Patrick Kingsley / The New York Times
İsrail başbakanı Gazze Şeridi'ndeki savaşın yakında yeni bir aşamaya gireceğini söyledi. Başbakan Binyamin Netanyahu pazar günü bir röportajda "Hamas ile savaşın yoğun aşaması sona ermek üzere. Bu savaşın sona ermek üzere olduğu anlamına gelmiyor ancak savaşın yoğun aşaması sona ermek üzere" ifadelerini kullandı. Ancak bu yorumlar altı aydan fazla süren korkunç katliamın ardından ne kadar rahatlatıcı olursa olsun, Netanyahu iki şeyi çabucak netleştirdi: Gazze'de bir ateşkes söz konusu değil ve bir sonraki savaş Hamas'ın müttefiki Hizbullah güçleriyle Lübnan'da olabilir.
Hizbullah'a karşı açık kapı bıraktı
Netanyahu, Gazze'deki birlikleri geri çektikten sonra, "Güçlerimizin bir kısmını kuzeye kaydırabileceğiz" dedi. Başbakan, muhtemelen İsrail ve Lübnan'ın ağır kayıplar vermesine neden olacak Lübnan'ın olası işgalini ilan etmekten kaçındı ve bunun yerine Hizbullah ile diplomatik bir çözüm için açık kapı bıraktı. Gazze'de herhangi bir diplomatik çözüm belirsizliğini koruyor çünkü İsrail'in Hamas'ı iktidardan uzaklaştırmadan Gazze'deki savaşı durdurması halinde Netanyahu'nun koalisyonunun çökmesi muhtemel.
Yine de Başbakan, İsrail'in Gazze'nin en güneyindeki Refah kentinde yürüttüğü askeri operasyonu tamamladıktan sonra, İsrail ordusunun bu tür saldırılar düzenlemediği tek bölge olan Gazze'nin orta kesimlerindeki kentlere büyük bir kara harekâtı düzenlemeyeceğinin sinyalini veriyor gibi görünüyordu. İsrailli liderler ocak ayından bu yana daha düşük yoğunluklu bir savaşa geçtiklerini söylerken, Refah operasyonunun sona ermesi bu sürecin tamamlanmasına olanak sağlayabilir.
Üç aşamalı savaş planı
Netanyahu'nun açıklamaları ve pazartesi günü Washington'da bulunan Savunma Bakanı Yoav Gallant'ın son yorumları, İsrail'in siyasi söyleminin ve stratejik planlamasının odağının Lübnan ile olan kuzey sınırına kaydığını gösterdi. Gallant'ın ofisinden pazartesi günü yapılan açıklamada, Gallant'ın ABD'li yetkililerle "Gazze'de C aşamasına geçişi ve bunun Lübnan ve diğer bölgeler de dahil olmak üzere bölge üzerindeki etkisini" görüştüğü belirtildi.
Savaşın başlarında Gallant, Hamas hedeflerine ve altyapısına karşı yoğun hava saldırıları, direniş ceplerini ortadan kaldırmayı amaçlayan bir kara harekatı dönemi ve İsrail vatandaşları için yeni bir güvenlik sorunu yaratacak üçüncü bir aşama yani C aşamasını içeren üç aşamalı bir savaş planının ana hatlarını çizdi. Ekim ayından bu yana İsrail, Hizbullah ile sınırın her iki tarafında yüz binlerce sivili yerinden eden düşük seviyeli bir çatışma yürütüyor. Ancak bu çatışma Gazze'deki daha büyük savaşın gölgesinde kaldı.
Hafta sonu yaşanan söylem değişikliği Hizbullah ile İsrail arasında büyük bir gerilimin habercisi olabilir. İsrailli yetkililer aylardır, güney Lübnan'a hakim olan İran destekli savaşçı grup Hizbullah'ın güçlerini sınır yakınlarından çekmemesi halinde Lübnan'ı işgal edebilecekleri uyarısında bulunuyor. Hizbullah da İsrail'i işgalle tehdit etti. Ancak Gazze'deki çatışmaların azalması Lübnan sınırındaki çatışmaların da azalması için bir alan yaratabilir. Ekim ayında Hamas'la dayanışma içinde savaşa katılan Hizbullah'ın lider kadrosu, Gazze'deki savaşın hafiflemesi halinde bu desteğini sonlandırabileceğini belirtti.
İşte İsrail'in Gazze'deki tutumunun değişeceği dört senaryo:
1. Gazze'de daha küçük çaplı baskınlar
İsrail'in Refah'taki operasyonu gelecek haftalarda sona erdiğinde, ordunun bu ayın başlarında dört İsrailliyi kurtaran ve çok sayıda Filistinliyi öldüren operasyon gibi Gazze Şeridi genelinde rehine kurtarma operasyonlarına odaklanması bekleniyor. Askeri yetkililer ayrıca Hamas savaşçılarının bu bölgelerde yeniden güç kazanmasını önlemek için savaşın önceki aşamalarında ele geçirdikleri mahallelere kısa süreli baskınlar düzenlemeye devam edeceklerini söylüyor.
Bu tür operasyonlara örnek olarak İsrail'in Gazze'deki Şifa Hastanesi'ne ilk baskınından dört ay sonra mart ayında geri dönmesi ya da İsrail güçlerinin ilk kez kasım ayında ele geçirdiği Cibaliye'ye mayıs ayında düzenlediği üç haftalık operasyon gösterilebilir.
2. Gazze'de güç boşluğu
İsrail, iktidarı alternatif bir Filistin yönetimine devretmeden Gazze'nin büyük bölümünden çekilerek, Hamas liderlerinin en azından şimdilik harabeye dönmüş bölge üzerindeki hakimiyetlerini sürdürmelerine izin verebilir. İsrail ordusu Gazze'ye düzenli olarak baskın düzenlerse Hamas'ın eski gücüne kavuşmasını engelleyebilir ama bu da büyük grupların ve çetelerin nüfuz için Hamas'la rekabet ettiği bir iktidar boşluğunu uzatacaktır. Bu boşluk Gazze'yi yeniden inşa etmeyi, yardım dağıtmayı ve sivillerin acılarını hafifletmeyi daha da zorlaştıracaktır.
İsrail'in silah kaçakçılığını engellemek için Gazze'nin Mısır sınırını kontrol altında tutması bekleniyor. Ayrıca Gazze'nin kuzeyi ile güneyini birbirinden ayıran ve iki bölge arasında serbest dolaşımı engelleyen şeridindeki işgali sürdüreceği tahmin ediliyor.
3. Hizbullah ile savaş ya da durulma
İsrail ordusu kuzey sınırına daha fazla asker sevk ederek Lübnan'ı işgal etmek için daha iyi bir konuma sahip olacak ve böylece Hizbullah savaşçılarını İsrail topraklarından uzaklaştırabilecektir. Ancak bölgeye asker yığılması Hizbullah'ın daha fazla roket saldırısı düzenlemesine neden olabilir ve bu da topyekûn bir savaşa dönüşebilecek bir yanlış hesaplama olasılığını artırır. Hizbullah lideri Hasan Nasrallah'ın geçen hafta İsrail'i işgal edebilecekleri uyarısında bulunmasıyla savaşın tırmanma riski aylardır olmadığı kadar yakın görünüyor.
Aynı zamanda İsrail'in Gazze'de yeni bir aşamaya geçtiğini ilan etmesi de gerilimin düşürmeye yarayabilir. Gazze'de çatışmaların azalması Hizbullah'a bir çıkış yolu sağlayabilir. Şubat ayında Nasrallah, "Gazze'de çatışmalar durduğunda" grubunun ateşi keseceğini söylemişti.
4. Biden yönetimi ile devam eden gerginlikler
Netanyahu Gazze'de geri çekilmeyi ilan ederek Başkan Joe Biden ile arasındaki bir sürtüşme nedenlerini azaltmış oldu ancak diğer konuları hala sürdürüyor. Biden, yönetimi İsrail'i finanse etmeye ve ona silah sağlamaya devam ederken bile İsrail'in savaştaki tutumunu eleştirdi. Gazze'de daha az yıkıcı bir savaş, İsrail'in askeri stratejisi konusunda Washington ile daha az tartışma fırsatı sunacaktır. Ancak Netanyahu'nun savaş sonrası Gazze'nin yönetimi için net bir plan ortaya koymayı reddetmesi ve İsrail'in Lübnan'ı işgal etme ihtimalinin sürmesi, Washington ile anlaşmazlık için bolca fırsat bırakıyor.
©️ 2024 The New York Times Company
