Will Fitzgibbon, Peter S. Goodman / New York Times
Afrika’nın herhangi bir yerinden daha fazla kurşun geri dönüşüm fabrikasına sahip olan Nijerya kasabası Ogijo’da, şehre vardığımızda tütün lekesi renginde bir gökyüzü, kasabanın üzerinde asılı duruyordu.
Fabrikalar mahallelerin üzerine duman püskürtüyordu. Üstelik sadece bacalardan değil. Metal çatıların aşınmasıyla oluşan delikler, dumanların dışarı sızmasına izin veriyordu.
Hükümet, burada hiçbir zaman kapsamlı bir kurşun test programı yürütmedi; oysa bölge sakinleri baş ağrısı, mide ağrısı ve yorgunluk gibi kurşun zehirlenmesinin yaygın belirtilerini gösteren sorunları nedeniyle şikayette bulunuyorlardı.
Kurşun taraması pahalı ve Nijerya, hastaneler inşa etmek ve sıtma tedavisi gibi programları finanse etmekte zaten zorlanıyor.
Bu yüzden kendi testlerimizi yaptırdık.
ABD'ye geri dönüştürülmüş kurşun tedarik eden fabrikalar Nijerya'da insanları zehirliyor
New York Times ve Examination ortak araştırması, Amerikan otomotiv endüstrisine geri dönüştürülmüş kurşun tedarik eden fabrikaların burada insanları zehirlediğini ortaya koydu.
Soruşturmamızı Nijerya’ya dayandırmış olsak da uzmanlar, burada bulduklarımızın, şirketlerin otomobil bataryaları için daha fazla kurşuna yönelmesiyle gelişmekte olan dünyada yaşanan bir sağlık krizinin göstergesi olduğunu söyledi.
Kurşunu nasıl test ettik?
Examination, bu tür testleri yapmaya en uygun olduğu belirtilen Nijeryalı bir sivil toplum araştırma grubuyla anlaştı.
Sürdürülebilir Araştırma ve Çevresel Kalkınma için Eylem Grubu (SRADev) olarak bilinen grup, daha önce Nijerya hükümetiyle çalışmıştı. Bu nedenle, yetkililerin çalışmalarını güvenilir bulduğunu biliyorduk.
Araştırmacılar, projemiz hakkında insanları bilgilendirmek için Ogijo’da etkinlikler düzenledi. Yetmiş kişi kanlarının test edilmesi için gönüllü oldu. Haziran ayında hemşireler ve doktorlar kan örnekleri aldı; endişeli küçük çocukları sakinleştirmek için “Baby Shark” şarkısını söylediler.
Eski boyalar ve borular kurşun zehirlenmesinin yaygın kaynakları olarak bilinir. Bu nedenle SRADev, havada kurşun olup olmadığını tespit etmek için burun filtreleri dağıttı.
Bilim insanları ayrıca sonuçları karşılaştırmak için fabrikaların yakınında yaşamayan birkaç gönüllüyü test etti.
Nijerya’nın önde gelen üniversitelerinden biri olan Ibadan Üniversitesi, fabrikaların yakınından toprak örnekleri toplayıp analiz etti.
Bölgesel sağlık departmanı kan testlerini onayladı ve süreci denetlemek üzere bir temsilci gönderdi.
Bölgesel sağlık yetkilisi Dr. Olamide Agunbiade, “Bu çalışma yapılmasaydı, statükoyla devam ederdik” dedi.
Sonuçlar ne gösterdi?
On kişiden yedisinde, Dünya Sağlık Örgütü’nün 5 mikrogram/desilitre veya üzeri olarak tanımladığı zararlı seviyelerde kurşun tespit edildi.
5, uluslararası standart olsa da hiçbir kurşun seviyesi güvenli değildir.
14 çocuğun sekizinin kanındaki kurşun miktarının 28.5 mikrogram/desilitreye kadar çıktığı görüldü. Her fabrika işçisi zehirlenmişti.
Toprak testleri, çiftliklerde, bir oyun alanında ve başka yerlerde yüksek kurşun seviyelerini ortaya koydu.
Fabrika yakınında yaşamayan gönüllülerde ise neredeyse hiç kurşun tespit edilmedi.
Ekim ayında bilim insanları bölgedeki kişilere bu sonuçları verdi.
Hiçbir kişinin acil tedavi gerektirecek durumu yoktu. (Acil durumlarda doktorlar kandaki kurşunu temizlemek için ilaç kullanabilir) Doktorlar kalsiyum tabletleri ve vitaminler dağıttı ve insanlara yüzeyleri temizlemelerini ve çocukları fabrikalardan uzak tutmalarını söyledi.
Doktorlar, insanların imkanları varsa taşınmalarını teşvik etti. Çoğu bunu karşılayamayacağını söyledi.
Kurşunu Amerikan şirketlerine kadar izledik.
Lagos’ta işçilerin bataryaları palalarla parçaladığı bir depoda durduk. Kurşunun eritildiği bir fabrikayı gezdik. İşçiler bize başka bir fabrikanın içinden video sağladı.
Nijerya’dan geri dönüştürülmüş kurşunu tam olarak kimin satın aldığı kamuya açık değil. Bu yüzden fabrikaların dışındaki konteynerlerin numaralarını kaydettik ve bunları uluslararası taşıyıcıların sitelerinde takip ettik.
Ayrıca geri dönüştürülmüş kurşunun küresel ürün koduna dayanarak ABD Nüfus Sayımı ticaret verilerini ve Import Genius, Panjiva ve Volza gibi hizmetler aracılığıyla gümrük kayıtlarını inceledik.
Afrika’dan gelen geri dönüştürülmüş kurşunun çoğu ABD’ye Baltimore Limanı üzerinden ulaşıyor. Nijerya’dan yapılan bazı geri dönüştürülmüş kurşun ihracatlarını izlemek zordu. Bu sevkiyatları Güney Kore’deki bir batarya üreticisine kadar takip ettik. Oradan da California, New York ve Texas’taki Tesla ve General Motors fabrikalarına gönderilen batarya sevkiyatlarını izledik.
Metal tüccarları ile kamyon ve lojistik şirketleri, Amerika’ya ulaşan kurşunun büyük kısmının Baltimore’dan Pennsylvania’ya taşındığını söyledi. ABD Ulaştırma Bakanlığı’nın denetim kayıtları ve birkaç kaza raporu, nakliye şirketleri, ticaret şirketi Trafigura ve Pennsylvania’daki batarya üreticisi East Penn Manufacturing arasında bağlantıları doğruladı.
East Penn’in Nijerya kurşunu kullandığını tespit ettik.
Trafigura sözcüsü Neil Hume, şirketin tüm düzenlemelere uyduğunu ve Nijerya hükümeti ile dış uzmanlarla birlikte kurşun tedarikçilerini değerlendirmek için çalıştığını söyledi.
East Penn sadece bir alıcı. Nijerya sadece bir tedarikçi. Ancak East Penn bulgularımızı gördüğünde, tedariklerinin yüzde 5’inden daha azını oluşturduğunu söylediği Nijerya kurşununu ithal etmeyi durduracağını açıkladı.
Şirket artık kurşun alımlarında ekstra denetim uyguladığını belirtti. Şirketin yönetim kurulu başkanı Chris Pruitt, bir röportajda “Bazı şeyler öğrendik ve gerekli değişiklikleri yapıyoruz. Bir şey doğru değilse rotayı düzeltmekten geri durmayız” ifadelerini kullandı.
© 2025 The New York Times Company
