ayında bir hafta süren ateşkesle 100'den fazla kişi serbest bırakıldı ve İsrailli yetkililer 30'dan fazla kişinin öldüğüne inandıklarını söylüyor.
İsrail, 7 Ekim saldırılarında yaklaşık 1200 kişinin öldüğünü açıkladı. Gazze sağlık yetkilileri İsrail'in daha sonraki bombardıman ve işgalinin 34 binden fazla insanın ölümüne ve çok daha fazlasının yaralanmasına neden olduğunu söylüyor.
© 2024 The New York Times Company
