Alexandra Stevenson / The New York Times
China Evergrande'in 2021'de nakdinin tükenip temerrüde düşmesinden aylar sonra, dünyanın dört bir yanındaki yatırımcılar, Çin hükümetinin eninde sonunda devreye girip onu kurtaracağına dair bahis oynayarak şirketin borç senetlerini topladı. Geçen hafta bu bahsin ne kadar yanlış olduğu ortaya çıktı. Belirsizlik içinde geçen iki yılın ve 300 milyar doların üzerinde borcun ardından Evergrande'in Hong Kong'daki bir yargıç tarafından tasfiye edilmesine karar verildi. Bu karar avukatların Evergrande'e ait satılabilecek her şeyi bulma ve ele geçirme yarışını başlatacak.
Anlaşma yapmak için zaman istediler
Hong Kong Yüksek Mahkeme binasının 12. katındaki küçük bir mahkeme salonunda, Evergrande'in avukatları son dakikada bir anlaşma için bastırdı. Tasfiyenin Evergrande'in işlerine zarar vereceğini ve alacaklıların paralarını geri almalarına yardımcı olmayacağını savundular. Evergrande'in alacaklılarıyla bir anlaşma yapmaya çalışmak için daha fazla zaman istediler.
Ancak 40 dakika süren tartışmaların ardından, davaya başkanlık eden hakim Linda Chan, şirketin 1,5 yıldır mahkemeye somut bir teklif getirememesini gerekçe göstererek Evergrande'e faaliyetlerini sonlandırmasını söyleyen bir emir yayınlama kararı verdi. Chan, "Mahkemenin artık yeter diyeceği bir durum olduğunu düşünüyorum" dedi.
Piyasalarda yankı bulması muhtemel
Karar, iki yıldır borçlarını ödeyemeyen veya normal bir şekilde çalışamayan ancak hala faaliyette olan Evergrande'in, yüzlerce şehre yayılan projeleri ve elektrikli araç şirketi gibi alakasız işletmeleri olan devasa bir işletmeyi tasfiye etmek için uzun bir dönemle karşı karşıya kalacağı anlamına geliyor.
Karar, şirketin Hong Kong'da halka açık hisselerinde şok dalgaları yaratarak hisse senedi fiyatının yüzde 20'den fazla düşmesine neden oldu. Mahkeme kararının Çin'in kuşatılmış emlak sektöründe ve Çin ekonomisi konusunda zaten ürkek olan finans piyasalarında yankı bulması muhtemel. Evergrande'in genişleyen imparatorluğunda hala değeri olan pek bir şey kalmadı. Değerli olan varlıklar da Çin'de emlak siyasetle iç içe geçtiği için sınırların dışında kalabilir.
Evergrande ve diğer müteahhit şirketleri çok sayıda inşaat yaptı, aşırı vaatlerde bulundu, tamamlanmamış daireler için para aldı ve yüz binlerce müşteriyi dairelerini beklemek zorunda bıraktı. Bu şirketlerden düzinelercesi temerrüde düşerek hükümeti çılgınca daireleri bitirmeye zorlamaya çalışırken, müteahhitleri ve inşaatçıları yıllardır ödeme alamadıkları için zor durumda kaldı.
"Çin'e yapılacak yatırımlar üzerinde etkileri olacak"
Evergrande'in çözülme sürecinde bundan sonra olacaklar, yabancı yatırımcıların Çin'in kendilerine adil davranacağına dair uzun süredir sahip oldukları inancı test edecek. Sonuç, Çin'e yönelik küresel güven zaten sarsılmışken Çin piyasalarına para akışını teşvik edebilir ya da daha da azaltabilir. Hukuk firması Freshfields Bruckhaus Deringer'in ortağı ve yeniden yapılandırma uzmanı Dan Anderson, "İnsanlar alacaklı haklarına saygı gösterilip gösterilmediğini yakından izleyecekler. Bu haklara saygı gösterilip gösterilmemesinin Çin'e yapılacak yatırımlar üzerinde uzun vadeli etkileri olacaktır" ifadelerini kullandı.
Çin'in yabancı yatırımcılara yakın tarihinde hiç olmadığı kadar ihtiyacı var. Yıllardır yabancı yatırımlar için bir giriş noktası olan Çin anakarası ve Hong Kong'daki finansal piyasalar öyle bir darbe aldı ki yetkililer güveni desteklemek için borsa kurtarma fonu gibi politika önlemleri bulmaya çalışıyor. Pazar günü, yatırımcıların bir hisse senedine karşı bahis oynamasına izin veren bir uygulama olan açığa satışı durdurmak için harekete geçtiler.
Çin'in konut piyasası, kısmen Pekin'in ekonomik büyümeyi inşaat ve yatırıma yönlendirmek istemesi nedeniyle, yükselme günlerine dönme konusunda çok az işaret gösteriyor. Çin'den büyük miktarda yabancı para çıkışına yol açan Amerika Birleşik Devletleri ve Çin arasındaki artan diplomatik gerilim de bu duruma yardımcı olmuyor. Yatırımcılar Evergrande davasının çözümüne bakarak Çin'in, sadece emlak sektöründe düzinelerce bulunan, batık şirketleriyle ilgili anlaşmazlıkları nasıl ele alacağını görmek istiyor.
Çin mahkemesi kararı tanıyacak mı?
Özellikle de tasfiyeyi yürütmekle görevlendirilen kişilerin Çin anakarasındaki bir mahkeme tarafından tanınıp tanınmayacağını görmek isteyeceklerdir ki bu tarihsel olarak daha önce gerçekleşmedi. Hong Kong ve Pekin arasında 2021 yılında imzalanan karşılıklı bir anlaşma uyarınca, bir Çin anakara mahkemesi, alacaklıların Evergrande'in Çin'deki varlıklarının kontrolünü ele geçirmelerine izin vermek için Hong Kong mahkemesi tarafından atanan tasfiye memurunu tanıyacaktı. Ancak şimdiye kadar yerel Çin mahkemelerine yapılan bu tür beş talepten yalnızca biri kabul edildi.
Pazartesi günkü karar, alacaklılar ve diğer tarafların şirkete alacaklılarla ne kadar ödeme yapılabileceği konusunda anlaşmaya varması için daha fazla zaman tanımak üzere erteleme kararı almaları nedeniyle yaklaşık iki yıl boyunca birçok kez ertelenmişti. Geçen yaza kadar Evergrande'in yönetim ekibi ve Hong Kong'da şirkete ABD doları cinsinden borç vermiş olan bazı offshore alacaklıları bir anlaşmaya yaklaşıyor gibi görünüyordu. Görüşmeler Eylül ayında birkaç üst düzey yöneticinin tutuklanması ve nihayetinde kurucu ve yönetim kurulu başkanı Hui Ka Yan'ın polis tarafından gözaltına alınmasıyla yavaşladı. Anderson, mahkemenin pazartesi günü aldığı kararın adeta büyük bir patlama olduğunu ve tasfiye memurları malvarlıklarının peşine düştükçe sıkıntıya yol açacağını söyledi.
Pazartesi günü mahkeme salonu dışında gazetecilere konuşan ana alacaklı grubunu temsil eden bir avukat, Chan'ın kararına şaşırmadıklarını söyledi. Alacaklılara danışmanlık yapan Kirkland & Ellis'in ortaklarından Fergus Saurin, "Tüm süreç boyunca şirketle bir anlaşmaya varmak için hazır, istekli ve muktedirdik. Ancak tartışmalar hiçbir yere varmadı ve bu koşullar altında, şirket tasfiye edildiği için sadece kendini suçlayabilir" diye konuştu.
© 2024 The New York Times Company
