Keith Bradsher / The New York Times
Çin, geçen yıl güneş enerjisi endüstrisinin tüm gücünü açığa çıkardı. ABD’nin tarih boyunca kurduğundan daha fazla güneş paneli kurdu. Sattığı güneş panellerinin toptan satış fiyatını neredeyse yarıya indirdi. Ayrıca, tamamen monte edilmiş güneş panellerinin ihracatı yüzde 38 artarken temel bileşenlerinin ithalatı neredeyse iki katına çıktı. Çin'in güneş enerjisi hakimiyetinin daha da büyük bir şekilde gösterilmesine hazır olun. ABD ve Avrupa kullanılabilir enerji üretimini canlandırmaya ve iflas etmiş şirketlerine yardımcı olmaya çalışırken Çin yarışın çok daha ilerisinde.
Yeni üçlü endüstri
Şi Cinping'den sonra ülkenin en üst düzey ikinci yetkilisi olan Başbakan Li Çiang, Çin yasama organının bu haftaki yıllık oturumunda, ülkenin güneş enerjisi tarlalarının yanı sıra rüzgâr ve hidroelektrik projelerinin inşasını hızlandıracağını duyurdu. Çin ekonomisi tökezlerken, başta güneş enerjisi olmak üzere yenilenebilir enerjiye yapılan artan harcamalar gelişmekte olan teknolojiler adına yapılan büyük bir bahsin temelini oluşturuyor. Çin liderleri; güneş panelleri, elektrikli arabalar ve lityum pillerden oluşan yeni üçlü endüstrinin giyim, mobilya ve beyaz eşyadan oluşan eski üçlünün yerini aldığını söylüyor.
20 yıllık plan
Amaç Çin’in konut inşa sektöründeki sert düşüşün telafi edilmesine yardımcı olmak. Çin, Şi'nin yeni üretken güçler olarak tanımlamayı sevdiği güneş enerjisi gibi gelişmekte olan endüstrilerden yararlanarak on yıldan uzun bir süredir yavaşlayan ekonomisine yeniden enerji kazandırmayı umuyor. Güneş enerjisine verilen önem ise Çin’i enerji ithalatı konusunda daha az bağımlı bir hale getirmeyi planlayan 20 yıllık bir programın son halkası.
Çin’in güneş enerjisi ihracatı şimdiden tepkilere neden oldu. Amerika Birleşik Devletleri'nde Biden yönetimi, güneş panellerinin üretim maliyetinin büyük kısmını ve çok daha yüksek olan kurulum maliyetinin bir kısmını karşılayan sübvansiyonlar getirdi. Avrupa'daki alarm özellikle büyük. Yetkililer, bir düzine yıl önce Çin kendi güneş paneli üreten fabrikalarını sübvanse ederken Avrupa hükümetlerinin sübvansiyonları herhangi bir yerde üreten panelleri satın almak için sunmuş olmasından şikayetçi. Bu durum Çin'den yapılan tüketici alımlarında bir patlamaya yol açarak Avrupa'nın güneş enerjisi endüstrisine zarar verdi.
Avrupa, Çin ürünlerine kaldı
Bir iflas dalgası Avrupa endüstrisini silip geçerken kıtayı çoğunlukla Çin ürünlerine bıraktı. Avrupa’nın güneş enerjisi endüstrisinin kalıntıları şimdi silinip gitmekte. Solar paneller için ham madde üreticisi bir Avrupa firması olan Norwegian Crystal, geçen yaz iflasını ilan etti. Bir İsviçre şirketi olan Meyer Burger, 23 Şubat’ta Almanya'nın Freiburg kentindeki fabrikasında mart ayının ilk yarısında üretimi durduracağını ve Colorado ve Arizona'daki fabrikalarını tamamlamak için para toplamaya çalışacağını açıkladı.
Şirketin ABD'deki projeleri, Başkan Joe Biden'ın enflasyon azaltma yasası tarafından sağlanan yenilenebilir enerji üretim sübvansiyonlarından faydalanabilir. Çin'in maliyet avantajı oldukça yüksek. Avrupa Komisyonu'nun bir araştırma birimi ocak ayında yayınladığı bir raporda Çinli şirketlerin güneş panellerini watt başına 16 ila 18,9 cent maliyet ile üretebildiğini hesapladı. Buna karşılık Avrupalı şirketler watt başına 24,3 ila 30 cent arası, ABD'li şirketler ise yaklaşık 28 cent maliyet ile üretiyor.
Bu fark kısmen Çin’deki düşük maaşları yansıtmakta. Çin şehirleri de ayrıca güneş paneli fabrikaları için piyasa fiyatının çok küçük bir parçası karşılığında arazi sağladı. Devlet bankaları, güneş enerjisi şirketlerinin zarar etmesine ve bazılarının iflas etmesine rağmen düşük faiz oranlarıyla yüklü miktarda kredi verdi. Çinli şirketler de fabrikaları ucuza kurmak ve donatmak için yol buldular.
Düşük elektrik fiyatları büyük bir fark yaratıyor
Güneş panellerinin ham maddesi olan polisilikonu üretebilmek çok fazla miktarda enerji gerekiyor. Güneş panelleri genellikle en az 7 aylığına enerji üretmelidirler ki kendilerini üretmek için harcanan enerjiyi telafi edebilsinler. Kömür, Çin'in elektriğinin üçte ikisini düşük maliyetle sağlıyor. Ancak Çinli şirketler, kamu arazilerinin neredeyse bedava olduğu batı Çin çöllerinde güneş enerjisi tarlaları kurarak maliyetleri daha da düşürüyor. Şirketler daha sonra bu tarlalardan elde ettikleri elektriği daha fazla polisilikon üretmek için kullanıyor.
Buna karşın Avrupa'da özellikle Ukrayna savaşı sırasında Rusya'dan doğal gaz alımını durdurduktan sonra, elektrik oldukça pahalı bir hale geldi. Avrupa'da güneş enerjisi tarlaları için kullanılan araziler de pahalı. Güneybatı Amerika Birleşik Devletleri'nde çevresel kaygılar güneş enerjisi tarlalarının kurulumunu yavaşlatırken, imar sorunları yenilenebilir enerjinin iletimi için izinleri engelledi.
Çin’in kömür tüketimi kendisini dünyanın en büyük yıllık sera gazı salınımına sebep olan ülke yapıyor. Öte yandan, ülkenin güneş panellerini daha az pahalı yapma konusundaki öncü rolü gaz salınımındaki artışı yavaşlattı. Pekin Enerji Uzmanı ve Columbia Üniversitesi Küresel Enerji Politikaları Merkezi’nde yerleşik olmayan araştırmacı olan Kevin Tu’nun söylediğine göre Çinli üreticiler panellerin üretim maliyetini yüzde 95’den daha fazla indirmiş olmasaydı bu sayıda panel kurulumu göremezdik.
2018’den bu yana neredeyse dört katına çıktı
Polisiklon üretimi için elektrik yaratan bazı güneş enerjisi tarlaları Güneybatı Çin’in iki vilayetinde bulunuyor: Çingay ve Yünnan. Ama polisiklonun çoğu Kuzeybatı Çin’de bulunan Sincan bölgesinde üretiliyor. Amerika Birleşik Devletleri, Çin'in Uygurlar gibi ağırlıklı olarak Müslüman azınlıklara baskı uyguladığı Sincan'da zorla çalıştırılarak üretilen malzeme veya bileşenlerle yapılan ithalatı yasaklıyor.
Bu durum, Avrupa Birliği de benzer bir adım atmayı düşünmekteyken, Amerika Birleşik Devletleri'nin Çin'den bazı güneş paneli sevkiyatlarını engellemesine yol açtı. Çinli şirketler güneş paneli üretiminin ilk, yüksek değerli aşamalarını giderek daha fazla Çin'de gerçekleştirmeye ve ardından bileşenleri montaj amacıyla denizaşırı fabrikalara göndermeye başladı. Bu da sevkiyatların, Başkan Donald Trump tarafından birçok Çin ithalatına uygulanan gümrük vergileri gibi ticari bariyerlerden kaçınabilmesini sağlıyor. Çin'in en büyük güneş paneli üreticilerinden bazıları, enflasyon azaltma yasası kapsamında sunulan sübvansiyonlardan yararlanabilmek için ABD'de montaj tesisleri kuruyor.
Yasanın içinde ABD’nin on yıl önce Çin’den gelen düşük maliyetli ithalatlarla beraber çökmüş olan güneş paneli endüstrisini canlandırmak amacı ile verilecek kapsamlı sübvansiyonlar da bulunuyor. Fakat bir endüstriyi kendi kendine ayakta durabilecek şekilde en baştan inşa etmek zor olacak. Çin, dünyanın geri kalanının güneş panelleri yapmak için kullandığı ekipmanların ve plakalardan özel cama kadar güneş panellerinin her bileşeninin arzının neredeyse tamamını üretiyor.
Amerika’nın Oregon Eyaleti’nin Eugene şehri merkezli ve Çin’in güneş enerjisi şirketleri ile birlikte ABD’deki kurulum operasyonları için çalışan bir firma olan Grape Solar’ın CEO’su Ocean Yuan, "Bunu yapmak için teknik bilgi lazım ve hepsi Çin’de var" dedi. Bu teknik bilgi eskiden ABD’de bulunmaktaydı. 2010 gibi yakın bir zaman diliminde, Çinli güneş paneli üreticileri temelde ithal ekipmana güvenmekteydi ve herhangi bir şeyin bozulması durumunda uzun ve maliyetli gecikmelerle karşılaşmaktaydı. Çin endüstrisinde uzmanlaşmış, uzun süredir güneş enerjisi danışmanlığı yapan Frank Haugwitz’in söylediğine göre "Yedek parça ve mühendis bulmak günler ya da haftalar alıyordu.
2010 Yılında, Silikon Vadisi merkezli bir şirket olan Applied Materials, Çin’in batısında bulunan terracotta savaşçıları ile ünlü Şian şehrinde iki tane kapsamlı laboratuvar inşa etti. Her laboratuvar iki tane futbol sahası büyüklüğündeydi. Bu laboratuvarlar, robotların bulunduğu üretim bantlarında güneş panellerinin pratikte insan iş gücü kullanılmadan birleştirilebilmesi için son testlerin yapılması amacıyla tasarlanmıştı.
Fakat birkaç yıl içinler Çinli şirketler bunu kendilerinin nasıl yapabileceğini keşfettiler. Applied Materials güneş paneli kalıpları üretimini önemli ölçüde azalttı ve yarı iletkenler üreten benzer ekipmanlar üretmeye odaklandı.
© 2024 The New York Times Company
