Alisha Haridasani Gupta ve Knvul Sheikh/ The New York Times
Yine yılın o zamanı gelip çattı. Tıkalı burunlar ve bastırılamayan öksürükler sık sık görülmeye başladı. Uzmanlar şimdiden bu yılki grip sezonunun zorlu geçeceğini tahmin ediyor ve iki yıllık nispeten sakin bir dönemin ardından diğer çeşitli solunum yolu hastalıklarında da artış olduğunu vurguluyor. Grip enfeksiyonuna karşı en iyi önlem aşı olmak ve hastalandığınızda semptomlarınızı yönetmenin ötesinde yapabileceğiniz çok az şey var. Grip, soğuk algınlığı ve diğer üst solunum yolu hastalıklarının çoğu virüslerden kaynaklanır bu nedenle bakteriyel enfeksiyonları tedavi etmek için kullanılan antibiyotiklerle iyileşemezsiniz.
Grip tedavisi için Tamiflu gibi antiviral ilaçlar genellikle grip testi pozitif çıkan ve hamile, yaşlı, bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler gibi ciddi komplikasyonlar geliştirme riskiyle karşı karşıya kalabilecek bireylere verilir. Diğer herkes için doktorlar dinlenmeyi ve grip teşhisi için ateş, baş ağrısı, vücut ağrıları ve üç ila beş gün süren tıkalı burun semptomlarını beklemelerini önerir. Vanderbilt Üniversitesi Tıp Merkezi'nde tıp profesörü olarak görev yapan Dr. H. Keipp Talbot, bazı kişilerde öksürük veya boğaz ağrısı görülebileceğini ya da yorgunluk hissedilebileceğini, bunun da biraz daha uzun sürebileceğini söyledi.
Talbot, soğuk algınlığı semptomlarının griple inanılmaz derecede benzemesinden dolayı insanların kışın olan her şeye grip deme eğiliminde olduğunu söyledi. Ancak soğuk algınlığı semptomlarının oluşması genellikle daha yavaştır, gripte yaşayacağınızdan daha hafiftir ve ciddi sağlık sorunlarına yol açma olasılığı düşüktür. Covid-19'lu kişilerde solunum semptomları da görülür. Hangi virüse sahip olduğunuzu bilmenin en iyi yolu test yaptırmak.
Bütünleştirici tıp alanında uzmanlaşmış bir doktor olan Dr. Aviva Romm soğuk algınlığının geçmesi için kullanılan takviyelerin fazla etki etmemesini göz önüne alarak, "Soğuk algınlığını tedavi ederseniz yedi gün içinde geçer. Kendi haline bırakırsanız bir hafta içinde geçer" dedi. Bu, takviye alsanız da almasanız da soğuk algınlığının geçme süresinin aynı olduğu anlamına geliyor. Ancak nesiller boyunca sayısız ilaç ,bir fincan sıcak çay ya da çorba boğaz ağrısı ya da tıkanıklık gibi soğuk algınlığı ve grip semptomlarının üstesinden gelmeye yardımcı oldu. Bilim insanları yıllar boyunca bu ilaçlardan bazılarının ne kadar etkili olduğunu, ne sıklıkla kullanılmaları gerektiğini ve hangi formüllerin en iyi sonucu verdiğini ölçmeye çalışan araştırmalar yürüttüler. Ancak çalışmalar genellikle küçük boyutlu oldu. İşte en azından biraz umut vaat eden en popüler ilaçlardan bazıları hakkında bildiklerimiz ve bilmediklerimiz.
Bağışıklık sistemini güçlendirmek: C vitamini, mürver ve çinko
C vitamini, mürver ve çinko gibi bazı vitaminlerin ve ev ilaçlarındaki bileşenlerin en azından bağışıklık sistemini uyarabileceğini, semptomlarınızın süresini biraz kısaltabileceğini gösteren bazı kanıtlar var. C vitamininin soğuk algınlığına iyi geldiği fikri yeni değil. 1970'lerde Nobel ödüllü Linus Pauling tarafından popüler hale getirildi. Bu da besin maddesine olan talebin artmasına neden oldu. O zamandan bu yana, takviye endüstrisine bağlı bilim insanları, C vitamininin bağışıklık hücrelerinin enfeksiyonu bulma ve savaşma yeteneği gibi çeşitli işlevleri desteklemeye yardımcı olduğunu öne sürdüler.
C vitaminini düzenli kullanmak bile yeterli gelmeyebilir
Besin maddesinin etkinliği hala tartışılıyor. Birincisi, vücut yüksek dozda C vitamini depolayamaz ve fazla C vitamini genellikle idrarla atılır. Bazı klinik çalışmalar, C vitamini takviyelerini ne zaman aldığınızın etkinliği açısından çok önemli olabileceğini ortaya koydu. Örneğin, 2013 yılında yayınlanan C vitamini denemelerinin kapsamlı bir meta-analizi, kendinizi hasta hissetmeye başlamadan önce bile düzenli takviyenin soğuk algınlığını bir gün kadar kısaltabileceğini öne sürüyor. Ancak semptomlar geliştikten sonra C vitamini almak tutarlı faydalar göstermiyor.
Bazı çalışmalarda, özellikle küçük çocuklara yönelik soğuk algınlığı ve grip şuruplarında yaygın bir bileşen olan mürver, bir hastalığın başlangıcından önce veya hemen sonra alındığında semptomların süresini kısaltıyor Ancak Romm, bunun çok sınırlı miktarda verilere dayandığını söyledi. Mürver, laboratuvar deneylerinde bağışıklık fonksiyonuna yardımcı olduğu gösterilen güçlü antioksidanlar ve antosiyaninler olarak bilinen kimyasallar içeriyor.
Benzer şekilde, çinko üzerinde yapılan araştırmalar, her üç ila dört saatte bir şurup ve pastillerin alınmasının, potansiyel olarak virüslerin çoğalmasını önleyerek soğuk algınlığı veya grip süresini bir iki gün azaltabileceğini gösterdi. Diğer analizlerde ise, placebodan(İlaçmış gibi verilen fonksiyonsuz madde) daha iyi olduğunu söylemek için yeterli kanıt olmadığı sonucuna varıldı. Çinko formüllerinin çoğunun çeşitli yan etkileri var. Çinko burun spreyleri kullanan bazı kişiler kalıcı koku kaybı yaşadı. Ağızdan alanlar ise ağızlarında kalıcı bir metalik tat kaldığını söyledi.
Boğaz ağrısını yatıştırmak için: çay, zencefil, çorba ve zerdeçal
Boğaz ağrısı genellikle bağışıklık sisteminiz üst solunum yollarınıza yerleşmiş bir virüsle savaşırken oluşan iltihaplanmanın doğal sonucudur. Şişlik ve ağrı, yiyecekleri yutmayı ve susuz kalmayı zorlaştırabilir. Bu da boğazınızı daha da kurutur. Böyle bir durumda öksürük işleri daha da kötüleştirebilir. Su, sıcak çaylar, et suları veya çorbalar içerek susuz kalmamak kendinizi daha rahat hissetmenize yardımcı olabilir. Birçok kültürde zencefil, boğaz ağrısı ile karşılaşıldığında insanların ilk başvurduğu şeylerden biridir. Genellikle yatıştırıcı çaylar yapmak için diğer bitkilerle birlikte kaynar suda demlenir veya tavuk çorbasına eklenir. Görünen o ki, bu asırlık uygulamaları destekleyecek bazı bilimsel veriler de var. Bazı çalışmalar, zencefilin şişliği hafifletebilecek anti-enflamatuar özelliklere sahip olabileceğini gösteriyor.
Güneydoğu Asya'ya özgü olan ve Hindistan'ın ayurvedik tıbbi uygulamalarında uzun süredir kullanılan zencefil ailesinden bir bitki olan zerdeçal kökü de iltihabı azaltabilir. Ancak kökte bulunan ve ana bileşik olan kurkumin vücutta kolayca emilmediği ve kurkumin takviyeleri bileşim bakımından büyük farklılıklar gösterebildiği için etkilerinin kanıtlanması zor oldu. Zerdeçalı yemekle birlikte tüketmek ya da yemeklik yağ veya ılık süt gibi yağlı bir maddeyle karıştırmak, kurkuminin faydalarından daha fazla yararlanmanıza yardımcı olabilir. Romm, karabiber eklemenin de emilimine yardımcı olabileceğini söyledi. Romm "Zencefil ve zerdeçal birlikte gerçekten çok güzel bir kombinasyon boğaz ağrım olduğunda zencefil-zerdeçal çayı demliyorum" dedi.
Ayurveda veya Ayurvedik tıp, kökeni Hint altkıtasına dayanan bir alternatif tıp sistemidir
Öksürüğü kontrol altına almak için: Tuzlu su ve bal
Boğaz ağrınız öksürük ile birleşiyorsa, tuzlu su ile gargara yapmak yardımcı olabilir. Yaklaşık yarım çay kaşığı tuzu bir bardak ılık suda karıştırın ve tükürmeden önce ağzınızda ve boğazınızın arkasında birkaç saniye çalkalayın. Evinizde bulunan herhangi bir tuz türü işe yarayabilir. Gargaranızın içine ya da herhangi bir çay veya sıcak içeceğe bal eklemek de benzer şekilde yatıştırıcı bir etkiye sahip olabilir. Bal bir yumuşatıcı görevi görür, yani tahriş olmuş dokuları kaplayarak sakinleştirir.
Tıkanıklığı gidermek: Neti kapları, şifalı bitkiler ve buhar
Bunlar burun kanallarınızı nemli tutmak, çocukların ve yetişkinlerin grip veya soğuk algınlığından biraz olsun kurtulmalarına yardımcı olabilecek bir başka basit ve güvenli çözümdür. Bunu odanızda bir nemlendirici kullanarak, bitkisel buhar hazırlayarak veya burnunuzdan ılık tuzlu su geçirerek sağlayabilirsiniz.
Neti kapları burun pasajlarını temizleyen ve ferahlatan bir cihazdır. Ve burun çaydanlığı olarak da anılır
Neti kaplarının kullanımı binlerce yıl öncesine, ayurvedik tıbba kadar uzanıyor. Tuzlu suyla gargara yapmak gibi, burun çalkalama da vücudunuzdaki bazı virüslerin atılmasına yardımcı olurken, tıkanıklığa neden olabilecek şişliği de azaltabilir. 2019'da yayınlanan bir çalışma, bu işlemin hastalık süresini kısaltmanın yanı sıra mikropların başkalarına potansiyel bulaşmasını azaltmaya yardımcı olabileceğini gösterdi.
Musluk suyu, diğer enfeksiyon risklerini taşıyan az miktarda bakteri içerebileceğinden, durulamalarınız için yalnızca damıtılmış, steril veya kaynatılmış su kullandığınızdan emin olmalısınız. Alternatif olarak, benzer bir etki için burun salin spreylerini deneyebilirsiniz. Mayo Clinic'te enfeksiyon hastalıkları doktoru olan Dr. Fadel Hind, kış grip sezonunda evinde bir nemlendirici çalıştırdığı söyledi. Hind'in araştırmaları, odaları yaklaşık yüzde 40 ila yüzde 60 nem seviyesinde tutmanın solunum yolu virüslerinin bulaşmasını azalttığını ve hatta hastalanmanızı önleyebileceğini gösterdi.
Nane ve diğer nane bitkilerinde bulunan bir kimyasal olan mentol de daha kolay nefes alma hissi verebilir. Semptomları hafifletmek için Vicks VapoRub gibi mağazadan satın aldığınız mentollü bir merhemi burnunuzun altına veya boynunuza ve boğazınıza sürebilirsiniz. Bazı insanlar da tıkanıklığı gidermek için geleneksel buhar terapilerinde taze veya kurutulmuş bitkileri kullanır. Bunu, okaliptüs veya kekik gibi bitkileri kaynar suda beş ila 10 dakika demledikten sonra başınızı bir havluyla örterek ve buharı soluyarak yapabilirsiniz. Alternatif olarak, bu faydalardan bazılarını elde etmek için kurutulmuş yaprakları buharlı bir duştayken bir köşeye asabilirsiniz.
© 2022 The New York Times Company
