Patrick Kingsley ve Ronen Bergman / The New York Times
Yedi üst düzey subay ve üç İsrailli yetkiliye göre, İsrail birlikleri Gazze Şeridi sınırına yığılmış durumda ve harekete geçmeye hazır olarak tanımlanıyor ancak İsrail'in siyasi ve askeri liderleri nasıl, ne zaman ve hatta işgal edilip edilmeyeceği konusunda bölündüler. Yetkililer, gecikmenin kısmen Hamas ve diğer silahlı Filistinli grupların yaklaşık üç hafta önce İsrail'e düzenledikleri baskınlarda ele geçirdikleri 200'den fazla rehineden bazılarının serbest bırakılmasını sağlamak için müzakerecilere daha fazla zaman tanımayı amaçladığını söylüyor.
Şehir savaşı endişesi
Ancak sivillere yönelik acımasız katliamları nedeniyle Hamas'a misilleme yapma sözü veren İsrailli liderler, ordunun cuma günü harekete geçebilecek olmasına rağmen, bunun nasıl yapılacağı konusunda henüz anlaşamadı. Bazıları bir işgalin İsrail ordusunu Gazze'de içinden çıkılmaz bir şehir savaşının içine çekeceğinden endişe ediyor. Diğerleri ise Hamas'ın müttefiki olan Hizbullah'ın İsrail şehirlerine uzun menzilli füzeler atmasıyla daha geniş çaplı bir çatışmadan korkuyor.
"Farklı görüşlere sahip bir kabine var"
Ayrıca işgalin tek bir büyük operasyonla mı yoksa bir dizi küçük operasyonla mı yapılacağı konusunda da tartışmalar var. Bir de İsrail'in Gazze'yi ele geçirmesi halinde burayı kimin yöneteceğine dair sorular var. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun sağcı partisi Likud'un kıdemli milletvekillerinden Danny Danon, "Farklı görüşlere sahip bir kabine var" dedi. İsrail parlamentosunda dışişleri ve savunma komitesi üyesi olan Danon, "Bazıları başlamamız gerektiğini söyleyebilir, o zaman bir sonraki aşamayı düşünebiliriz. Ama biz liderlik olarak, devlet adamları olarak hedefleri belirlemeliyiz ve hedefler çok net olmalı. Muğlak olmamalı" ifadelerini kullandı.
Gazze'den gelen teröristlerin İsrail'in güneyinde bir bölgeyi ele geçirerek yaklaşık bin 400 kişiyi öldürmesi, 20'den fazla köy ve ordu üssünü kısa süreliğine ele geçirmesi ve Orta Doğu'nun en güçlü ordusunu alt etmesinden bu yana İsrail'i bir kargaşa sardı. Saldırının yarattığı şok İsraillilerin yenilmezlik duygusunu sarstı ve ülkelerinin en iyi nasıl karşılık vermesi gerektiği konusunda şüphe ve tartışmalara yol açtı.
Hemen ardından hükümet yaklaşık 360 bin yedek askeri göreve çağırdı ve bunların çoğunu Gazze sınırına konuşlandırdı. Üst düzey yetkililer kısa bir süre sonra Hamas'ın Gazze'deki iktidardan uzaklaştırılmasından söz etmeye başladılar ve bu da yakın zamanda bir kara operasyonu düzenleneceği beklentilerini arttırdı. Ancak Netanyahu hükümeti henüz harekete geçmedi ancak ordu sınıra birkaç kısa saldırı düzenlediğini ve önümüzdeki günlerde daha da fazlasını yapacağını söylüyor.
Hedefe nasıl ulaşılacak?
Amerika Birleşik Devletleri, müttefikine tam destek sözü verse de İsrail'i kara harekatına girişmemesi konusunda uyardı ancak gecikmede iç meseleler de rol oynadı. Rehinelerin ötesinde, operasyonun maliyeti konusunda endişeler ve Hamas'ı yok etmenin tam olarak ne anlama geleceği konusunda belirsizlik var. Operasyonun askeri hedeflerinin ne olduğu sorulduğunda bir İsrail ordu sözcüsü amacın "Hamas'ı dağıtmak" olduğunu söyledi. Ordu bu hedefe ulaştığını nasıl anlayacak? Sözcü Yarbay Richard Hecht saldırıdan bir hafta sonra düzenlenen basın brifinginde "Bu büyük bir soru ve şu anda buna cevap verebilecek durumda olduğumu sanmıyorum" dedi.
İsrailli bir yetkili, üç üst düzey askeri yetkili ve görüşmelere aşina üst düzey bir yabancı diplomata göre, acil endişe rehinelerin akıbeti ve en azından bir kısmının serbest bırakılmasını sağlamak için Katar'ın arabuluculuğunda yürütülen müzakereler. İsrail hükümeti bu görüşmelerin ilerleme kaydetmesi, belki de esir alınan kadın ve çocukların serbest bırakılmasını sağlamak için daha fazla zaman tanımak istiyor.
Netanyahu planı imzalamadı
Yetkililere ve subaylara göre daha fazla müzakere için küçük bir zaman aralığına izin verme konusunda çok az iç anlaşmazlık olmasına rağmen, askeri kurum ve Netanyahu hükümetinin bazı bölümleri arasında müzakerelerin başarısız olması durumunda ne yapılacağı konusunda bir anlaşmazlık var. Kabine toplantılarında hazır bulunan ve hassas konuları görüşmek üzere adlarının açıklanmaması kaydıyla konuşan iki kişiye göre, askeri liderlik bir işgal planına son şeklini vermiş durumda ancak Netanyahu bu planı imzalamayı reddederek üst düzey subayları kızdırdı. 7 Ekim saldırısından sonra kurduğu savaş kabinesinin üyelerinin oybirliğiyle onay vermesini istiyor.
Analistler Netanyahu'nun tek taraflı onay verme konusunda temkinli davrandığını çünkü kamuoyunun liderliğine olan güveninin zaten azaldığını ve operasyonun başarısız olması halinde suçlanmaktan korktuğunu düşünüyor. Kudüs merkezli bir araştırma grubu olan İsrail Demokrasi Enstitüsü'nün başkanı Yohanan Plesner, "Tüm göstergeler görevde kalmaya çalışacağı yönünde" dedi.
Netanyahu'nun ofisi bu haber için yorum yapmayı reddetti ve bir muhabiri başbakanın çarşamba gecesi yaptığı ve Hamas'ı yok etme sözü verdiği ancak böyle bir operasyonun yöntemini ya da zamanlamasını açıklamadığı bir konuşmaya yönlendirdi. Netanyahu, "Bu savaş için iki hedef belirledik: Askeri ve yönetim kabiliyetlerini yok ederek Hamas'ı ortadan kaldırmak ve esirlerimizi eve getirmek için mümkün olan her şeyi yapmak" ifadelerini kullanmıştı.
Netanyahu sözlerini şöyle sürdürdü: Bir kara harekâtına hazırlanıyoruz. Ne zaman, nasıl ve kaç kişi olacağının ya da dikkate aldığımız ve çoğu kamuoyu tarafından bilinmeyen genel hususların ayrıntılarını vermeyeceğim. Plesner, 7 Ekim saldırısı ve sonrasındaki gelişmelerin Netanyahu'nun kişisel kaderinin çok ötesine uzandığını söyledi. Arap ordularının İsrail savunmasını kısa bir süreliğine ele geçirdikten sonra geri püskürtüldüğü 1973 Yom Kippur Savaşı'nın yarattığı şokun "İsrail toplumunu ve İsrail devletinin yörüngesini değiştirdiğini" söyledi. Plesner, "Bu olay muhtemelen daha da etkili olacak" dedi.
© 2023 The New York Times Company
