Aryn Baker / The New York Times
İsrail'in hafta başında başlattığı kara harekâtının ardından çarşamba günü İsrail ve Hizbullah birlikleri güney Lübnan'da yakın mesafeden çatıştı. İsrail, Lübnan'daki çatışmaların ilk bir buçuk gününde sekiz askerinin öldüğünü ve bu sayının ordunun Gazze Şeridi'nde Hamas'a karşı yürüttüğü savaşta verdiği günlük kayıplara kıyasla oldukça yüksek olduğunu söyledi. İsrail, işgalin amacının Hizbullah'ın kuzey İsrail'e yönelik roket saldırılarını durdurmak ve böylece vatandaşların yaklaşık bir yıl süren sınır ötesi saldırıların ardından evlerine dönebilmelerini sağlamak olduğunu ifade etti.
İşte İsrail ve Hizbullah'ın güçlerine ve geçmişlerine bir bakış:
Neden savaşıyorlar?
İsrail ve Hizbullah'ın 1980'lere uzanan uzun bir çatışma geçmişi var. En son çatışmalar, İsrail'de tahminen bin 200 kişinin ölümüne neden olan ve Gazze Şeridi'nde yıkıcı bir savaş başlatan Hamas liderliğindeki 7 Ekim saldırılarının ardından başladı. 7 Ekim'den bir gün sonra Hizbullah'ın askeri kanadı, müttefiki Hamas'la dayanışma içinde Lübnan'daki üssünden İsrail'in kuzeyine füze ve roket atmaya başladı. İsrail ve Hizbullah o tarihten bu yana sınır boyunca karşılıklı ateş açarak savaşçıları ve sivilleri öldürdü, evleri yıktı ve tarım arazilerini ateşe verdi.
Her iki taraf da daha geniş çaplı bir savaştan kaçınmak için karşılıklı atışmalarını yumuşatmaya çalıştı. Ancak bu yaklaşım temmuz ayında Lübnan'dan atılan bir roketin İsrail kontrolündeki bir kasabada 12 çocuğu öldürmesinin ardından bozuldu. İsrail, Beyrut'un güney banliyölerinde üst düzey bir Hizbullah komutanını öldüren bir hava saldırısıyla misilleme yaptı. Eylül ayında İsrail, Hizbullah'ın bubi tuzaklı çağrı cihazlarını ve telsizlerini patlatarak sürpriz saldırılar düzenledi. Günler sonra ise modern savaşın en yoğun hava saldırılarından birini gerçekleştirerek Lübnan'da Hizbullah'ın hakim olduğu bölgeleri bombaladı ve örgütün uzun süredir liderliğini yapan Hasan Nasrallah'ı öldürdü.
İsrail, amacının Hizbullah'ın saldırıları nedeniyle tahliye edilen 60 bin İsraillinin kuzey İsrail'deki evlerine dönmelerini sağlamak olduğunu söyledi. Bazı İsrailliler, İsrail ve Hizbullah güçlerini birbirinden uzak tutacak bir tampon bölge olarak sınır boyunca askerden arındırılmış bir bölge talep ediyor. Böyle bir bölge 2006 yılında Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararının bir parçası olarak hazırlanmıştı ancak her iki taraf da bunu ihlal etmekle suçlandı. Hizbullah, İsrail Gazze'de bir ateşkes anlaşmasına varana kadar sınır ötesine roket ve insansız hava aracı ateşlemeyi durdurmayacağını söyledi.
İsrail ordusu ne kadar güçlü?
CIA World Factbook'a göre İsrail'in 2023 yılında yaklaşık 170 bin aktif görev personeli vardı. Hem erkek hem de kadın Yahudi İsraillilerin çoğu için zorunlu askerlik hizmeti olan ülke, 7 Ekim saldırılarının ardından yaklaşık 360 bin yedek asker çağırdı.
Pek çok ülke gibi İsrail de stoklarındaki silahlar konusunda oldukça ketum davranıyor, ancak uzmanlar bu silahların büyük olasılıkla düşmanlarından daha uzun ömürlü olabileceğini söylüyor. İsrail Gazze'de savaş başladığından beri hava saldırılarını yoğun bir şekilde sürdürüyor ve rutin olarak 2 bin kiloluk bombalar kullanıyor. Benzer silahları 27 Eylül'de Beyrut'un dış mahallelerinde Hizbullah liderinin öldürüldüğü saldırıda da kullandı. İsrail, gelen saldırıların çoğunu engellemek için Demir Kubbe ve Arrow 3 olmak üzere iki ana hava savunmasına güveniyor.
İsrailli şirketler 2023 yılında o kadar çok silah üretti ki, ordusu Gazze'de yoğun bir savaş verirken bile yabancı ordulara rekor düzeyde 13 milyar dolarlık silah ihraç edebildi. İsrail ayrıca Amerika Birleşik Devletleri'nden de büyük miktarda silah alıyor. Silah transferlerini takip eden Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü, Pentagon ve Amerikan silah şirketlerinin 2009'dan bu yana İsrail'e en az 29 bin 100 güdümlü bomba, topçu roketi ve çeşitli füzeler teslim ettiğini tahmin ediyor.
Hizbullah'ın ordusu ne kadar güçlü?
Uzmanlara göre Hizbullah'ın askeri kanadının, düşük seviyeli gerillalar, deneyimli komutanlar ve roketler, füzeler ve insansız hava araçlarına odaklanmış teknisyenlerden oluşan ekipler de dahil olmak üzere tahmini 50 bin üyesi var. Hizbullah bunun iki katı kadar üyesi olduğunu iddia ediyor. Grubun bazı üst düzey liderleri onlarca yıldır grupla birlikte ve savaşçılarının çoğu Suriye iç savaşı sırasında ve Suriye ve Irak'ta IŞİD'e karşı mücadelede savaş alanı deneyimi kazandı. Bazıları Hizbullah'ın hamisi İran'dan eğitim aldı. Analistler Hizbullah'ın güdümlü balistik füzeler, kısa ve orta menzilli güdümsüz balistik füzeler ve kısa ve uzun menzilli güdümsüz roketler de dâhil olmak üzere 100 bin ila 200 bin roket ve füze stokladığını tahmin ediyor. Ancak Hizbullah'ın önemli bir hava savunma kabiliyeti yok, bu yüzden İsrail hava saldırıları son birkaç haftadır bu kadar etkili oldu.
Hizbullah'ın İran'la yakın ilişkisi ona ikmal için bir boru hattı sağlayabilir. Uzmanlar, örgütün ayrıca Suriye'den ve dolaylı olarak Rusya'dan ve karaborsadan silah ve diğer teknolojileri edindiğini söylüyor. Amerikalı ve Batılı yetkililere göre İsrail eylül ayında düzenlediği bir baskınla Suriye'de Hizbullah'a ait bir füze üretim tesisini imha etti. Mevcut çatışmada Hizbullah şimdiye kadar en gelişmiş silahlarını kullanmadı ve eylül ayında Tel Aviv'i hedef alan bir saldırı gibi sadece birkaç uzun menzilli saldırı düzenledi.
Savaşlarının tarihçesi
1980'ler: Hizbullah, 1982 yılında ülkenin iç savaşı sırasında başlayan İsrail'in güney Lübnan'ı işgaline karşı savaşmak için İran'ın yardımıyla kuruldu. Hizbullah İsrail askerlerine yönelik bir dizi gerilla saldırısı düzenledi.
2000: İsrail güney Lübnan'dan tek taraflı olarak çekildi. Hizbullah'a işgalci gücü kovduğu Orta Doğu'daki itibarını güçlendirdi.
2006: Grubun bir İsrail sınır devriyesini pusuya düşürerek üç askeri öldürmesi ve ikisini esir almasının ardından İsrail ve Hizbullah arasında yeni bir savaş başladı. Buna karşılık İsrail, Hizbullah mevzilerine ve Lübnan altyapısına kapsamlı hava saldırıları başlattı ve kara birlikleriyle işgal etti. Hizbullah bir kez daha İsraillilere karşı gerilla taktikleriyle, tüneller, pusular ve tanksavar füzeleri kullanarak savaştı.
Lübnan'ın bazı bölgelerini harap eden 34 günlük savaşın ardından, BM tarafından müzakere edilen ateşkes yürürlüğe girdi. Bir BM kararı her iki tarafa da sınır boyunca bir tampon bölgeden geri çekilme çağrısında bulundu ancak bu hiçbir zaman tam olarak yürürlüğe girmedi.
2006 sonrası: 2006'daki savaştan sonraki yıllarda Hizbullah silahlanmasını arttırdı. Geçen yıl, patlayan insansız hava araçları, tanksavar füzeleri ve kısa menzilli roketler kullanarak İsrail'in kuzeyine binden fazla saldırı düzenledi.
© 2024 The New York Times Company
