Malachy Browne ve Neil Collier / The New York Times
Cuma günü saat 01.00'den dakikalar sonra, İsrail güçleri ile Hamas savaşları arasında çatışmalar sürerken, bir mermi Gazze'nin en büyük sağlık kompleksinin üzerinden geçerek, Gazze Şeridi'nde yerinden edilmiş binlerce insanın sığındığı Şifa Hastanesi'nin avlusunun ortasına düştü. Mermi, çatışmaları belgeleyen bir sosyal medya fenomeni Ahmed Hicazi'nin sadece birkaç metre yakınına düştü. Hicazi, merminin uçuşunu ve ardından çarpmanın etkisiyle bacağı parçalanmış, acı içindeki bir adamın videosunu çekti.
En az 4 saldırı gerçekleşti
Bu, cuma günü saat 01:00 ile 10:00 arasında kompleksin farklı bölümlerine birden fazla mühimmat içeren en az dört saldırıdan ilkiydi. Şifa'nın müdürü Dr. Muhammed Ebu Salmiya bir telefon görüşmesinde yedi kişinin öldüğünü ve birkaç kişinin de yaralandığını söyledi. Son patlamadan saatler sonra İsrail ordusu adı açıklanmayan Filistinli savaşçıları suçladı ve yakınlarda konuşlanmış İsrail askeri birliklerini hedef alan "yanlış ateşlenmiş bir merminin" hastaneye isabet ettiğini öne sürdü.
Uluslararası baskı arttı
Ancak The New York Times tarafından toplanan ve uzmanlar tarafından analiz edilen silah parçalarının fotoğraflarına göre, hastaneyi vuran mermilerden en az üçünün İsrail mühimmatı olduğu anlaşılıyor. Saldırılar kitlesel kayıplara yol açmadı ancak İsrail hastaneleri hedef almaktan kaçınması için giderek artan bir uluslararası baskı altında. Şifa özellikle bir dikkat çeken bir nokta olarak öne çıktı: İsrail, hastanenin Hamas'ın yeraltındaki bir komuta merkezinin üzerinde bulunduğuna dair kanıtlara sahip olduğunu iddia ediyor ve askerleri tesisi kuşatmak için aktif olarak çalışırken bile hala içeride bulunanları tahliye etmeleri konusunda uyarıyor. Hastane yetkilileri Hamas'ın burada faaliyet gösterdiğini reddediyor ve hastaların gıda, yakıt ve diğer malzeme eksikliğinden öldüğünü söylüyor.
İsrail'in Şifa'nın aslında bir Filistin mermisi tarafından vurulduğu iddiası, yaklaşık bir ay önce Gazze'deki bir başka hastane olan El Ehli'nin avlusuna isabet eden mühimmatın ardından ortaya atılan benzer ve henüz çözüme kavuşturulmamış iddia ve karşı iddiaları yineledi. Times'ın El Şifa'dan incelediği kanıtlar İsrail'in saldırılarına daha doğrudan işaret ediyor; kasıtlı mı yoksa kazara mı olduğu belirsiz.
Uydu görüntüleri de İsrail'i gösteriyor
Silah kalıntılarına ek olarak, video görüntülerinin analizi, İsrail ordusu tarafından yayınlanan ve radar tespitlerine dayandığını söylediği bir haritada belirtilen batı yörüngesinin aksine, mermilerden üçünün hastaneye kuzeyden ve güneyden ateşlendiğini gösteriyor. Uydu görüntülerinin incelenmesi, cuma günü erken saatlerde hastanenin kuzeyinde ve güneyinde İsrail askeri mevzileri olduğunu gösterdi.
Times tarafından analiz edilen saldırıların yeraltı altyapısını hedef aldığı görülmedi. En şiddetli saldırılardan ikisi doğumevinin üst katlarına isabet etti. İsrail ordusu Times tarafından sunulan kanıtlar hakkında yorum yapmayı reddetti. Ordu, İsrail güçlerinin Hamas'a karşı yoğun bir mücadele içinde olduğu ve şu anda devam etmekte olan özel askeri faaliyetler nedeniyle, belirli soruları ele alamadıkları veya doğrulayamadıklarını söyledi.
Görüntüler birbirleriyle uyuşuyor
Hicazi tarafından avluda çekilen ilk mermi, haftalardır hastanede kamp kuran Gazzeli Instagram kullanıcısı Saleh al-Jafarawi tarafından da görüntülendi. Al-Jafarawi, üretken sosyal medya paylaşımları nedeniyle çeşitli internet tartışmalarına konu oldu. Times, Şifa'da ele geçirdiği materyaller üzerinde kapsamlı ve bağımsız bir doğrulama çalışması yaptı. Al-Jafarawi'nin video meta verilerinin incelenmesi, saldırının hemen ardından olay yerini filme aldığını doğruladı. Gazzeli gazeteci Motasem Mortaja tarafından sağlanan bir başka videoda da olay yeri görüntüleri sağlandı. Al-Jafarawi'nin olay yerine ilişkin videoları Mortaja ve Hijazi tarafından çekilen görüntülerle eşleşiyor ve hastane müdürü, silah uzmanları ve diğer tanıklar tarafından sağlanan ifadelerle uyuşuyor.
Pentagon'un eski kıdemli istihbarat analistlerinden Marc Garlasco, mermiin geceleri hedefleri belirlemek için yaygın olarak kullanılan bir İsrail aydınlatma topunun mermisi olduğunu tespit etti. İngiliz ordusunda eski bir patlayıcı madde imha askeri olan Richard Stevens da bunun bir aydınlatma mermisi olduğunu ve çarpması üzerine yüksek patlayıcılı bir patlamanın olmadığını belirtti. Gece saat 2'den bir süre sonra hastane bu kez doğum binasının beşinci kat duvarını delen patlatıcılarla bir kez daha vuruldu.
Olaydan hemen sonra çekilen bir videoda battaniyelerin, sandalyelerin ve ayakkabıların odanın etrafına saçıldığı görülüyor. Enkazın arasında Garlasco'nun, tankları olmayan Filistinli savaşçılar tarafından değil, sadece İsrail güçleri tarafından kullanılan 120 mm'lik tank mermilerinin kuyrukları olarak tanımladığı iki metal kanat vardı. Garlasco odadaki hasarın yüksek patlayıcılı mermilere atıfta bulunarak "120 mm H.E. tank mermileriyle çok uyumlu" olduğunu söyledi.
Times, İsrail ordusu tarafından yayınlanan haritanın aksine, bu mermilerin muhtemelen güney yönünden hastaneye doğru ateşlendiğini tespit etti. Ebu Salmiya saldırıda 61 yaşında bir adamın öldüğünü ve iki kadının yaralandığını söyledi. Sabah saat 8'de doğum binasının aynı kanadı tekrar vuruldu. Bu kez dış duvarın bir bölümü havaya uçtu ve binanın içi önemli ölçüde hasar gördü.
Ebu Selmiye bu patlamanın hastaneyi yerle bir ettiğini, içeride barınan üç kişinin öldüğünü ve diğerlerinin yaralandığını söyledi. Hemen ardından çekilen videoda büyük hasar ve onlarca insanın bölgeyi terk ettiği görülüyor. Görgü tanıkları, doğum ünitesinin ikinci kez vurulmasından yaklaşık bir buçuk saat sonra, bir merminin hastane kompleksinin diğer tarafındaki poliklinik girişine isabet ettiğini söyledi. Hijazi tarafından çekilen bir video, saldırıda yaralanan erkek, kadın ve çocukların kaotik sahnelerini gösterdi. Görüntülerde, iki çocuk cansız bir şekilde yere yığılmıştı, yüzü kanlar içinde olan genç bir kız kameraya doğru çığlık atıyordu.
Hastane şefi bu saldırıda üç kişinin öldüğünü ve yedi kişinin de yaralandığını söyledi. Times tarafından elde edilen bir fotoğraf poliklinik alanına isabet eden merminin neden olduğu hasarı gösteriyor, ancak Garlasco ve Stevens, görüntünün saldırıda ne tür bir mühimmat kullanıldığını belirlemek için yeterli ayrıntı sağlamadığını söyledi. Hastane müdürü, binlerce kişinin cuma günü öğleden sonra Şifa Hastanesini terk ederek güneye doğru yola çıktığını ancak yüzlerce personel, hasta ve sığınacak yer arayan insanların hastanede kaldığını söyledi.
© 2023 The New York Times Company
