Anatoly Kurmanaev / The New York Times
Devlet Başkanı Nicolas Maduro, pazar günü yapılan ve usulsüzlüklerle gölgelenen başkanlık oylamasının galibi ilan edildi. Bazı oy verme yerlerindeki yetkililer elektronik oy sayımının kâğıt üzerindeki dökümlerini yayınlamayı reddetti ve yaygın bir şekilde sahtekârlık yapıldığı ve seçmenlere gözdağı verildiği söylendi. İşte Venezuela'daki seçimlerden ilk çıkarımlar:
Pek çok kişi istikrarsızlığa geri dönülmesinden korkuyor
Hükümetin Maduro'nun rakibi Edmundo González'i yüzde 7 puan farkla yendiğini açıklaması, modern tarihin en büyük ekonomik çöküşlerinden birinden henüz yeni çıkmaya başlayan bir ülke için korkunç bir senaryo yarattı. Hükümet kontrolündeki seçim kurulu tarafından açıklanan sonuçlar, kamuoyu yoklamalarının çoğundan ve muhalefetin doğrudan oy verme merkezlerinden elde ettiği sonuçlardan yüzde 30'a varan oranlarda farklıydı. Ayrıca oy verme merkezlerinde büyük usulsüzlükler ve sorunlar yaşandığına dair çok sayıda kanıt vardı.
González'in kampanyasına öncülük eden muhalefet lideri María Corina Machado pazartesi sabahı sonuçları “imkansız” olarak nitelendirdi. Bazı muhalefet destekçileri sonucu protesto etmek için sokaklara dökülebilir. Bu da Venezuela'yı, Maduro'ya bağlı güvenlik güçlerinin gösterileri bastırmak için ölümcül güç kullandığı 2014, 2017 ve 2019'daki gibi yeni bir siyasi huzursuzluk dönemine sürükleyebilir.
Amerika Birleşik Devletleri de dahil olmak üzere Amerika kıtasındaki birçok ülkeden yetkililer açıklanan sonuçlarla ilgili şüphelerini dile getirerek Maduro için yeni bir dönemin yurtdışında da geniş çapta kabul görmeyeceği ihtimalini arttırdı.
Muhalefetin sonuçları takip etmesi engellendi
Maduro'nun müttefiklerinin muhalefeti dizginleme çabalarının yoğunlaştığı bir kampanyanın ardından muhalefet, sandıklar kapandıktan sonra her oy verme makinesinden oy sayımının fiziksel bir çıktısını almak için destekçilerini hazır bulundurma çalışmalarına ağırlık verdi. Venezuela seçim yasaları bu erişime izin veriyor. Ancak pazartesi sabahı erken saatlerde González'in kampanyası sayımların yalnızca yüzde 40'ını elde edebildiğini söyledi. Bazı yerlerde gözlemcilerin oy verme yerlerine girmesi engellendi ya da hiç gelmediler. Çoğu seçim görevlisi sayımları teslim etmeyi reddetti. Bu da muhalefetin oylamaya müdahale edildiğini kesin olarak kanıtlama çabalarını zorlaştıracaktır.
Sonuçlar Venezuela ekonomisi için felaket olabilir
Maduro ve selefi Hugo Chavez'le yıllarca mücadele eden Venezuelalı iş insanları ve yabancı yatırımcılar son yıllarda Maduro hükümetiyle büyük ölçüde barıştı. Amerika Birleşik Devletleri tarafından uygulanan yaptırımlar Maduro'yu fiyat ve döviz kontrolleri gibi bazı aşırı politikalardan vazgeçmeye zorladı. Özel sektöre giderek daha belirgin bir rol verildi, iş sahiplerine yönelik kamu saldırıları durdu, hiperenflasyon bir nebze azaldı.
Özel sektörün artan desteği, güvenilir bir sonucun gelişmeleri devam ettireceği ve bir tür siyasi çözüme yol açacağı umudunu doğurdu. Şu anda bu pek olası görünmüyor ve şüpheli seçim sonuçları Maduro ile iş dünyası liderleri arasındaki buzların erimesini test edebilir ve muhtemelen yeni bir uluslararası yaptırım dalgasını tetikleyebilir.
Daha da önemlisi, bu sonuç Biden yönetiminin Venezuela'ya karşı uyguladığı kapsamlı ekonomik yaptırımları gevşetmesine izin vermeyecektir. Bu da ekonomik toparlanmayı sekteye uğratacak ve son on yılda her 5 vatandaşından 1'inin göç ettiği bir ülkeden yeni bir göç dalgasına yol açacaktır. Venezuella'da daha fazla ekonomik açılıma yol açacak sorunsuz bir seçim, Maduro'nun eski müttefikleri Brezilya ve Kolombiya'nın solcu hükümetleri de dahil olmak üzere ülkenin Latin Amerika'daki komşularının da işine geliyordu. Bu bölge Venezuela'dan gelen göçün büyük bir kısmını aldı ve bazı yerlerde göç karşıtı siyasi tepkilere yol açtı.
Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva geçen hafta Maduro'ya karşı şaşırtıcı derecede güçlü bir tavır aldı. Gazetecilere verdiği demeçte “Kaybettiğinizde gidersiniz” dedi. Üst düzey dış politika danışmanı Celso Amorim'i seçim için Caracas'a gönderdi ve Amorim'in oylamaya ilişkin tutumu bölge için bir yol gösterici olabilir.
©️ 2024 The New York Times Company
