Disney'in tema parkları, on yıl önce 2,2 milyar dolar olan kârını bu yıl 10 milyar dolara çıkaracak. Özellikle de birkaç yıl önce pandeminin yarattığı yıkım düşünüldüğünde, 68 yıllık bir işletme için hiç de fena değil. Geçtiğimiz ay Disney'in CEO'su Robert Iger, kazançlarla ilgili bir konferans görüşmesinde parklar bölümünü önemli bir büyüme alanı olarak gösterdiğinde Wall Street'in kaşları çatıldı.
Kaliforniya'daki Disneyland uzun zamandır, genişlemek için çok az yeri olan, maksimum kapasiteye sahip olarak görülüyordu. Florida yakınlarındaki Walt Disney World, Iger'in şirketin Florida valisi Ron DeSantis ile olan yasal savaşının önümüzdeki on yıl içinde tesiste planlanan 17 milyar dolarlık genişlemeyi tehlikeye atabileceğini söylemesi nedeniyle bir soru işareti haline geldi. Disney'in denizaşırı parkları, telif hakkı aldığı ancak sahibi olmadığı Tokyo Disney Resort dışında bazen kâra geçmekte zorlandı.
On yılda harcadığının iki katı
Salı günü Disney devasa olarak tanımlanabilecek fırsatın daha net bir resmini sundu: Şirket bir güvenlik dosyasında önümüzdeki on yıl içinde yurtiçi ve yurtdışı parklarını genişletmek ve Disney Cruise Line'ı inşa etmeye devam etmek için yaklaşık 60 milyar dolar harcamayı planladığını açıkladı. Bu miktar, Disney'in son on yılda parklar ve kruvaziyer hattı için harcadığının iki katı ki bu da yatırımların büyük ölçüde arttığı bir dönem.
60 milyar dolarla neler yapabilir?
Geçtiğimiz on yıl içinde Disney, Şanghay Disney Resort'u açtı, kruvaziyer hattı kapasitesini iki katından fazla artırdı ve yerel parklarına Star Wars, Guardians of the Galaxy, Tron, Spider-Man, Avatar ve Toy Story gibi fikri mülklere dayalı gezinti alanları ekledi. Disney ayrıca Paris ve Hong Kong parklarına da para akıttı ve Frozen ile diğer Disney filmleriyle bağlantılı temalı genişletmelerin yakında açılması planlanıyor. Disney filosunu sekiz gemiye çıkaracak üç okyanus gemisi daha yolda ve Disney bir Bahama adasında yeni bir limanı tamamlamak üzere. Disney'in zaten bir özel ada limanı var.
Eğer 30 milyar dolar bunları satın alabiliyorsa, 60 milyar doların neler getirebileceğini bir düşünün. Iger bir e-postada, "Parklarda insanların düşündüğünden çok daha az sınır var" dedi. "Halihazırda taahhüt ettiklerimizin ötesinde bir şey yapmazsak, büyüme yörüngesi çok zorlayıcı olacak" diyen Iger duyurusu yapılmış ancak henüz faaliyete geçmemiş cazibe merkezlerine ve gemilere atıfta bulundu. Yatırımı önemli ölçüde artıracaklarını vurgulayan Iger, "Daha büyük inşa ederek, hırslı olarak, kaliteyi ve yüksek standartları koruyarak ve en popüler kimliğimizi kullanacağız" ifadelerini kullandı.
Hisseleri düştü
Disney hisseleri salı günü haber üzerine yüzde 3 düşerek yaklaşık 82 dolara geriledi. Analistler, bazı yatırımcıların, geleneksel olarak önemli bir nakit kaynağı olan televizyonun dijital platformlar tarafından baltalandığı bir dönemde şirketin serbest nakit akışı yaratma kabiliyeti konusunda endişelendiğini söyledi.
Disney'in halihazırda büyük ölçüde pandemi nedeniyle yüklü miktarda borcu bulunuyor. Şirket, nakdini korumak için 2020 yılında altı aylık hissedar temettüsünü askıya aldı ancak bu yılın sonlarına doğru temettü ödemelerine yeniden başlaması bekleniyor. Salı günü öğleden sonra bir blog yazısında Iger, "Şirketin finansal temelleri, kârlılık açısından büyümeye devam etme ihtiyacı, yatırılan sermayenin getirisini artırmak için akıllıca yatırım yapma ihtiyacı ve çeşitli nedenlerle bir bilançoyu koruma ihtiyacı konusunda son derece dikkatliyiz" dedi.
Gişede hayal kırıklığı
Disney, neredeyse tüm bölümlerinde yaşanan sorunların ardından yatırımlarını genişletiyor. ESPN de dahil olmak üzere kablolu televizyon, reklamların zayıflığı ve artan spor programlama maliyetlerinin bir sonucu olarak eski halinin bir gölgesi haline geldi. Disney, Indiana Jones and the Dial of Destiny ve Haunted Mansion gibi filmlerin beklenenden daha az bilet satmasıyla gişede hayal kırıklığı yaratan bir yaz geçirdi. Şirketin Disney+ platformu para kaybetmeye devam ediyor. Iger 2024 sonbaharında kârlı olacağını söyledi, ancak bazı yatırımcılar buna şüpheyle yaklaşıyor.
Fiyatlar yüzde 42 arttı
Buna karşılık, Disney'in parkları ve gemi seyahati işi parlak bir nokta oldu ve birçok yönden tüm şirketi destekledi. En son çeyrekte Disney parkları bir önceki yıla göre yüzde 11 artışla 2,4 milyar dolar işletme geliri elde etti. Disney Medya ve Eğlence Dağıtımı ise yüzde 18'lik bir düşüşle 1,1 milyar dolar işletme kârı elde etti. Disney parklarında misafir başına yapılan harcama, kısmen bilet, yiyecek, ticari ürün ve otel odası fiyatlarındaki artış nedeniyle 2019'dan bu yana yüzde 42 arttı.
Yine de tema parklarına yapılan yatırımların artması riskleri de beraberinde getiriyor. Bu, Disney'in kontrolü dışındaki faktörlere karşı her zaman hassas olacak bir iş: Ekonomideki dalgalanmalar, benzin fiyatları, kasırgalar, depremler, ABD ile Çin arasındaki gerginlik. Disney güvenliği büyük ölçüde artırdı, gizli korumalar görevlendirdi ve metal dedektörleri yerleştirdi, ancak geçen yıl tahminen 121 milyon ziyaretçi çeken bu kalabalık alanlar şiddet içeren bir olay meydana gelirse hayalet kasabalara dönüşebilir.
"Ne zaman kriz yaşansa hızlı şekilde toparlanmayı başardık"
Disney Parkları, Deneyimleri ve Ürünleri Başkanı Josh D'Amaro, bu tür risklere odaklanan insanların tema parkı hayranlarının dayanıklılığını göz ardı ettiğini söyledi. Pandemi sırasında Disney parkları yeniden açıldığında müşterilerin akın akın geri geldiğini belirtti. D'Amaro, "Ne zaman bir kriz ya da endişe anı yaşansa, herkesin beklediğinden daha hızlı bir şekilde toparlanmayı başardık" dedi. D'Amaro, şirketin 60 milyar doları nasıl harcamayı planladığını belirtmekten kaçındı. Ancak Coco, Zootopia, Encanto ve diğerleri gibi Disney filmlerinin henüz şirketin parklarına anlamlı bir şekilde dahil edilmediğini belirterek ipuçları verdi.
D'Amaro, Disney'in mevcut tema parkı tesislerinde gelişmemiş bin dönüm araziye sahip olduğunu belirtti. Karşılaştırma yapmak için, bunun yedi Disneyland büyüklüğünde olduğunu söyledi. En büyük fırsat alanlarından birinin 1955 yılında açılan orijinal Disneyland olduğunu ekledi. Şirket, Anaheim kentini 1990'larda kabul edilen ve otellerin, otoparkların ve atraksiyonların inşa edilebileceği yerleri sınırlayan bir planı değiştirmeye ikna edebilirse, Disney, Disneyland'ın bitişiğindeki araziyi yeniden geliştirerek kapasiteyi büyük ölçüde artırmayı planlıyor. Disney ayrıca parkın güneyindeki bir park alanını temalı bir alışveriş, yemek ve otel bölgesine dönüştürmeyi planlıyor.
Disney geçen hafta proje için 17 bin sayfalık bir çevresel etki çalışması yayınladı. Anaheim Belediye Meclisi'nin değişiklikleri 2024 yılı ortalarında ya da sonlarında oylaması bekleniyor. Disney'in Florida'ya ne kadar yatırım yapacağı, şirketin Disney World'ün büyüme planı üzerinde kontrol sahibi olmak için DeSantis ve müttefikleriyle mücadele ettiği mahkemelere bağlı olabilir. Disney'in Florida'daki bir eğitim yasasını eleştirmesine kızan DeSantis, Nisan ayında şirketin uzun süredir sahip olduğu 25 bin dönümlük tatil köyünü bir ilçeymiş gibi kendi kendine yönetme yetkisini sona erdirdi. Ancak Disney, önceki sözleşmelerin gelişmeyi kontrol etme kabiliyetini koruduğunu savunuyor.
Disney şu anda yeni ülkelerde ya da şehirlerde parklar inşa etmeyi planlamıyor. Şirket daha ziyade gemileri için yeni limanlar geliştirmeye odaklanacak. 2025 yılından itibaren, 6 binden fazla konuk kapasiteli ve Disney filosunun şimdiye kadarki en büyük yolcu gemisi olan yeni bir yolcu gemisi Singapur'da konuşlandırılacak. Disney'in gemileri, Frozen, Star Wars ve Marvel's Avengers gibi serilerden karakterler ve sanat eserlerinin restoranlara ve eğlence alanlarına dahil edilmesiyle giderek daha temalı hale geldi. D'Amaro, yakın zamanda kapasitesinin yüzde 98'ine kadar dolan Disney Cruise Line için "Dünyanın yeni bir bölgesine bir tema parkı getirmek gibi bir şey" dedi.
© 2023 The New York Times Company
