Anton Troianovski / New York Times
Rus hükümetinin Harvard ve McKinsey diplomalarına ve akıcı bir İngilizceye sahip üst düzey yatırım yöneticisi, Salı günü Suudi Arabistan'da Trump yönetimiyle yaptığı görüşmelere değindi. Mesajı ise şuydu: Amerikan şirketleri Ukrayna'nın işgaline duydukları öfkeyle Rusya'dan çekilerek soğuk ve nakit para yığınlarını ellerinden kaçırmışlardı.
Rusya Devlet Varlık Fonu Başkanı Kirill Dmitriev'in New York Times muhabirine gösterdiği belgede “ABD şirketlerinin sektörlere göre kayıpları” yer alıyordu. Sütunlardan birinde “Toplam kayıplar” yazıyordu. En alttaki toplam: 324 milyar dolar.
Kremlin, Başkan Donald Trump'a hitap ederken onun kâr etme arzusuna odaklandı. Devlet Başkanı Vladimir Putin geçen ay yaptığı açıklamada iki liderin enerji ve ekonomi konusunda “konuşacak çok şeyi olduğunu” söyledi. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da Salı günkü görüşmenin ardından yaptığı açıklamada “karşılıklı yarar sağlayan ekonomik işbirliğinin geliştirilmesinin önündeki yapay engellerin kaldırılması gerektiğini söyledi ki bu da ABD yaptırımlarının kaldırılmasına açık bir gönderme.
Dikkat çekici bir şekilde, Trump yönetimi Rusya'nın mesajına talepsiz karşılık veriyor gibi görünüyor. Ukrayna'nın Trump'a doğal kaynak anlaşmaları olasılığını önermesinin ardından, hazine bakanı ülkenin maden zenginliğinin yarısını devretmesi için bastırdı. Ve Trump, ABD müttefiklerini 'beleşçi' olarak göstermeye devam ediyor, daha fazla gümrük vergisi tehdidinde bulunuyor ve kendi savunmaları için daha fazla ödeme yapmalarını talep ediyor.
Buna karşın Rusya ile ilgili olarak yönetim, Moskova'nın Washington ile ilişkilerinde tam bir sıfırlamanın yolunu açmak için Putin'in yapması gereken tek şeyin Ukrayna'daki savaşı sona erdirmek olduğu sinyalini veriyor gibi görünüyor. Pek çok Avrupalı ve Ukraynalı, özellikle de ABD Başkanı'nın Salı günü Rusya'nın işgalinden Ukrayna'yı sorumlu tutmasının ardından, Trump'ın Rusya'nın şartlarına göre bir barış anlaşması arayışına gireceğinden korkuyor.
Dışişleri Bakanı Marco Rubio Salı günü yaptığı açıklamada savaşın sona ermesinin “potansiyel olarak tarihi ekonomik ortaklıklar” için “kapının kilidini açan anahtar” olacağını söyledi. Rubio, Lavrov'un ABD'nin böyle bir anlaşmanın parçası olarak Rusya'ya yönelik yaptırımları kaldırabileceği yönündeki sözlerini yineledi.
Rubio, “Bu çatışmanın bir sonucu olarak uygulanan yaptırımlar var” dedi ve ekledi: “Size şunu söyleyebilirim ki herhangi bir çatışmayı sona erdirmek için tüm tarafların taviz vermesi gerekir”
Kremlin için, Trump'ın maddi zihniyetinin kilit temsilcisi, Putin'in genç bir müttefiki ve dünya çapında Rus iş girişimleri geliştirme konusunda uzmanlaşmış eski bir bankacı olan Dmitriev oldu. Suudi Arabistan'ın fiili yöneticisi Veliaht Prens Muhammed bin Selman ile yakın bağları olan Dmitriev, Rusya'nın COVID-19 aşısının geliştirilmesini ve küresel dağıtımını sağladı.
Özel danışman Robert Mueller'in Rusya'nın o yılki seçimlere müdahalesine ilişkin raporuna göre, Dmitriev 2016'da iş bağlantılarını kullanarak ABD ile Rusya arasında “uzlaşma” adına Trump'a bir arka kanal oluşturmaya çalıştı.
Trump'ın ilk döneminde bu uzlaşma hiçbir zaman gerçekleşmedi. Dmitriev bu kez daha şanslı.
Trump'ın Orta Doğu temsilcisi Steve Witkoff, Moskova'da tutuklu bulunan Amerikalı öğretmen Marc Vogel'in geçen hafta Rusya tarafından serbest bırakılmasında oynadıkları rol nedeniyle Dmitriev ve Veliaht Prens Muhammed'i övdü.
Salı günkü görüşmelerde Rusya heyetinde yer alan Dmitriev, Batılı medya kuruluşlarına verdiği mülakatlarda Rusya'nın petrol sektörü ve Kuzey Kutbu'ndaki iş fırsatlarını anlattı.
Dmitriev, “Ekonomi yolu diplomasiye izin verir, iletişime izin verir, ortak kazanımlara izin verir, ortak başarıya izin verir. Ve gördük ki Başkan Trump başarıya odaklanmış durumda” ifadelerini kullandı.
ABD'li petrol şirketlerinin “Rus petrol sektöründen gerçekten faydalandıklarını” söyleyen Dmitriev, “Bir noktada geri döneceklerine inanıyoruz” diye ekledi. Salı günü ABD ile yapılan toplantıya getirdiği belge, Rusya'dan ayrılan Amerikan şirketleri arasında en büyük kayıpların yaşandığı sektörlerin 123 milyar dolarla “Bilişim ve Medya” ve 94 milyar dolarla “Tüketici ve Sağlık Hizmetleri” olduğunu gösterdi.
Ukraynalı yetkililer, savaşın sona ermesinin ardından ABD ile enerji ve maden anlaşmaları yapma olasılığını, geçen sonbaharda Trump'a karşı başlattıkları kampanyanın merkezine yerleştirdiler. Trump, işbirliği davetini kabul etmek yerine, Ukrayna'nın doğal kaynaklarının geçmişteki ABD desteğinin karşılığı olması gerektiğine karar vermiş gibi görünüyor.
Geçtiğimiz hafta Ukrayna'nın başkenti Kiev'de Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Hazine Bakanı Scott Bessent'in ABD'nin Ukrayna'nın tüm maden kaynaklarından %50 pay almasını öngören teklifini reddetti.
Avrupalılar da Trump'ın dikkatini çekmek için anlaşmalardan söz etmeye çalıştılar. Ocak ayı sonunda İsviçre'nin Davos kasabasında düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu sırasında NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, Avrupa'nın savunma sanayi üssünü kullanarak ABD'nin Ukrayna'ya silah tedarik etmeye devam etmesinin faturasını ödemeye hazır olduğunu söyledi.
Bu tür girişimler Trump'ın Avrupa'nın ABD'nin güvenlik yardımlarından faydalandığı yönündeki görüşünü pek değiştirmedi ve yönetiminin Rusya ile yaptığı görüşmelerde Avrupalıları dışlamasını da engellemedi.
Öte yandan Rusya, hem iş anlaşmaları hem de Trump'ın Ukrayna'daki savaşı sona erdirerek bir barış yapıcı olarak görülme ihtimali nedeniyle Trump yönetiminin dikkatini çekti.
Ukrayna'daki savaş nedeniyle istifa eden eski bir Rus diplomat olan Boris Bondarev, “Trump uzun vadeli stratejik hedefleri pek umursamıyor. Putin bu duyguya oynamaya ve Trump'ın hemen anlayabileceği çok hızlı maddi kazanımlarla ilgilenmesini sağlamaya çalışıyor” şeklinde konuştu.
© 2025 The New York Times Company
