Andrew E. Kramer / The New York Times
Juice kod adlı Ukraynalı bir savaş uçağı pilotu, radarda bir insansız hava aracını izleyen yer kontrolörleri tarafından yönlendirilerek, yavaş hareket eden İran yapımı dronun arkasına gizlice girip onu bir füzeyle düşürmeyi umarak gökyüzünde hızla ilerledi. Ancak diğerlerinde olduğu gibi Juice da hiçbir şey bulamadı.
"Onları vurmak çok zor"
Gürültülü, pervaneli İran yapımı insansız hava araçlarını vurmak sinir bozucu bir iştir ve göründüğünden daha zordur. Yerde ve havada birden fazla kişinin günde 24 saat birlikte çalışmasını gerektirir. Rusya'nın her gün konuşlandırdığı düzinelerce insansız hava aracına karşı savaşan Juice, “Son birkaç hafta bizim için çok yoğun, çok yorucuydu. Onları vurmak hala çok ama çok zor” dedi.
Ukrayna'daki savaş şu anda çoğunlukla ayrı iki alanda yürütülüyor: Ukrayna ordusunun üstün olduğu güney ve doğuda karada ve Rusya'nın uzun menzilli füzeler ateşlediği ve İran yapımı dronları konuşlandırdığı havada. Bu silahlı hava araçlarıyla Rusya, nüfusun moralini bozma umuduyla Ukrayna şehirlerindeki elektrik ve ısıtma altyapısını felç etmek için kullanıyor.
Rusya, Eylül ayında insansız hava araçlarıyla Ukrayna şehirlerini terörize etmeye başladığından beri Ukrayna odağını, anında oluşan, ancak çoğu zaman şaşırtıcı derecede başarılı olan yoğun bir insansız hava aracı stratejisine çevirdi. Şu anda Ukrayna’nın bu staratejisi üç koruma katmanından oluşuyor: 24 saat devriye gezen savaş uçakları, yerden ateşlenen uçaksavar füzeleri ve uçakları uçarken düşürmeye çalışan makineli tüfekli asker ekipleri.
Onları bulmak en zoru
Juice’un söylediğine göre en zor kısım dronları bulmak. Radarda, küçük, ağır ağır ilerleyen dronlar, bir otoyolda göç eden kuşlar veya kamyonlarla karıştırılabilir. Yer kontrolörleri potansiyel hedefleri belirler ve onları durdurmak için jetleri yönlendirir ancak çoğu zaman pilotlar boş gelir.
"Yüzde 70'inden fazlasını düşürdük"
Ukrayna savunma bakanının danışmanı Yuriy Sak, engellere rağmen Ukrayna ordusunun Rusya'nın Ağustos ayında İran'dan satın aldığı Shahed-136 dronlarının yüzde 70'inden fazlasını rutin olarak düşürdüğünü söyledi.
Ukrayna ordusunun geçen hafta yaptığı açıklamaya göre Ukrayna bu tür ilk insansız hava aracını 13 Eylül'de ülkenin doğusunda düşürdü ve o zamandan beri en az 237 drone düşürdüler. Sak, "Yeni gerçekliğe hızla uyum sağlamaya çalışıyoruz" dedi.
Askeri analistler, patlayan dronların dünya çapında hızla yayılan ve modern silahlı çatışmaların temelini oluşturması muhtemel bir silah sınıfı olduğunu söylüyor. Bu noktada Ukraynalı yetkililerde müttefiklerinden hava savunma yardımı istiyorlar. Sak, “Ukrayna, üç yönlü çabasıyla insansız hava araçlarını düşürmeyi öğrenebilirse, müttefik ülkelerin orduları bu zor kazanılan deneyimin faydalarını toplayabilir” diye konuştu.
Bu konuda önemli başarılar elde edildi. Bir Ukraynalı MiG pilotu, orta Ukrayna şehri Vinnytsia üzerinde beş İran Shahed-136 uçağı düşürdüğü için bu ay Ukrayna'da halk kahramanı statüsü kazandı ancak sonuncusunun enkazına çarptıktan sonra uçağı terk etmek zorunda kaldı. Askeri politika gereği kendisini yalnızca takma adıyla tanıtan pilot Karaya, yerel basına yaptığı açıklamada, "Kısa süre içinde bu tür silahlara adapte oluyoruz ve başarıyla imha etmeye başlıyoruz" dedi.
Havadaki enkazla çarpıştıktan sonra, Karaya'nın MiG'sini Vinnytsia'dan uzaklaştırdığını ve fırlattığını söyledi. Jet, uzak bir bölgede evlere çarptı ancak yerdeki kimseyi yaralamadı. Karaya daha sonra bölgeyi ziyaret ederek özür diledi.
Ukrayna hava kuvvetleri sözcüsü Yurii Ignat, savaş uçaklarının İran insansız hava araçlarına karşı etkili olmasına rağmen, havadan havaya füze kullanımı nedeniyle maliyetli olduğunu söyledi. Ignat, “Bu insansız hava araçlarını pahalı füzelerle vurmak zorunda olmamız sinir bozucu. Başka ne yapabiliriz? Artık gerçek bu” sözlerini kullandı.
Ukrayna Türkiye ve ABD'den aldığı İHA'ları kullanıyor
Rusya'nın cephaneliği İran yapımı dronları içermeden önce, Ağustos ayından itibaren Ukrayna, drone savaşında bir avantaja sahipti. Ön cephedeki Ukraynalı askerler, hedefleri tespit etmek ve Rus siperlerine el bombası atmak için kullanıma hazır ticari insansız hava araçlarını uçuruyordu. Amerika Birleşik Devletleri, Ukrayna'ya bir tür patlayan Sustalı dronlar tedarik etti. Ukrayna ayrıca, savaş alanını gözetleyen ve güdümlü füzeleri ateşleyen daha büyük, daha uzun menzilli Türk yapımı Bayraktar TB2 insansız hava araçlarını da konuşlandırdı.
Ağustos ayında ABD, önümüzdeki dokuz ay içinde Ukrayna'ya sıradan bir kamyonetin arkasına monte edilebilecek küçük, kompakt bir karşı-dron füze sistemi teslim edeceğine söz verdi. Vampir diye adlandırılan sistem, bir makineli tüfekten daha uzağa ulaşabilen ancak gelen dronların yoluna hızla sürülebilecek kadar taşınabilir yeni geliştirilmiş bir anti-drone teknolojisidir.
Ukrayna dışişleri bakanı Dmytro Kuleba, Pazartesi günü Kiev'e insansız hava aracıyla yapılan bir saldırının ardından İsrail'e hava savunma silahları için çağrıda bulundu. Ancak bu çağrı İsrail savunma bakanı Benny Gantz tarafından büyük ölçüde İsrail hava kuvvetlerinin Suriye'de baskınlar düzenlemesi için Rusya'nın işbirliğine bağlı olması nedeniyle reddedildi. Gants, İsrail'in erken uyarı sistemleri sağlayacağını ancak hava savunma silahları sağlamayacağını söyledi. Kayıt dışı konuşan Ukraynalı bir yetkili, İsrail'in İran insansız hava araçlarını hedef almak için istihbarat sağladığını söyledi.
"Duyduk ve ateş açtık"
Dronlar uçuş halindeyken, küçük motorlarından gelen belirgin bir vızıltıya sahipler ve bu da bir güvenlik açığı olduğunu kanıtladı. Kiev'de, üç polis memuru, testere motoru gibi ses çıkardığını ve ardından çatıların üzerinden üçgen silahın kendilerine doğru uçtuğunu gördükten sonra Kalaşnikof tüfekleriyle bir insansız hava aracını düşürdü.
Polis departmanında atış eğitmeni olan Oleksandr Kravchuk, "Karar vermek için çok az zaman vardı" dedi. Kravchuk’un söylediine göre şarjöründeki 30 merminin hepsini ateşledi ve uçuş hızını hesaba katmak için dronun önüne nişan almaya çalıştı. Kravchuk bir röportajda, “Dron rotadan saptı ve düştüğü yerden yaklaşık 75 metre uzakta havaya uçtu. Duyduk, gördük ve ateş açtık” dedi.
© 2022 The New York Times Company
