Matt Stevens ve Chris Hamby / The New York Times
Uzun süredir bağımlılıkla mücadele eden aktör Matthew Perry, birkaç yıl önce İsviçre'deki bir rehabilitasyon merkezinde kaldığı sırada ketaminle ilgilenmeye başladı ve burada ağrıyı hafifletmek ve depresyona yardımcı olmak için günlük güçlü anestezik infüzyonları aldı. Daha sonra 2022 tarihli Friends, Lovers and the Big Terrible Thing adlı anı kitabında, dissosiyatif özellikleriyle bilinen ketamin kullanımı sonrası “dev bir nefes verme gibi” hissettiğini yazdı. Perry kitapta, "Ketamin kullandıkça, her şey ego ve egonun ölümüyle ilgili hale geldi. Sık sık ölmekte olduğumu düşündüm. Öldüğünüzde işte böyle olur diye düşündüm" ifadelerini kullandı. Kitaba göre ketamin kullanımının başta iyi olduğunu düşünse de Perry, etkisi geçtikten sonraki hissi rahatsız edici buldu ve ketaminin ona göre olmadığına karar verdi.
Ancak yetkililerin söylediğine göre sonunda uyuşturucuya geri döndü, kliniklerde doktorlardan ketamin tedavisi aldı. Daha sonra, buna bağımlı hale geldikçe, yasadışı kaynaklardan satın aldı ve Los Angeles'taki evinde her gün birden fazla enjeksiyon yaptırdı. 28 Ekim'de, kişisel asistanından birkaç iğne aldıktan sonra, jakuzide yüzüstü yatarken yaşamını yitirdi. Yapılan otopside Perry'nin “ketaminin akut etkileri” nedeniyle öldüğü ve boğulmanın da buna katkıda bulunan çeşitli faktörlerden biri olduğu belirlendi.
"Depresyon tedavisi için gitti, bağımlı oldu"
Federal Uyuşturucuyla Mücadele İdaresi Başkanı Anne Milgram geçen hafta düzenlediği basın toplantısında, “Matthew Perry depresyon ve anksiyete tedavisi için yerel bir kliniğe gitti ve burada damardan ketamin bağımlısı oldu. Klinik doktorları dozajını arttırmayı reddedince, Perry, onu hızlı para kazanmanın bir yolu olarak gören vicdansız doktorlara yöneldi" diye konuştu.
5 kişi tutuklandı
Friends dizisinde rol alan ve sevilen bir isim olan Perry'nin ölümü, yasadışı ketamin ticareti üzerinde sert bir spot ışığı oluşturdu. Aralarında iki doktorun da bulunduğu beş kişi tutuklandı ve Perry'nin ölümüne yol açan ketamini ona temin etmekle suçlandı. Aralarında eski bir hastası adına ketamin için sahte reçete düzenlemekle suçlanan bir doktorun da bulunduğu bu kişilerden üçü suçlarını kabul etti.
Ketamin tedavisi ne kadar güvenli?
Ancak bu durum, ketamini depresyon ve diğer ruh sağlığı bozuklukları için umut verici bir alternatif tedavi olarak gören doktorların, bu amaç için büyük ölçüde test edilmemiş olsa bile, ketamine artan güvenine ilişkin soruları da gündeme getirdi. Perry gibi madde bağımlılığıyla mücadelesi yaygın olarak bilinen biri, kendisi de bir parti uyuşturucusu olarak kötüye kullanılan ketamin ile tedavi için iyi bir aday mıydı? Tıbbi ketamin endüstrisi bu konuda ne kadar dikkatli?
Hastaları ketaminle tedavi eden veya on yıllardır ameliyat sırasında nolarak güvenle kullanılan ilacı araştıran birkaç doktor, röportajlarda madde bağımlılığı geçmişi olan hastaların çetrefilli sorular sunduğunu söyledi. Yaygın olarak kabul edilen kılavuzların yokluğunda, sağlayıcıların ketamin tedavisine başlamanın risklerini ve faydalarını tartmak zorunda kaldıklarını belirttiler.
"Olumsuz yanlarını düşünmeniz gerekiyor"
Baylor Tıp Fakültesi'nde psikiyatrist olan Dr. Sanjay Mathew, “Kesinlikle yasak olduğunu söyleyemem çünkü antidepresan etkilerinden gerçekten fayda görebilecek bazı hastalar var ancak bunun olumsuz yanlarını ve nüksetmeye yol açıp açmayacağını gerçekten düşünmeniz gerekiyor. Bilimsel literatürde bu soruyla ilgili çok az veriye sahibiz" dedi.
Doktorlar, önemli hususlar arasında hastanın ne kadar süredir ayık olduğunun ve aile, arkadaşlar, tedavi grupları gibi destek düzeyinin yer aldığını söyledi. Hepsi bu tür hastaları daha yakından izleyeceklerini ve bazıları hastalarının başka maddeler kullanmaya devam etmediklerinden emin olmak için periyodik uyuşturucu testi yaptıracaklarını söyledi.
"Dikkatli kullanılması gereken bir ilaç"
Çalışmalar ketaminin depresyon belirtilerini büyük ölçüde hafifletebildiğini ortaya koydu ancak ilacın psikiyatrik bozukluklar için kullanımını destekleyenler bile genellikle uzun vadeli güvenlik ve etkinlik kanıtlarının yetersiz olduğunu kabul ediyor. Ketamin opioidlerden daha düşük bir bağımlılık riski oluştursa da, bazı insanların hoşuna giden bir beden dışı deneyim yaratabilir ve kötüye kullanımı mesane hasarı da dahil olmak üzere ciddi sağlık sorunlarıyla ilişkilendiriliyor.
Yale Tıp Fakültesi'nde ketamin üzerine çalışan bir psikiyatrist olan Dr. Gerard Sanacora, “Bu, birçok insan için potansiyel olarak hayat kurtarıcı olabilecek bir ilaç ancak gerçekten ciddi risk taşıyan ve dikkatle kullanılması gereken bir ilaç” dedi. Ketamin ve benzeri saykodelik benzeri tedavilerin yarattığı heyecanı bir iş fırsatı olarak gören bazı şirketler riskleri küçümsüyor ve gözetim eksikliğinden faydalandı. İnfüzyon sunan klinikler ve evde kullanım için tablet veya pastil satan tele-sağlık sağlayıcıları, düzenlemelerdeki boşlukları kullandılar. Gıda ve İlaç İdaresi ketamini 50 yıldan uzun bir süre önce tek bir amaç için (ameliyat sırasında hastaları sakinleştirmek) onayladığından, doktorlar başka kullanımlar için reçete edebiliyor.
Mahkeme belgelerine göre eylül ayında, Perry'nin ölümünden yaklaşık bir ay önce, aktör kişisel asistanından kendisine yasadışı yollardan ketamin temin etmesini istedi. Suçlanan iki doktordan biri kolluk kuvvetlerine, Perry'nin ketamini sigarayı bırakmasına yardımcı olması için talep ettiğinin kendisine söylendiğini, doktorun ise bunun ilacın meşru bir tıbbi kullanımı olmadığını bildiğini söyledi. Kolluk kuvvetleri, Perry'nin son günlerinde ketamine giderek daha fazla bağımlı hale geldiğini anlattılar.
Fazla kullanıma dikkat edilmeli
Amerikan Ketamin Hekimleri, Psikoterapistleri ve Uygulayıcıları Derneği'nin başkanı olan Houston'lı psikiyatrist Dr. Sandhya Prashad, bir hastanın daha yüksek doz talep etmesinin bir uyarı işareti olabileceğini söyledi. Hızla artan tolerans yani aynı etkiyi elde etmek için giderek daha fazla ketamine ihtiyaç duyulması bir hastanın klinik dışında ek ketamin aldığını gösterebilir. Prashad, “Bu, bir şeyler döndüğüne dair endişe uyandırır” dedi.
Sanacora ve diğer doktorlar uzun süredir ketamin tedavisinin uzun vadeli risk ve faydalarını izlemek için bir kayıt defteri oluşturulmasını savunuyorlardı ancak böyle bir girişim herhangi bir federal kurumun yetki alanına girmiyor. Böyle bir kayıt defteri olmadığından, ketaminin tıbbi kullanıcılar arasında bağımlılık ve kötüye kullanım potansiyeline ilişkin kanıtlar büyük ölçüde bireysel vaka raporlarından geliyor. New York Times daha önce ketamin tedavisi gören düzinelerce hastayla konuştu ve çoğu ilacı belirtildiği gibi kullandıklarını söylerken, bazıları ilacı kötüye kullandıklarını ve sağlayıcılarının gözetimi dışında daha fazlasını elde etmeye çalıştıklarını kabul etti.
© 2024 The New York Times Company
