W.J. Hennigan/New York Times
Ukrayna lideri Volodimir Zelenski’nin elinde hala bir koz daha olduğu ortaya çıktı. Ukrayna'nın Pazar günü Rusya'nın derinliklerinde gerçekleştirdiği şaşırtıcı drone saldırısı, Kremlin’i hazırlıksız yakaladı; en az bir düzine stratejik bombardıman uçağını imha edildi ve modern savaşın doğasında sarsıcı bir değişimi simgeledi.
“Örümcek Ağı Operasyonu” adı verilen saldırı, gelişmiş ordulara şunu net biçimde hatırlattı: Artık en büyük tehditler yalnızca pahalı silah sistemlerine sahip rakiplerden gelmiyor. Yer seviyesinde tespit edilemeyen, raf tipi küçük dronelar da milyarlarca dolarlık askeri altyapıyı saniyeler içinde etkisiz hale getirebiliyor.
Bu tür bir saldırının yalnızca Rusya’da değil, ABD de dahil olmak üzere dünyanın herhangi bir yerinde yaşanabileceği gerçeği artık inkâr edilemez bir hal aldı. Dünya genelindeki askeri üsler, limanlar ve komuta merkezleri benzer risklerle karşı karşıya.
Asimetrik ilham kaynağı
Bu operasyonun Trump yönetiminin Ukrayna-Rusya barışı için yürüttüğü diplomatik çabaları nasıl etkileyeceği henüz bilinmiyor. Ancak saldırı, Rus ordusu açısından ciddi bir taktiksel yenilgi anlamına geliyor ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin üzerindeki baskıyı artırıyor. Dahası, düşük maliyetli teknolojinin yaratıcı kullanımı, gelecekte benzer şekilde güçlü ordulara büyük zararlar verebilecek asimetrik saldırılara ilham kaynağı olabilir.
Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, ülkesinin istihbarat servisi SBU tarafından planlanan bu saldırıyı “en uzun menzilli operasyonumuz” olarak tanımladı. Ukraynalı yetkililere göre, patlayıcı yüklü 100’den fazla dört pervaneli drone, kamyonlarla sınırdan gizlice geçirildi.
Bu dronelar, dört ayrı Rus üssünün üzerinden uçarak hava savunma sistemlerini aşmayı başardı ve Ukrayna şehirlerine saldırıda kullanılan 40’tan fazla yüksek değerli uçağı tahrip etti. Saldırı başlamadan önce operasyona katılan kişiler Rusya’dan ayrılmıştı. Dronelar, hedeflerin üzerinde canlı görüntü aktararak havada bekleyip ardından dalış yaparak çarpıştı.
Savaşın doğası değişti
Saldırının büyüklüğü ve hedef seçimi, modern savaşta drone kullanımında yeni bir sayfa açtı. Birkaç yıl öncesine kadar hayal dahi edilemeyecek bu tarz saldırılar, teknolojiye erişimin yaygınlaşmasıyla Ukrayna’ya, geleneksel hava kuvvetleri sınırlı olsa bile, daha büyük ve zengin bir düşmana karşı hava üstünlüğü kazandırıyor.
ABD ordusu bu zayıflığı yakından biliyor. Kore Savaşı’ndan bu yana genellikle hava üstünlüğüne sahip olan Amerikan güçleri, son yıllarda Ortadoğu’da küçük drone saldırılarının artan tehdidiyle karşılaştı. Militan gruplar, bu ucuz droneları ABD birliklerine karşı kullanarak, can kayıplarına ve yaralanmalara yol açtı.
ABD’nin milyarlarca dolarlık balistik füze savunma sistemleri mevcut olsa da, bu sistemler küçük dronelara karşı yetersiz kalıyor. Pentagon, çeşitli teknolojiler ve taktikler geliştiriyor ancak bugüne kadar etkili bir çözüm bulunamadı. Düşükten uçan ve yerlerini her zaman belli etmeyen bu araçlar, mevcut radar sistemleriyle kolayca tespit edilemiyor.
ABD üsleri tehlikede
ABD Kuzey Komutanlığı’nın başındaki General Gregory M. Guillot, Şubat ayında Kongre’ye verdiği ifadede, geçen yıl ABD’deki 100 askeri tesiste 350 drone ihlali tespit edildiğini söyledi. Şimdilik bu uçuşların tehditten çok rahatsızlık yarattığını belirten Guillot, Spider’s Web operasyonunun ardından bu tehdidin ciddiyetinin daha iyi anlaşıldığını vurguladı.
Federal Havacılık İdaresi (FAA), ABD'de bir milyondan fazla drone'a lisans verdi. Ancak her geçen gün yasadışı uçuş yapan drone sayısı artıyor. Özellikle havaalanlarına yakın bölgelerde ayda yaklaşık 100 izinsiz drone uçuşu tespit ediliyor.
Pentagon yetersiz kaldı: Project Replicator ilerlemiyor
Kongre, bu yıl Pentagon’un karşı-drone teknolojileri geliştirmesi için 1,3 milyar dolarlık bütçe ayırmayı planlıyor. Ancak uzmanlar, bu bütçenin kapsamlı bir çözüm sunmak için yetersiz olduğunu söylüyor.
Geçtiğimiz ay Başkan Trump tarafından açıklanan 175 milyar dolarlık “Altın Kubbe” adlı yeni füze savunma sistemi, balistik, hipersonik ve seyir füzelerini hedef alacak. Fakat bu sistem, Spider’s Web’de kullanılan türden küçük drone saldırılarına karşı etkili olamayacak.
ABD, Ukrayna’ya bu drone teknolojilerini geliştirmede yardımcı oldu ancak kendi ordusu için benzer sistemlerin üretimine yeterince ağırlık vermedi. 2023’ün Ağustos ayında Pentagon, “Replicator” adlı bir projeyi başlattığını duyurdu. Amaç, binlerce otonom ve ucuz drone üretip bu yıl sonbahara kadar kullanıma sunmaktı. Fakat Trump göreve geldikten sonra bu girişimin ayrıntıları kamuoyuyla pek paylaşılmadı.
Drone çağını başlatan ordu geride kaldı
Dünyanın en gelişmiş ordusu, bir zamanlar savaşta drone kullanımını başlatan taraf olmuştu. Predator ve Reaper gibi silahlı insansız hava araçlarıyla 21. yüzyılın başında askeri dengeleri değiştiren ABD, bugün küçük ve ucuz drone teknolojisinde geri kalmış durumda.
© 2025 The New York Times Company
Kaynak: Gazete Oksijen
