İsrail'in Gazzeli sivillere uyguladığı gözaltılar endişe veriyor

Raja Abdulrahim / New York Times

New York Times'ın röportaj yaptığı yaklaşık bir düzine tutuklu veya yakınının ifadelerine göre, Gazze'deki Filistinli tutuklular son üç ay içinde soyuldu, dövüldü, sorguya çekildi ve kimseyle görüştürülmeden alıkonuldu. Filistinli mahkumları ve tutukluları temsil eden kuruluşlar da bir raporda benzer ifadeler vererek İsrail'i hem sivilleri ayrım gözetmeden gözaltına almakla hem de tutuklulara aşağılayıcı muamele yapmakla suçladı.

Binlerce erkek, kadın ve çocuğu gözaltına aldı

7 Ekim'de Hamas’ın saldırısının ardından Gazze'yi işgal eden İsrail güçleri binlerce erkek, kadın ve çocuğu gözaltına aldı. İsrailli yetkililerin bölgeden ayrılma talimatı vermesi üzerine güvenli bölgelere ulaşmak için aileleriyle birlikte yaya olarak mahallelerinden kaçanların bir kısmı evlerinden çıkarılıp götürüldü. Gazzeli gazetecilerin çektiği fotoğraflar, yeni serbest bırakılan tutukluların hastanelerde tedavi gördüklerini, İsrail güçlerinin kendilerini haftalarca bağlı tuttuğu için bileklerinde derin kesikler olduğunu gösteriyor.

NYT İsrailli askerlerin ölümüne neden olan patlamayı yazdı: Tampon bölge oluşturmaya hazırlanıyorlardı

Birleşmiş Milletler insan hakları ofisi geçen hafta İsrail'in Gazze'deki tutuklulara yönelik muamelesinin işkence anlamına geldiğini söyledi. Binlerce kişinin gözaltına alındığı ve serbest bırakılmadan önce korkunç koşullarda tutulduğu tahmin ediliyordu. Bazılarının üzerlerinde yetişkin bezi dışında hiç kıyafet yoktu.

"Mümkün olduğunda tutuklulara kıyafetleri geri veriliyor" 

Times’a açıklama yapan İsrail ordusu terör faaliyetlerine karıştığından şüphelenilen kişileri gözaltına aldığını ve temize çıkanları serbest bıraktığını söyledi. İsrail yetkililerinin tutuklulara uluslararası hukuka uygun şekilde davrandığını, erkekleri ve erkek çocuklarını soyunmaya zorlamayı savunduğunu belirten ordu, bunun bomba veya diğer silahları saklamamalarını sağlamak için yaptıklarını söyledi. Ordu, "Mümkün olduğunda tutuklulara kıyafetleri geri veriliyor" diye ekledi.

Savaş yasalarını ihlal ediyor

İnsan hakları savunucuları, İsrail'in Gazze'deki Filistinlileri gözaltına almasının ve onlara yönelik aşağılayıcı muamelenin uluslararası savaş yasalarını ihlal ettiğini söylüyor.

Filistinli Mahkumlar Komisyonu ve Addameer’in dahil olduğu birkaç Filistinli grup tarafından hazırlanan yakın tarihli bir raporda, "İsrail'in Gazze'deki bombardımanı ve kara saldırısının başlangıcından bu yana, İsrail ordusu yüzlerce Filistinliyi barbarca ve benzeri görülmemiş bir şekilde tutukladı ve tutuklulara insanlık dışı muameleyi gösteren fotoğraf ve videolar yayınladı" denildi. Raporda, "İsrail şu ana kadar Gazze'deki tutukluların akıbetini gizledi, sayılarını açıklamadı ve avukatlar ile Kızıl Haç'ın tutukluları ziyaret etmesini engelledi" ifadelerine yer verildi.

İsrail, esirlerin serbest bırakılması karşılığında Gazze’de 2 ay ateşkes teklif etti

Uluslararası Kızılhaç Komitesi sözcüsü Hisham Mhanna, komitenin gözaltına alınan Gazzelilerin ailelerinden günlük rapor aldığını söyledi. Mhanna, örgütün Gazze’de gözaltına alınan yaklaşık 4 bin Filistinli üzerinde çalıştığını söyledi. Grup, tutukluların durumları ve bulundukları yer hakkında bilgi arıyor ve ziyaretler yapılması için baskı yapıyor. Ancak Mhanna, yalnızca birkaç vakanın hayatta olduğuna dair kanıt bulduklarını söyledi.

Bölgeden ayrılmayanları terörist ilan edeceklerini açıkladı

Araştırma kuruluşu Uluslararası Kriz Grubu'nda analist ve Dışişleri Bakanlığı'nın eski hukuk danışmanı Brian Finucane, uluslararası hukukun savaşçı olmayanları gözaltına almak için çok yüksek bir çıta koyduğunu ve onlara insanca davranılmasını gerektirdiğini söyledi. Savaşın ilk ayında İsrail, tahliye emri altındaki bölgelerden gitmeyenleri terör örgütünün ortağı olarak görülebilecekleri konusunda uyardı. Geçen ay İsrail hükümeti sözcüsü Eylon Levy, İsrail güçlerinin bu bölgelerde askerlik yaşındaki erkekleri gözaltına aldığını söyledi.

“Varsayım rahatsız edici”

ABD'li ve diğer Batılı analistlere göre 2 milyon nüfuslu Gazze'de 2 Hamas'ın savaştan önce 20.000 ila 40.000 savaşçısının olduğu tahmin ediliyordu. Finucane, "Askerlik çağındaki erkeklerin savaşçı olduğu varsayımı rahatsız edici" dedi. BM'nin işgal altındaki Filistin toprakları özel raportörü Francesca Albanese, ekim ayında, tahliye olmayan sivilleri terörizme suç ortağı olarak göstermenin yalnızca toplu cezalandırma tehdidi olmadığını, aynı zamanda etnik temizlik teşkil edebileceğini söyledi.

Gözaltı görüntüleri yayılıyor

İsrailli askerler ve orduyla birlikte çalışan İsrailli gazeteciler tarafından çekilen fotoğraf ve videolar, elleri arkadan bağlı, bazen gözleri bağlı ve iç çamaşırlı Filistinlileri gösteriyor. Gazze Şehri'ndeki bir stadyumda çekilen bir videoda, yalnızca iç çamaşırı giyen düzinelerce erkek İsrail askerleri tarafından kuşatılmış olarak saha boyunca sıralanıyor. Erkeklerin bazıları orta yaşlı bazılarıysa genç ergenlerdi. Kadınlar ve kız çocukları da orada ve giyinik haldelerdi.

Tutuklulardan biri, geçen ay yayınlanan başka bir fotoğrafta neredeyse çıplak adamlarla dolu bir kamyon kasasının arkasında görünen 22 yaşındaki Hadeel al-Dahdouh'du. Resimde gözleri beyaz bir göz bağıyla kapatılmış ve başörtüsü çıkarılmıştı.

31 yaşındaki el-Thatha, kendisi ve kocası, her ikisi de kuzeydeki Gazze Şehri'nden olan Rushdi el-Thatha'nın 5 Aralık'ta birlikte götürüldüğünü söyledi. İsrail askerleri tarafından dövüldüğünü anlatan tutuklulardan biri olan el Thatha, "Silahlarıyla başımıza vurdular. Bana vurdukları gibi eşime de vuracaklardı. Kapa çeneni diye bağırıp ona küfrediyorlardı” dedi. Al-Thatha, 25 gün sonra serbest bırakıldığını söyledi. Al-Dahdouh hala kayıp.

Üşümüş, yarı çıplak ve etrafı M16 tüfekli İsrail askerleriyle kuşatılan Ayman Lubbad adlı kişi, kuzey Gazze Şeridi'ndeki evlerinden zorla alınan düzinelerce Filistinli erkek ve çocuğun arasında diz çöktürüldü. Aralık başlarında çekilen fotoğraf ve videolar Filistinlilerin sokakta yalnızca iç çamaşırlarıyla İsrailli askerler tarafından gözaltında tutulduğunu gösteriyordu. Videolardan birinde İsrail askeri megafonla tutuklu Filistinlilere bağırarak “Gazze'nin tamamını işgal ediyoruz. İstediğin bu muydu? Hamas'ı yanında mı istiyorsun? Sakın bana Hamas olmadığını söyleme” diyordu.

Bazıları çıplak ayakla, elleri başlarının üzerinde olan tutuklular bağırarak askere itiraz ediyor. İçlerinden biri “Ben günlük işçiyim” derken asker ona “Kapat çeneni” diye bağırıyor.

© 2024 The New York Times Company