Cade Metz, Tripp Mickle / New York Times
OpenAI, Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) büyük bir veri merkezi kompleksi inşa etmeyi planladığını duyurdu. Proje, Trump yönetimi ile Körfez ülkesi arasında yapılan bir anlaşmayı takiben gündeme geldi.
Yeni tesis, yazılım devi Oracle, çip üreticisi Nvidia, Japon holding SoftBank, ağ sağlayıcısı Cisco ve BAE merkezli yapay zeka şirketi G42 ile kurulan ortak girişimin bir parçası. Kompleks kapsamında planlanan ilk veri merkezinin gelecek yıl faaliyete geçmesi bekleniyor.
OpenAI, G42’nin ABD’deki veri merkezlerinin inşasına da mali katkı sağlayacağını belirtti. Şirket ve ortakları, BAE’ye yaptıkları her yatırım kadar ABD’ye de yatırım yapacak. OpenAI, BAE’deki yeni tesisin maliyetini açıklamadı ancak tesisin büyüklüğü, G42’nin her iki ülkeye de on milyarlarca dolar yatırım yapacağını gösteriyor.
OpenAI CEO’su Sam Altman, geçen yıldan bu yana güçlü yapay zeka sistemleri geliştirmek için dünyanın çeşitli yerlerinde dev veri merkezleri inşa edilmesi gerektiğini savunuyor. Bu kapsamda başlatılan "Stargate" adlı planın hayata geçmeye başladığı belirtiliyor.
Bu yeni yatırım, ABD ile BAE arasında geçen hafta yapılan ve Abu Dabi’de 5 gigawatt elektrikle çalışacak bir yapay zeka kampüsü inşasını içeren ayrı bir anlaşmayla örtüşüyor. Bu kampüs, ABD dışındaki en büyük proje olacak.
Washington’daki görüşler ise bölünmüş durumda. Anlaşmayı destekleyen Trump dönemi yetkilileri, Körfez ülkelerinin Çin yerine Amerikan yapay zeka teknolojisini benimsemesi için bunun bir fırsat olduğunu savunuyor. Ancak bazı yönetim yetkilileri ve Kongre üyeleri, bu adımın ulusal güvenliği tehdit edebileceği ve Ortadoğu’nun ABD’ye rakip olabilecek bir yapay zeka üssüne dönüşebileceği uyarısında bulunuyor.
Yeni Amerikan Güvenliği Merkezi’nden Pablo Chavez, “Yönetim dünyanın en hassas bölgelerinden biriyle ortaklık kurarak bu mücadeleyi seçti” diyerek bu modelin Asya, Afrika ve Avrupa için örnek teşkil edip etmeyeceğini sorguladı.
Ticaret Bakanlığı ve Beyaz Saray, konuya dair yorum yapmadı.
Ocak ayında OpenAI, SoftBank ve Oracle, ABD’de en az 100 milyar dolarlık bilgi işlem altyapısı kuracaklarını duyurmuştu. Teksas’taki Abilene şehrinde veri merkezi inşaatı sürüyor. Şimdi G42’nin bu sürece finansman katkısı sağlaması bekleniyor. OpenAI, Stargate projesinin ABD ayağındaki toplam yatırımın 500 milyar dolara ulaşabileceğini öngörüyor.
OpenAI, BAE’de 1 gigawatt’lık bir kampüs kuracağını, bunun beşte birinin yani 200 megawatt’lık kısmının gelecek yıl faaliyete geçeceğini açıkladı. Şirketin Biden yönetimiyle paylaştığı verilere göre, 1 gigawatt’lık bir veri merkezi yaklaşık 20 milyar dolara mal oluyor. Trump yönetiminin onayladığı plan kapsamında diğer şirketler de toplam 4 gigawatt’lık tesisler inşa edecek. Ancak bu şirketlerin kim olduğu henüz net değil.
Trump yönetimi, OpenAI ve yapay zeka çiplerinde dünya lideri olan Nvidia, veri merkezlerinin Orta Doğu'da hızlı şekilde kurulmasını savunuyor. Bu durumun, Amerikan şirketlerinin Çinli rakiplerine karşı sahip olduğu avantajı sürdürmesini sağlayacağı ifade ediliyor. Huawei’nin, Çin dışında veri merkezlerini destekleyecek çip üretiminde kritik eşiğe yaklaştığına dikkat çekiliyor.
Trump döneminde Beyaz Saray’ın yapay zeka yetkilisi olan David Sacks, “Bunlar Amerika Önce anlaşmaları. ABD’ye yatırım çeker, ticaret dengesini düzeltir ve Amerikan teknolojisini küresel standart haline getirir” dedi.
Ancak hükümet ve teknoloji dünyasından bazı isimler bu görüşe katılmıyor. Huawei’nin güçlü çip üretiminde Nvidia’nın yıllar gerisinde olduğu, ABD’nin uyguladığı ihracat kontrollerinin Çinli üreticileri sınırladığı ifade ediliyor. Ayrıca, Trump yönetiminin Çin’in bu çiplere erişimini sınırlayacak güvenlik güvencelerini BAE’den almadığı, anlaşmaların Körfez ülkelerine ABD’den daha fazla avantaj sağladığı öne sürülüyor.
Demokrat Kongre Üyesi Ro Khanna, ABC kanalındaki bir açıklamasında “’Önce Amerika’ ne oldu? Bu merkezi neden Pennsylvania ya da Ohio’ya kurmuyoruz?” diye sordu.
Altman, bu eleştirileri sosyal medya paylaşımında “naif” olarak nitelendirdi.
ChatGPT gibi yapay zeka teknolojileri geliştirmek için, binlerce çip içeren ve milyonlarca haneye yetecek elektrik gücüne sahip veri merkezlerine ihtiyaç duyuluyor. OpenAI, ABD’de beş ila on kampüs kurmayı planlıyor. Her biri yaklaşık 1.2 gigawatt enerji gerektirecek. Ancak şu ana kadar yalnızca Abilene kampüsünün inşası başlamış durumda. Bu nedenle, şirketler Avrupa, Asya ve Orta Doğu'da uygun finansman ve elektrik gücü olan her bölgeyle anlaşma arayışını sürdürüyor.
(Not: The New York Times, OpenAI ve ortağı Microsoft’a karşı, haber içeriklerinin yapay zeka sistemlerinde izinsiz kullanıldığı gerekçesiyle telif hakkı ihlali davası açtı. İki şirket bu iddiaları reddetti.)
OpenAI, ortaklık kapsamında BAE’nin ChatGPT’yi ülke genelinde kullanıma sunan ilk ülke olacağını açıkladı. Tüm vatandaşlar ve ülke sakinleri, normalde aylık 20 dolar olan ChatGPT Plus hizmetine ücretsiz erişim sağlayabilecek.
© 2025 The New York Times Company
