New York Times yazdı: İsmail Haniye hakkında neler biliniyor?

Ephrat Livni / The New York Times

İsmail Haniye son yirmi yıldır Hamas'ın en kıdemli liderlerinden biriydi ve son yıllarda grubun siyasi operasyonlarını Katar'daki sürgünden yönetiyordu. Salı günü Haniye, İran'ın Gazze Şeridi'ndeki Hamas, Lübnan'daki Hizbullah ve Yemen'deki Husileri de içeren direniş ekseninin diğer üst düzey üyeleriyle birlikte İran'ın yeni seçilen cumhurbaşkanının yemin törenine katılmak üzere İran'daydı. Hamas'ın siyasi lideri olarak, İsrail ile durmuş olan ateşkes anlaşması müzakereleri de dahil olmak üzere, grubun yüksek riskli müzakerelerinin ve diplomasisinin merkezinde yer aldı. İşte Haniye'ye dair bilinenler:

Hamas'ın Gazze'deki lideri

Haniye 2006 yılında Gazze'deki Hamas'ın lideri olarak seçildi. O yıl kısa bir süre Filistinli gruplar arasında silahlı çatışmaları da içeren gerilim dolu ayların ardından feshedilen Filistin birlik hükümetinin başbakanı olarak görev yaptı. Hamas'ın Filistinliler arasında ve uluslararası alanda nüfuz kazanmak için kamuoyundaki imajını yumuşatmaya çalıştığı bir dönemde, 2017 yılında Hamas'ın siyasi bürosunun başına getirildi. Haniye son yıllarda Hamas'ı Katar ve Türkiye'den yönetiyordu. İsrail ile Hamas arasında Mısır, Katar ve ABD'nin arabuluculuğunda devam eden ve Hamas'ın İsrail'e düzenlediği saldırıda ele geçirilen rehineler karşılığında Gazze'deki savaşı sona erdirmeyi amaçlayan görüşmelerde müzakereciler arasında yer aldı.

İktidara yükseliş

Haniye 1962'de Gazze'nin kuzeyindeki Şati mülteci kampında, 1948'de şimdiki İsrail'in Aşkelon kentindeki evlerinden sürülen Filistinli bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Birleşmiş Milletler'in Filistinlilere yönelik ana kuruluşu olan UNRWA'ya bağlı okullarda okudu ve Gazze İslam Üniversitesi'nde Arap edebiyatı eğitimi aldı. İsrail ordusu tarafından tutuklandı ve 1980'lerde ve 1990'larda İsrail hapishanelerinde çeşitli cezalar aldı.

Gazze'de iktidara gelmesinde, özel sekreterliğini yaptığı akıl hocası, Hamas'ın ruhani lideri ve kurucularından Şeyh Yasin'in yardımı oldu. İkili 2003 yılında İsrail'in bir suikast girişiminin hedefi oldu; ertesi yıl Yasin, İsrail ordusu tarafından öldürüldü. Haniye o sırada Gazze'deki Şifa Hastanesi önünde toplanan kalabalığa “Ağlamak zorunda değilsiniz. Kararlı olmalısınız ve intikam için hazır olmalısınız" dedi.

Uluslararası Ceza Mahkemesi tarafından aranıyor

Mayıs ayında Uluslararası Ceza Mahkemesi savcısı Haniye için tutuklama emri çıkaracağını açıkladı. Savcı, Haniye ve diğer Hamas liderlerini 7 Ekim'de İsrail'e düzenlenen saldırıyla bağlantılı olarak cinayet, rehin alma, tecavüz ve gözaltında cinsel saldırı gibi savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar işlemekle itham etti. Haziran ayında Hamas, Haniye'nin kız kardeşi ve ailesinin İsrail ordusu tarafından Gazze'deki Haniye ailesinin evine düzenlenen bir saldırıda öldürüldüğünü söylemiş ancak ordu bu iddiayı doğrulamamıştı. Nisan ayında Haniye'nin 13 oğlundan üçü Gazze'deki bir başka askeri operasyonda İsrail güçleri tarafından öldürülmüştü. Haniye'nin hep kendisini kayıplar karşısında meydan okuyan biri olarak gösterdi. Hamas lideri oğullarının ardından, “Fedakarlıklar ne olursa olsun pes etmeyeceğiz” demiş ve savaşta onlarca aile üyesini kaybettiğini belirtmişti.