Vanessa Friedman / The New York Times
Uzay yeni bir görünüme kavuşuyor. Paris moda koleksiyonlarının sunulmasının sadece bir hafta sonra NASA, Houston Uzay Merkezi'nde yeni Artemis III ay uzay giysisini tanıttı. Yani uzay giysisi 40 yıl sonra ilk kez gerçek anlamda yeniden ele alındı. Elon Musk'ın SpaceX'i, Richard Branson'ın Virgin Galactic'i ve Jeff Bezos'un Blue Origin'i gibi özel şirketlerin uzay giysi tasarımlarının aksine, Artemis III uzay giysisi yalnızca bir uzay aracı içinde değil, aynı zamanda Ay'ın yüzeyinde, özellikle de daha önce hiç ziyaret edilmemiş Ay güney kutbunda giyilmek üzere tasarlandı.
Axiom Space ile işbirliği içinde yaratılan bu uzay giysisinin dış kaplaması siyah, dizler, omuzlar ve ayak bilekleri lacivert ve turuncu renklerden oluşuyor. Göğüs kısmında zafer sembolü ya da vroom için derin bir V simgesi bulunuyor. Bir omuzda küçük bir Amerikan bayrağı da var. Eski Apollo giysilerinin aksine yeni kıyafetin tarzı Michelin Man'den çok karıncayiyen temalı bir Star Trek kostümü gibi. En azından astronotlar tarafından yerde ve eğitim sırasında giyilecek olan mevcut versiyonun görünümü bu. Astronotlar 2025 yılında Ay'a ayak bastıklarında, koyu renkli örtü katmanı termal koruma için beyaz bir yalıtım katmanıyla değiştirilecek.
Yine de dirseklerde ek parçalar, yaşam destek sistemleri için büyük bir sırt çantası, kaska bağlanan kambur bir gövde ve dev bir plaj topu tutuyormuş gibi ağır bir şekilde kıvrılan kollar gibi temel siluet aynı kalacak. Aynı zamanda daha önceki giysilerde olduğu gibi yeni kıyafet de cinsiyet ayrımı gözetilmeden her boyuttaki vücuda uyacak ve daha fazla esneklik sağlayacak şekilde çeşitli ayarlanabilir parçalarla yapıldı.
Uzay giysinin bu kadar önemli olmasının nedeni sadece maliyeti (NASA'nın verdiği bilgiye göre kıyafetin temel değeri 228.5 milyon dolar) ya da aşırı teknik özellikleri değil. MIT'de mimarlık başkanı ve Spacesuit: Fashioning Apollo kitabının yazarı Nicholas de Monchaux, uzay kıyafetlerini "Küçük bir uzay aracından ziyade bir giysi parçası" olarak tanımlamıştır. Çünkü, de Monchaux'nun dediği gibi, uzay giysisi, uzaya yansıttığımız dramanın kostümüdür.
Görünüşünde yapılacak küçük bir değişikliğin, sadece onu giyen astronotlar için değil, halkın hayal gücünde de potansiyel olarak büyük yansımaları olacaktır. Bunu yakalarsanız kamuoyu desteğini de yakalarsınız. Çok pahalı bir göreve soyunan bir devlet kurumu olduğunuzda bu hiç de azımsanacak bir şey değil.
Axiom mühendisleri, terzileri ve teknoloji uzmanlarının yanı sıra, Amerika'nın ilk Ay kolonileri için kurgu bir dünya kuran Apple TV+ dizisi For All Mankind'ın kostüm tasarımcısı Esther Marquis'in de yeni giysinin yaratılmasında yer alması tesadüf değil. Axiom, Marquis ile çalışarak, SpaceX kıyafetleri için Batman v Superman ve The Fantastic Four filmlerinde çalışmış olan kostüm tasarımcısı Jose Fernandez'e başvuran Musk'ın izinden gidiyor.
Kaçış sembolü olarak anlam kazandı
East London Üniversitesi'nde kültür teorisi alanında doçent olan ve Bodies Out of This World: The Space Suit as Cultural Icon başlıklı makalenin yazarı Debra Benita Shaw, giysinin yeni topraklar ve yeni sınırlar için kahramanca bir arayışla ilgili olduğunu söyledi. Shaw, "Şimdi, küresel ısınma ve insan yaşamına yönelik diğer tehditler nedeniyle, bir kaçış sembolü olarak da yeni bir anlam kazandı" dedi.
Çoğu izleyici için uzay giysisi, insanın bilinmeyenle bağlantı noktası, yabancı bir teknoloji ve bilim dünyasındaki tek tanıdık öğedir. Astronotların dilini, hatta yerçekimsiz ortamda nasıl yaşadıklarını anlamayabiliriz ama herkes kıyafet giyiyor. Shaw'a göre bazen teknoloji hayal gücümüzü besler ama çoğu zaman hayal gücümüz aslında teknolojimizi şekillendirir.
Nitekim de Monchaux, 6 Ocak 1958'de Life dergisinin kapağında yer alan ilk uzay giysilerinin belirli bir teknik nedenden ötürü değil, onları üreten şirketin, önceki uçuş giysilerinin donuk haki rengi yerine yıldız ışığı renginde olmaları halinde izleyen halkın ilgisini çekeceğini anlamış olmasından dolayı gümüş renginde olduğunu söyledi. Daha sonra, astronotlar uzay yürüyüşlerine başladıktan sonra, uzay giysileri beyaz olarak yeniden üretildi çünkü gümüşün güneşi yansıttığı ve astronotların gözlerini kamaştırma riski taşıdığı ortaya çıktı. Şimdi ise (en azından şimdilik) siyah renkteler. İnsan için küçük, uzay stili için büyük bir adım.
Yeniden tasarım Ay meraklıları için sürpriz olabilir ama modacılar bunu anlayacaktır. Paco Rabanne ve André Courrèges'in bilimkurgu stilleri aracılığıyla insanoğlunun ilk kez havaya çıkmasını sağlayan sıcak hava balonlarına bir gönderme olan 18. yüzyıl sonu Fransa'sının balon kollarından modanın uzun zamandır uzay yolculuğuna olan hayranlığını yansıtmasının bir nedeni var. Sadece birkaç hafta önce Ib Kamara'nın Off-White hazır giyim defilesi hayali bir ay manzarasında geçiyor ve "Rap yapmayı seven ve yeterince havalı bir çocuk olsaydınız uzayda ne giyerdiniz?" sorusundan ilham alıyordu.
© 2023 The New York Times Company
