23 Aralık 2024, Pazartesi Gazete Oksijen
Haber Giriş: 23.10.2023 13:08 | Son Güncelleme: 23.10.2023 13:36

New York Times analizi: Çin'den neden Orta Doğu savaşından daha çok korkmalıyız?

New York Times yazarı Ross Douthat, Orta Doğu'da daha büyük bir savaşa dair küresel endişeler artarken ABD için asıl korkulması gerekenin Çin olduğunu yazdı. Douthat'a göre ABD'nin tartışılabilir tek rakibi Çin
New York Times analizi: Çin'den neden Orta Doğu savaşından daha çok korkmalıyız?

Ross Douthat / The New York Times

Perşembe günü Başkan Joe Biden, İsrail-Hamas savaşı ile Rusya'nın Ukrayna'yı işgali arasında bağlantı kuran ve ABD'nin müdahalesini düşmanlarımızı ve rakiplerimizi kontrol altına almaya yönelik büyük bir stratejinin parçası olarak çerçeveleyen bir konuşma yaptı. Biden, "Teröristler terörlerinin bedelini ödemediğinde, diktatörler saldırganlıklarının bedelini ödemediğinde devam ediyorlar. Amerika'ya ve dünyaya yönelik maliyet ve tehditler de artmaya devam ediyor" ifadelerini kullandı.

Aynı kefeye koymaktan kaçınmak mantıklı

Genel anlamda Biden haklı. ABD'nin rakip güçlerin haritaları yeniden çizmesini ya da Amerika'nın demokratik müttefiklerinin altını oymasını engellemekte güçlü bir çıkarı var. Ancak Başkan'ın stratejik analizi ile benim son zamanlarda sunmaya çalıştığım şeyin arasındaki fark iki yönlü. Biden'ın sözlerindeki, zor denkleşen şeylerin genel olarak birbiriyle uyumlu olmaması ve Çin'in potansiyel olarak Rusya veya İran'dan daha önemli bir tehdit olduğuna dair herhangi bir atıfta bulunulmaması. 

Bu eksiklikler özellikle şaşırtıcı değil. Amerikan başkanlarının gücümüzün olası sınırları hakkında konuşmak yerine "Kapasitemizin ötesinde hiçbir şey yok, hiçbir şey yok" gibi göğüs kabartıcı şeyler söylemesi normaldir. Çin ile savaşmak istemediğimiz için de Pekin'i Moskova ve Tahran ile aynı kefeye koymaktan kaçınmak mantıklı.

Fon talebi neredeyse yok

Ancak başkanlık söylemleri ve politikası kaçınılmaz olarak birbiriyle bağlantılı ve Biden'ın konuşmasında var olmayan Çin tehdidi, fon talebinde neredeyse hiç yok. Yönetim, Kongre'den Ukrayna için 60 milyar dolardan fazla, İsrail için 14 milyar dolar ve Hint-Pasifik için sadece 2 milyar dolar istiyor. Aynı şekilde, bir başkanın retorik eksiklikleri, en azından kendi koalisyonu içinde, siyasi öncelikleri bildirir. Rusya ya da İran'ın saldırganlığının yanı sıra Çin'in gücünden neden endişe etmemiz gerektiği konusunda konuşamazsanız, sizi dinleyenler endişelenecek bir şey olmadığını varsayabilir.

Sadece Çin boy ölçüşebilir

Bu nedenle Çin konusunda neden endişelendiğimi ve diğer tehditler daha acil görünse bile Pasifik'te bir çevreleme stratejisinin öncelikli olması gerektiği konusunda neden ısrarcı olduğumu açıklayayım. Jeopolitik arka planla başlayalım. Çin, İran ve Rusya'dan ABD'nin gücünü zayıflatmaya çalışan gevşek bir ittifak olarak bahsetmek mantıklı, ancak bu eşit bir üçlü değil. Sadece Çin ABD'nin tartışılabilir bir rakibi, sadece Çin'in teknolojik ve endüstriyel gücü bizimkiyle boy ölçüşebilir ve sadece Çin gücünü hem küresel hem de bölgesel olarak yansıtma kapasitesine sahip. 

Dahası, Çin liberal-demokratik düzene karşı bir ölçüde tutarlı bir ideolojik alternatif sunuyor. Putin rejimi Batı demokrasisinin bir parodisi ve İran'ın teokrasi ve sözde demokrasi karışımı çok az geniş bir çekiciliğe sahip. Ancak Çin'in tek partili meritokrasisi, Şi Cinping'in iktidarı pekiştirmesinden bu yana belki daha az etkili olsa da hala bir dereceye kadar inandırıcılığa sahip demokratik kapitalizmin halefi, gelişmekte olan dünya için alternatif bir model olarak kendini tanıtabilir.

Bu genel stratejik gerçekler elbette fiili saldırganlık kadar tehdit edici değil. Ancak Çin'in özellikle Tayvan'a yönelik tehdidi, ABD'nin gücü açısından Rusya'nın Ukrayna'ya ya da Hamas'ın İsrail'e yönelik tehdidinden farklı sonuçlar doğuruyor. Ukrayna çatışmasında ne olursa olsun, ABD hiçbir zaman resmi olarak Ukrayna'nın savunmasını üstlenmedi ve Rusya NATO'yu gerçekçi bir şekilde yenemez. İran ve vekilleri Orta Doğu'ya ne kadar acı çektirirlerse çeksinler, İsrail'i fethedemeyecekler ya da ABD gücünü Levant'tan çıkaramayacaklar.

Yakın gelecekte Tayvan'ı işgal edebilir

Ancak Amerika Birleşik Devletleri Tayvan'ın savunulması konusunda (her ne kadar kamuoyunda belirsizlikler olsa da) daha kararlıdır ve bu beklenti Doğu Asya'daki daha geniş ittifak sistemimizin arka planında her zaman yer almıştır. Altı uzman altı farklı görüş bildirse de Çin'in yakın gelecekte Tayvan'ı işgal etmeye açık olduğunu ve ABD'nin böyle bir savaşa katılabileceğini ve tamamen kaybedebileceğini düşünmek için iyi nedenler var.

Çin şahinleri Tayvan'a karşı bir savaşı kaybetmenin 11 Eylül sonrası fiyaskolarımızdan çok daha kötü olacağını, Vladimir Putin'in Donbas ve Kırım'ı kalıcı olarak elinde tutmasına izin vermekten daha kötü olacağını iddia etme eğilimindeler. Bunu kesin olarak kanıtlayamazsınız ama bence haklılar: Çin'in Doğu Asya'da askeri üstünlük kurması, Amerika'nın ittifak sistemlerinin yaşayabilirliği, bölgesel savaş ve silahlanma yarışları olasılığı ve evimizdeki refahın temelini oluşturan küresel ticaret sistemini sürdürme kabiliyetimiz üzerinde korkunç etkileri olan benzersiz bir jeopolitik şok olacaktır.

Ve böyle bir yenilginin etkilerinden en çok korktuğum yer de evimiz. Amerika Birleşik Devletleri'nin imparatorluk savaşlarını kaybetme deneyimi var, örneğin Vietnam ve Afganistan'da tüm gücümüzü ortaya koymadan kendimizi genişlettik. Ancak büyük bir güç ve ideolojik rakip tarafından gerilla savaşında değil, doğrudan muharebede yenilmek gibi bir deneyimimiz yok. Mevcut siyasi bölünmelerimizle ilgili endişeleriniz ne olursa olsun, ister solcuların Amerika'ya karşı hayal kırıklığından, ister sağcıların demokrasiye karşı hayal kırıklığından ya da her ikisinden de korkun, böyle bir yenilginin bizi gerçek bir iç krize doğru hızlandırması her şeyden daha muhtemel görünüyor. İşte bu nedenle, diğer dış krizler alev alev yanarken bile, Doğu Asya'da bir çöküş, ABD'nin önlemek için en yoğun şekilde çalışması gereken senaryo olmaya devam ediyor.

© 2023 The New York Times Company