New York Times yazdı: İran ülkede istikrar olduğunu göstermeye çalışıyor

Farnaz Fassihi, Vivian Yee ve Leily Nikounazar / The New York Times

İran pazartesi günü, bir helikopter kazasında her iki yetkilisinin de hayatını kaybetmesinden bir gün sonra hızlı bir şekilde cumhurbaşkanı ve dışişleri bakanı atayarak bir düzen ve kontrol duygusu yansıtmaya çalıştı. Lider değişikliği, Orta Doğu'da gerilimin arttığı ve İran'da pek çok kişinin on yıllardır süren baskıcı yönetime son verilmesi çağrısında bulunduğu bir dönemde gerçekleşti.

İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, helikopterlerinin İran'ın Jolfa kenti yakınlarındaki dağlık bir alana düşmesi sonucu hayatını kaybeden 63 yaşındaki Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve 60 yaşındaki Dışişleri Bakanı Hüseyin Emirabdollahian için beş gün yas ilan etti. Adamlar ortak bir baraj projesinin açılışını yaptıktan sonra İran'ın Azerbaycan sınırından dönüyorlardı. İran silahlı kuvvetleri, devlet medyasının teknik bir arızaya bağladığı kazayı araştırmak üzere bir komite oluşturduklarını açıkladı.

Ülkenin İslam Devrimi sırasında yetişen sertlik yanlısı bir din adamı olan Reisi, 2019'da yargı başkanı ve 2022'de cumhurbaşkanı olarak protestoculara yönelik ölümcül bir baskıyı denetledi. Kendisi 85 yaşındaki Hamaney'in olası halefi olarak görülüyordu. Pazartesi günü Hamaney, İran'ın ilk cumhurbaşkanı yardımcısı Muhammed Mokhber'i cumhurbaşkanı vekili olarak atadı ve Mokhber'in 50 gün içinde yeni cumhurbaşkanı için seçimler düzenleyeceğini duyurdu. Muhafazakâr bir siyasetçi olan Mokhber'in Hamaney'le yakından bağlantılı büyük iş holdinglerinde uzun bir geçmişi var.

"Hamaney lider olarak kalacak"

Devlet haber ajansı IRNA'nın haberine göre İran Bakanlar Kurulu, Dışişleri Bakan Yardımcısı Ali Bagheri Kani'yi bakanlığın yöneticisi olarak atadı. Bagheri Kani İran'ın baş nükleer müzakerecisi olarak görev yapmış ve geçen yıl hapisteki bazı İranlılara karşılık hapisteki Amerikalıların serbest bırakılmasını ve İran'ın yaklaşık 6 milyar dolarlık fonuna nihai erişimi sağlayan anlaşmada yer almıştı.

Hamaney cenaze törenine ilişkin yaptığı açıklamada "Reisi yorulmak bilmiyordu. Bu çok üzücü olayda İran halkı değerli ve sadık bir kamu görevlisini kaybetti" dedi. İran'daki analistler, bir sonraki cumhurbaşkanı olarak kimin seçilebileceği konusunda spekülasyonlar olsa da, ülkenin ya da hükümetin genel istikrarı konusunda çok az soru olduğunu söyledi. Hamaney'in önemli devlet politikaları üzerinde yetkiye sahip en üst düzey lider olarak kalacağına dikkat çektiler.