Dana G. Smith / The New York Times
Tatilinizin ilk günü ve güneşte biraz (veya çok) fazla kaldınız. Şimdi bunun bedelini cildiniz ödüyor ve biraz rahatlamaya ihtiyacınız var. Güneş yanığı, cilt hücrelerinizin güneşin ultraviyole radyasyonundan kaynaklanan hasara verdiği tepkidir. Birinci derece güneş yanığında, epidermis adı verilen cildin en üst tabakası yaralanır ve kızarıklık, ağrı ve şişlikle sonuçlanır.
İkinci derece güneş yanıkları daha şiddetlidir çünkü dermis adı verilen bir sonraki cilt tabakası da zarar görür. Bu durumda, epidermis ve dermis birbirinden ayrıldığı ve iltihap sıvısı içeri akarak cildin kabarmasına neden olduğu için kabarcıklar oluşabilir. Koyu tenlilerde, kızarıklık daha az belirgin olduğu için güneş yanıklarını ilk başta fark etmek daha zordur. Texas Üniversitesi'nde dermatolog ve iç hastalıkları yardımcı doçenti olan Dr. Adewole Adamson, "Koyu ten rengine sahip insanlarda da güneş yanığı olabilir, sadece bunun gerçekleşmesi için çok daha fazla güneşe maruz kalmak gerekir" dedi.
Güneş yanıkları cilt hücrelerinin DNA'sına da zarar verir ve bu da zamanla cilt kanserine yol açabilir. Mount Sinai'deki Icahn Tıp Fakültesi'nde dermatoloji doçenti ve Cilt Kanseri Vakfı sözcüsü olan Dr. Jesse Lewin, çocukluk döneminde bir kabarcıklı güneş yanığının ya da herhangi bir yaşta beş veya daha fazla güneş yanığının bir kişinin melanom riskini iki katına çıkardığını söyledi. Ne yazık ki, güneş yanığının DNA'nıza verdiği uzun vadeli zarar konusunda yapabileceğiniz bir şey yok, ancak kısa vadede cildinizi rahatlatmak için çareler var.
Cildinizi nemli tutun
Teksas'taki U.S. Dermatology Partners'ta dermatolog ve Amerikan Dermatoloji Akademisi sözcüsü olan Dr. Jennifer Holman, cildinize artan kan akışı sıvı kaybetmenize neden olabileceğinden, güneş yanığı olduğunda bol miktarda su içmenin önemli olduğunu söyledi.
Cildin kendisi için de yanığı serin ve nemli tutun. Soğuk bir duş alın ya da bölgeye soğuk kompres uygulayın. Ancak buz torbaları kullanmayın çünkü aşırı soğuk cilde daha fazla zarar verebilir. Ardından, yanığa nazik bir nemlendirici uygulayın. Uzmanlar kalın ya da ince bir losyonun tercih edilmesi gerektiği konusunda ikiye bölündü. Adamson ve Holman, nemi hapseden seramid veya vazelin gibi bileşenler içeren kremleri önerdi. Ancak Lewin, bu kalın losyonların da ısıyı hapsedebileceği konusunda uyardı ve bunun yerine daha ince, su bazlı bir seçenek kullanılmasını tavsiye etti.
Aloe genellikle güneş yanığı tedavisi olarak önerilir ve uzmanlar da etkili bir nemlendirici olduğunu ancak güneş yanıklarının tedavisi söz konusu olduğunda benzersiz bir yanı olmadığını söyledi. Hangi tür nemlendiriciyi seçerseniz seçin, ürün kokusuz olmalı. Buna ek olarak potansiyel olarak tahriş edici katkı maddelerinden kaçınmak için kısa bir içerik listesine sahip olmalı.
Gerçekten rahatsızsanız, Advil veya Motrin gibi reçetesiz satılan bir anti-enflamatuar ağrı kesici, biraz rahatlama sağlayabilir ve herhangi bir şişliği hafifletmeye yardımcı olabilir. Yine de lidokain veya benzokain içeren topikal ağrı kesicilerden uzak durun, çünkü bunlar cildi kötüleştirebilir.
Soyulan deriye karşı nazik olun
Su toplaması varsa, bölgeyi su ve sabunla temiz tuttuğunuzdan emin olun. Kabarcıklar size çok rahatsızlık veriyorsa, Adamson sıvıyı sterilize edilmiş bir iğne ile boşaltmanın sorun olmadığını söyledi. Ancak kabarcığı koparmayın. Cildiniz bakteri ve diğer patojenlere karşı ilk savunma hattınızdır ve altındaki dokuyu açığa çıkarmak sizi enfeksiyona karşı savunmasız hale getirebilir.
Kabarma olmasa bile, yanıktan birkaç gün sonra, artık ölü olan derinin üst tabakası dökülürken soyulma meydana gelebilir. Bu sürece yardımcı olmak istemeniz normaldir, ancak sağlıklı deriyi çıkarmamaya dikkat edin. Herhangi bir kanama belirtisi, çok ileri gittiğiniz ve enfeksiyon için bir giriş açtığınız anlamına gelir. Bu risk nedeniyle Holman, ölü kenarları kesmek için keskin bir çift sterilize makas kullanılmasını öneriyor.
Çok fazla endişelenmeyin
Güneş yanıklarının büyük çoğunluğu akut olarak tehlikeli değildir. Doktora görünmeniz gereken tek durumlar ateşinizin çıkması (sıcak çarpmasına işaret edebilir) veya küçük bir çocuğun şiddetli güneş yanığı geçirmesi (dehidrasyon riski daha yüksek olduğu için) olabilir. Cildiniz iyileşirken (ki bu genellikle yaklaşık bir hafta sürer), başka bir yanığı önlemeye öncelik verin. Bu, güneş yanığının tatilinizi mahvetmesi gerektiği anlamına gelmez, sadece tekrar dışarı çıktığınızda ekstra dikkatli olun.
En az SPF 30 içeren güneş kremi sürdüğünüzden ve her iki saatte bir tekrar uyguladığınızdan emin olun. Geniş kenarlı bir şapka takın ve yanık bölgeyi ultraviyole koruyucu giysilerle örtün. Mümkün olduğunca gölgede kalın (bir şemsiye sizin dostunuzdur) ve sabah 10 ile öğleden sonra 4 arası en yoğun saatlerde güneşten kaçınmak için elinizden geleni yapın.
Son olarak, çok fazla endişelenmemeye çalışın. Adamson, "Güneş yanığı cilt kanseri riskinizi artırır, ancak bu illa olacak anlamına gelmez. Güneş yanığı korkusu insanları dışarıda olmak gibi sağlıklı aktiviteler yapmaktan alıkoymamalı" dedi.
© 2023 The New York Times Company
